Оқулық / К. Б. Байболов, Т. Қ. Құлажанов, Н. Б. Батырбаева

жүктеу 4,28 Mb.

Pdf просмотр

бет	19/109
Дата	17.01.2022
өлшемі	4,28 Mb.
	#33177
түрі	Оқулық

1 ... 15 16 17 18 19 20 21 22 ... 109

Ауаның  ылғалы
.
Ауаның    жағдайын  сипаттайтын    көрсеткіштер:  ауаның
абсолютты
  ылғалы,  ауаның
салыстырмалы
  ылғалы    және  ауаның  ылғал
ұстағыштығы.
А
бсолютты  ылғал
-  1  м
3
ылғалды  ауадағы  су  буының  салмағы.  Дальтон
заңы бойынша, парциалды қысымы p
п
  және ауаның температурасы Т (Кельвин
бойынша)  ылғалды ауадағы будың меншікті салмағы. Ауаның салыстырмалы
ылғалы оның абсолютты ылғалының 1 м
3
су буының, сол мәндегі температура
мен қысымы бойынша,  максималды болу салмағына қатынасы, яғни:

ϕ = ρ
n
/ρ
max
100 %,

мұндағы:    ρ  –  газдың  тығыздығы,  кг/  м
3
(газдың  меншікті  салмағы  бойынша
анықтамаларда берілген).

τ= 100
0
С ϕ = ρ
n
/ ρ
max
100 %                  (1-9)

Сипаттамалық формулаларды су буына шамалап келесі теңдеуді алуға болады:

Р
п
𝜌
п
=
RT
𝜇
п
;
Р
н
𝜌
н
=
=
RT
𝜇
п
,

мұндағы: μ
п
– будың молекулярлық салмағы;
R – әмбебап газ тұрақтылығы, 8,32 кдж/кмоль.град.

21

Әмбебап  газ  тұрақтылығы  газдың  табиғатына  тәуелді  емес;  ол  тұрақты
қысымда  температурасы  1
0
–қа  өзгергенде  1  килограмм-молекулаға  (кмоль)
кеңейтуге жұмсалатын жұмысқа тең. 1-9 формуланы математикалық өңдеуден
кейін:
ϕ =
𝛾𝑛
𝛾и
100
≈
рп
рн
100 %.                                      (1-10)

Жоғарыда  келтіргендей,  р
н
  температураға  тәуелді,  ол  көтерілсе  р
н
  өте  тез
өседі, сонымен қатар  ϕ  азаяды. Керісінше, ауаны салқындатқанда  р
н
-  ың  мәні
өседі және 100%-ға жеткенде шық пайда болады, осы
шық нүктесі,
бұл ауадағы
ылғалға байланысты, одан кейін бу суға айналады. Ауада ылғалдың болуы оның
ылғал ұстағыштығымен сипатталады. Ауаның
ылғал ұстағыштығы
1 кг құрғақ
ауадағы су буының мөлшері (грамм немесе килограмм). Бу және құрғақ ауаның
сипаттамалық теңдеулерін қолданып келесі теңдеулерді алуға болады:

Р
п
𝜐 = 𝐺
п
𝑅𝑇
𝜇
п
;
Р
с
𝜐 = 𝐺
с
𝑅𝑇
𝜇
с
;

мұндағы:
𝜐
–
ылғал ауаның көлемі;
G
п
; μ
п
– салмағы, кг және будың молекулярлық салмағы;
G
с
; μ
с

– салмағы, кг және құрғақ ауаның молекулярлық салмағы.

Осы теңдеулерді мүшелеп бөліп, будың және құрғақ ауаның молекулярлық
салмақтарын қойып және төменгі қатынастарды ескеріп:

𝑑
1000
=
𝐺п
𝐺с
  =
Рп
Рс
𝜇
п
𝜇
в

Газдың ылғал ұстағыштығын d есептеуге болады:

d = 622
Р
п
Р
с
= 622
Рп
В
−
Рп
г/кг құрғақ ауа,                    (1-11)

мұндағы: d –газдың ылғал ұстағыштығы.

Сонда,  ауаның  ылғал  ұстағыштығымен  және  будың  парциалдық  қысымы
арасында жәй тәуелділік бар.

жүктеу 4,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 15 16 17 18 19 20 21 22 ... 109