Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011 (075. 8)

жүктеу 6,41 Mb.

бет	44/147
Дата	05.12.2022
өлшемі	6,41 Mb.
	#40466
түрі	Оқулық

1 ... 40 41 42 43 44 45 46 47 ... 147

Bilim Mendebaev-Stand-metr-sertif

2.8. Тегіс калибр

Шақтамасы 6-дан 17-ге дейін квалитет аралығындағы цилиндрлік беттері бар тетіктердің жарамдылығы сериялық және жаппай өндірісте шекті калибрлердің көмегімен анықталады. Бұл калибрлерде Тейлор принципі толығымен орын алған – өлшемді оның шеткі рұқсат етілген мәндерімен тексеру. Калибрмен бұйым өлшемі анықталмайды, бақыланатын өлшем рұқсат етілген өлшем аралығына жата ма, жатпай ма соны тексереді. Егер өтпелі калибр (ПР) өз салмағының күшімен өтсе, ал өтпейтін жағы (НЕ) өтпесе бұйым жарамды деп саналады. Егер ПР жағы өтпесе, онда бұл ақау жөндеуге келеді, бұйымда тағы алып тастауға болатын артық метал бар. Егер НЕ жағы өтпесе, бұйымнан метал артығымен алынған, сондықтан бұл ақау жөндеуге келмейді.

Тесіктерді тексеруге тығын-калибрді (2.18-сурет), ал біліктерді тексеруге қапсырма-калибрді (2.19-сурет) пайдаланады.
«ПР» және «НЕ» жұмыс калибрлер бұйымды жасау процесінде бақылауға арналған, ПР тозған калибрлердің кейбіреуін, ал НЕ калибрінің тек жаңасын ғана қолдануға болады.
Тозуды баяулату үшін калибрлерді қаттылығы жоғары конструкциялық болаттардан және қатты қорытпалардан жасайды. Калибр шақтамалары МСТ 24853-81 (СТ СЭВ 157-75) стандартында берілген.
Калибрлерді жасау шақтамалары: Н – тесіктерді бақылау үшін жұмыс тығын калибр (Н_Sөлшеу беттері сфера болып келетін); Н₁ – білікті бақылау үшін жұмыс қапсырма-калибр. Жұмыс процесінде тозатын ПР өтпелі калибрлер үшін тозу шақтамасы қарастырылған. 8 квалитетке дейінгі шақтамасы бар калибр тозуы бұйым өлшемінің шақтама алаңының шегінен тығындар үшін Y шамасына және қапсырмалар үшін Y₁шамасына шығуына болады. Барлық калибрлер үшін Н (Н_S) және Н₁ шақтама алаңдары бұйымның шақтама алаңының ішіне қарай тығын үшін Z шамасына, қапсырма үшін Z₁шамасына жылжиды.
Калибрлердің шақтама алаңдарының және олардың өтпелі жағының тозу шектерінің бұйым өлшемінің шақтама алаңына қарай жылжуы, қондыру сипатының бұрмалануын жоюға мүмкіндік береді және шақтама шектерінде жарамды тетіктердің өлшемдерін алуды кепілдендіреді.

жүктеу 6,41 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 40 41 42 43 44 45 46 47 ... 147