Оқулық Алматы 2005 ббк 28. 04 М 87 Оцуыцты жогары оцу орындары студенттеріне

Комплементтену 
— 
бір 
геннің 
немесе 
өр түрлі 
гендер 
аллельдерінің бір - біріне қосымша әсері.
Комплементарлық 
- аллельді емес гендердің өзара өрекеттесуінің 
бір түрі. Генотиптегі өртүрлі аллельді жұптардың екі доминантты гені 
өзара әрекеттесе отырып, жаңа белгіні жарыққа шығарады. Мұндай 
жағдайда дигибридті будандастырудың Ғ2-д е ажырауы 9 : 
7
арақатынасында жүреді.
Конгрессия 
— хромосомалардың метафазалық пластинкаға 
орналасуы.
Көптік аллельдер 
— хромосоманың бір локусьша орналасқан, 
арнайы бір белгіні ғана жарыққа шығаратын үш, төрт немесе бірнеше 
аллельдері бар гендер. Адамда көптік аллельдер типі бойыгапа қан 
топтары түқым қуалайды.
Кроссинговер 
— бірінші мейоздық бөлінудің профазасы кезінде 
болатын процесс. 
Гомологгық хромосомалардың коньюгадиясы 
кезінде олар үзіліп, сәйкес бөлімшелерімен (гендермен) алмасады. 
Кроссинговердің 
нәтижесінде 
жаңа 
комбинациялардың 
түзілуі 
комбинативтік 
өзгергіпггікке 
себеп 
болады. 
Кроссинговерге 
байланысты 
бір 
хромосоманың 
бойында 
орналасқан 
гендер 
арақашықтығын анықтауға мүмкіндік туады.
Лептонема 
(лептотена) — мейоздың бірінші профазасының 
бастапқы кезеңі. Бұл кезде хромосомалар жіңішке жіпшелер күйінде 
болады.
Легальдылық 
- қандай болмасын бір қауіпті генетикалық 
факторлардың әсерінен организмнің жьшыстық жағынан жетілмей 
тұрып-ақ тіршілігін жоюы.
Летальды ген 
— организмді өлімге душар ететін ген.
Локус 
- хромосоманың белгілі бір гендер шоғырланатын бөлігі.
231

Макрогаметогенез — макроспорадан аналық гаметафит жөне 
аналық жыныс клеткасыныц түзілу процесі.
Макроспора 
макроспорагенез 
процесіцде түзілетін төрт 
гаплоидты клетканың бірі.
Мейоз — клетканың хромосома санының екі есе азайып бөлінуі. 
Ол болашақ жыныс клеткаларының түзілуіне неііз болады.
Менделизм - Словакия жаратылыс зерттеушісі Грегор Мендель 
(1822-1884) 
негізін салған түқым қуалаушылық заңцылықтары 
туралы ілім.
Метаболизм — ассимиляция және диссимиляция процестерінің 
жиынтығы немесе зат алмасу.
Метаболиттер — организмде зат алмасу кезінде түзілетін заттар.
Метахроматин 
— 
саңырауқүлақтар 
жөне 
бактериялар 
клеткасынан алынатьга зат, ол нуклеин қышқылынан, метафосфат 
және белокган қүралады.
Микроспорогенез 
-
аталық 
гаметафиттен 
аталық 
жыныс 
клеткаларьшың (микроспора) түзілу ироцесі.
Микроспора — гүлді өсімдіктердің аталық тозаңы.
Миоплегия 
қайталанып отыратьпі тырысқақ ауруы. Мүның 
себебі 
— 
бүлшық 
еттер 
клеткаларында 
калий 
мөлшері 
азаяды.Миоплегияның бірнеше түрі бар. 20 — 40 жас аралығында 
пайда болатын миоплегия аутосомдық доминантты және аутосомдық 
рецессивті тші бойынша түқым қуалайды. Жас балаларда кездесетін 
миоплегия көбінесе аутосомдық доминантты тұқым қуалау типі 
бойынша беріледі.
М итоз (кариокинез) - клетканың дұрыс жолмен бөлінуі. Ол 
кезде хромосомалар теңдей 
екіге бөлінеді де, соның негізінде 
жаңадан екі клетка түзіледі. Митоз төрт фазадан тұрады: профаза,
232

метафаза, анафаза жэне телофаза. Генетикалық тұрғыдан алғанда 
митоз тұқым қуалау тұрақтылығын қамтамасыз ететін процесс.

жүктеу 8,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: