В+В 1. сұр, қанатсыз ( --------)  - 41,5 % W gW g

вв
3. қара, қанатсыз 
(------- ) - 8,5 %
Wg Wg
в+в
4. сұр, қанатты ( ------) - 8,5 %
W g +W
Сонда кроссоверлі емес шыбындар жалпы үрпақтың 83%, ал 
кроссоверлілері -17% болады. Керісінше дигетерозиготалы будан 
аталықты рецессивті гомозиготалы қара қанатсыз
В Wg 
В+ Wg
аналықпен будандастырғанда ( ------ X -------- )
В Wg 
BW g+
В+В
алынған ұрпақтың 50% сұр қанатсыз ( ------- ) ал қалған 50% (қара
Wg Wg
ВВ
қанатты) ( -----------) болады, яғни 1:1 қатынасындай болып
W g + Wg
ажырайды.
Демек, 
бұл 
жағдайда 
хромосомалардың 
айқасуы 
немесе 
кроссинговер процессі жүрмейді деп болжауға болады.
Морган мен оның қызметтестерінің жүргізген зерттеулерінен 
кейін кроссинговердің өржақты (универсальды) қүбылыс екендігі 
дәлелденді. Ол жүгері, намазшам гүл, тыніқан тағы басқалардан да 
анықталады.
76

Кроссоверлі 
дарақтар 
санының 
жалпы 
дарақтар 
санына 
қатынасын 
көрсететін 
кроссинговер 
мөлшері 
гендердін 
ара 
қашьіқтығын сипаттайды.
Ата 
- аналық (жұп) хромосомалар арасында екі жақты 
реципрокты алмасу жүреді, сондықтан кроссоверлі кластар бірге 
есептелуі 
керек. 
Демек 
жоғарыда 
дрозофиламен 
жүргізген 
тәжірибенің нөтижесі бойынша екі кроссоверлі кластың әрқайсысы 
дарақтардың 8,5 % қамтитын болса, В мен V гендерінің арасындағы 
кроссинговердің мөлшері 17 пайызға тең болады.
Морган гендер хромосоманың 
ұзына бойына тізбектеліп 
орналасады, ал кроссинговердің мөлшері олардың арасындағы 
салыстырмалы 
қашықтықты 
көрсетеді 
деп 
есептеді, 
яғни 
кроссинговер неғұрлым жиі болса гендердің бір 
бірімен алшақ 
орналасқандығын, ал кроссинговер сирек болса, олардың жақын 
орналасқандығын көрсетеді. Мұны Морган дрозофиламен жүргізген 
тәжірибесі арқылы дәлелдеді. Ол X хромосомада орналасқан 
денесінің сары түсін 

жүктеу 8,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: