Отбасы тұрмысының қолайсыздығын қалай

74 
 
Орындалған  сҧраулардың  қорытындысы  бойынша  бҧрын  тҧрмысы  қолайсыз 
болып  есептелген  отбасылар  діни  ҧйымдарға  да  моральдық  және 
психологиялық қолдау, материалдық кӛмек сҧрап барған
. 
 
3.3.8. БАҚ 
Осы  зерттеулер  шеңберінде  ата-аналар  балаларды  тәрбиелеу  және  қолайлы 
отбасы  жағдайын  жасау  сауалдары  бойынша  мәліметтерді  ала  алатын  тҥрлі 
қазақ және орыс тілдеріндегі ақпарат кӛздері талданған.  
Зерттеушілер осы тақырыпта кӛптеген ресейлік және басқа да шетелдік ақпарат 
кӛздерін  ашқан,  Қазақстанда  бҧл  ақпарат  нарығы  жаңадан  дамып  келеді, 
дегенмен  тіпті  қазір  сәтті  телевизиялық  бағдарламалар  мен  баспа 
шығарылымдарын атауға болады. 
Мысалы,  отбасы  және  баланы  отбасылық  тәрбиелеу  сауалдарына  арналған 
бірнеше қазақстандық телевизиялық бағдарламаларды атап ӛтуге болады: 
1.   «Қазақстан»  Бірінші  ҧлттық  арнасындағы  «Сіз  танитын...»  -  бҧл  әлеуметтік-
танымдық, отбасылық бағдарлама, қазіргі заман отбасылары арасындағы ӛзекті 
мәселелерді  кӛтереді.  Бағдарламаға  атақты  тҧлғалар  қатысады.  Ата-ана 
қамқорысыз қалған балалар мен жетімдер жағдайлары кӛтеріледі.  
 
2.  «Қазақстан»  Бірінші  ҧлттық  арнасындағы
  «Жан  жылуы»:  «Бағдарламаның 
басты  мақсаты  –  қоғамның  назарын  қиын  әлеуметтік  жағдайдағы  немесе 
қолайсыз  жағдай  салдарынан  осындай  халге  ҧшыраған  отбасыларға:  кӛмек 
қажет  ететін,  кӛп  балалы  аналарға,  мҥгедектерге  аудару.  Бҧдан  басқа  барлық 
қауым  болып  жеке  азаматтардың  екіталай  жағдайдан  шығу  жолын  іздеу  және 
табу, оларға материалдық жағдайларын жақсартуға кӛмектесу, ӛз істерін ашуда 
ҧсыныстар беру, ӛте алыс кӛрінетін келешекті қол жетімді ететін жағдайларға 
арналған  психологиялық  нҧсқамаларды  жасау.  Бағдарлама  қайырымдылық, 
мейірімділік  және  жомарттық  сезімдерді  оятуға  бағытталған,  әсіресе  жас 
балаларда». 
 
3.  «Ел арна» телеарнасындағы «Самопознание» - Қазақстанның бірінші ханымы – 
Сара  Алпысқызының  «Ӛзін  ӛзі  тану»  атты  ӛнегелі-рухани  білімдік  жобасы 
туралы  баяндайды. Осы  білімдік  бағдарлама  ӛсіп  келе  жатқан  ҧрпақты  жалпы 
адамгершілік  қҧндылықтарына  бағыттайды  және    Қазақстанның  барлық 
ӛңірлеріндегі  170-тен  астам  тәжірибелі  алаңдарда  –  бала  бақшаларда, 
мектептерде,  интернаттарда,  колледждерде  және  республиканың  жоғары  оқу 
орындарында 2001 жылдан бастап жҥзеге асырылып келеді. 

75 
 
«Самопознание»  бағдарламасына  дамытпалы  ойындар,  ашық  сабақтар,  ата-
аналармен, оқушылар және ҧстаздармен сҧхбат кіреді. 
«Самопознание»  бағдарламасының  басты  мақсаты  –  Қазақстанның  келешек 
ҧрпағы ӛнегелі-рухани дамуының қажеттілігіне назар аудару. 
4.  Ел арна» телеарнасында«Супер - папа» реалити шоу». 
Мейірімді, кҥлкілі «Супер-Папа» телевизиялық шоу бірден жеті жасқа дейінгі 
балалары  бар  әкелерге  теориялық  білімдерін  іс  жҥзінде  қолдануды  ҧсынады. 
Бағдарлама  қатысушылары-әкелерге  әр  тҥрлі  отбасылық  жағдайдан  шығу 
жолын  табу  ҧсынылады:    балалар  ӛзін  ӛздері  қалай  болса  солай  ҧстаса, 
тыңдамаса,  тӛбелессе,  жанжал  шығарса,  не  істеу  керек.  Жанжалды  жағдайда 
олардың  әрекеттерінің  дҧрыстығын  аналары  бағалайды:  арнайы  орнатылған 
мониторлар арқылы олар ӛздері жоқ болған кезде ҥйде не болып жатқанын кӛре 
алады. Сонымен қатар, әкелердің тырысуларын тӛрешілер мҥшелері талдайды – 
психолог,  педиатр,  тамақтандыру  бойынша  маман,  шақырылған  жҧлдыз  және 
бағдарлама  жҥргізушісі. Бҧл  шоу    телекӛрермендерге  жағымды  эмоциядан 
басқа  балаларды  тәрбиелеу  жӛнінде  жаңа  мәліметтерді  береді,  сонымен  қатар 
ер адамдар балаларды тәрбиелеуде белсенді тҥрде қатысу ҥшін СУПЕР ПАПА 
атағын насихаттайды.   
5.  «Mamma Mia» – «КТК» арнасы 
Бірінші музыкалық отбасылық реалити-шоу. Бҧл шоудың басты қатысушылары 
–  14-16 жасар жас қыздар мен олардың аналары. Вокалды конкурста қыздары 
мен  аналары  (барлығы  12  жҧп)  бір  –  бірлерімен  ҥздік  дуэт  атағы  ҥшін 
жарысады. Жеңімпаздар 3 000 000 теңге жҥлдесін бӛліп алады және де, әрине, 
бҥкіл  елге  танымал  болады,  ал  аналары  КТК-ның  бір  хикаясында  рӛлді 
орындауға келісім шартқа қол қояды. 
«Мама  миа»   қазіргі  таңдағы  жас  қыздар  мен  олардың  аналарымен  қарым-
қатынасын назар ортасына алатын жалғыз тележоба. Әр қатысушы ӛзін жҧлдыз 
ретінде  сезіне  алады,  себебі,  оны  бҥкіл  елге  кӛрсетеді,  оны  танымал  әншілер 
қолдайды,  онымен  профессионалды  вокалшылар  мен  хореографтар 
айналысады. Финалда жеңімпаздармен бірге ең атақты шоу-бизнес жҧлдыздары 
ән  айтады.  Бҧның  бәрі  «Мама  миа»  шоуында  ӛзін  кӛрсеткен  әрбір  қызы  мен 
анасын кҥтеді. 
 
6.  «Дорога домой» - КТК арнасының телевизиялық бағдарламасы, балаларды 
асырап алу жайлы сауалдарға арналған.  
 

76 
 
7.  Қазақстандағы бірінші балалардың арнасы «Балапан» - «Қазақстан» ҧлттық 
телеарнасы негізінде 2010 жылдың 27 қыркҥйегінде жҧмысын бастады. 
«Балапан» телебағдарламаларын профессионалды журналистер ғана емес, 
сонымен бірге білікті ҧстаздар және психологтар жасайды  
 
Талдау нәтижесінен кӛріп отырғанымыздай, баспалық БАҚ нарығында 
кӛбінесе ресейлік басылымдар орын алған, қазақстандық басылымдардан 
«Отбасым» журналын атап ӛтуге болады. 
 
«Отбасым»  журналы   (http://www.otbasym.kz/)—  бҧл  бҥкіл  отбасына  арналған 
журнал. 2009 жылдан бері ҚР Президентінің жанындағы Отбасы және әйелдер 
істері  жӛніндегі  ҧлттық  комиссияның  қамқорлығымен  «Деловой  мир  Астана» 
баспасында  шығарылады.  Журналдың  мақсаты  отбасылық  қҧндылықтарды 
сақтау  және  ҧлттық  салт-дәстҥрлерді  жаңғырту.  Міндеті   –  отбасы 
институтының  дҧрыс  тҥсіністігін  қалыптастыру,  отбасы  ошағын  сақтауға 
кӛмектесу  және  әрбір  тҧлғаны    отаншылдыққа  тәрбиелеу.  Басылым  пайда 
болуынан  отбасын  қҧру,  туылу,  балаларды  тәрбиелеу,  отбасы  бюджетін, 
жәдігерлерді,  отбасылық  тҧрмыс  мәселелерін,  отбасындағы  психологиялық 
атмосфераны  сақтау  сияқты  әр  индивидті  толғандыратын  мәселелерге 
арналады.  Редакциялық  Кеңесті  Қазақстан  Республикасы  Президентінің 
жанындағы  Отбасы  және  әйелдер  істері  жӛніндегі  ҧлттық  комиссияның 
Тӛрағасы, ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік  қорғау министрі Абдыкаликова 
Гульшара  Наушаевна  басқарады.  Бас  редактор –Қазақстан  Республикасы 
Президентінің  жанындағы  Әйелдер  істері  және  отбасылық-демографиялық 
саясат  жӛніндегі  ҧлттық  комиссияның  мҥшесі  –  Сыздыкова  Шолпан 
Викторовна. 
Ғаламтор қоры арасында атап ӛтуге болатындары: 
1.  Детки.kz http://detki.kz Ғаламтор-сайты 
 
Осы сайт әйел адамдарына, жас отбасыларға және келешек ата-аналарға 
арналған. Бҧл жерде отбасыны жоспарлау, баланы бағу, тәрбиелеу сауалдары 
жӛнінде мәліметтерді табуға болады. 
 
 
2.  Отбасы-психологиялық  орталығының  сайты  «Кидо»  http://www.kido.kz/. 
Осы  орталық  осымен  бес  жыл  бойы  адамдарға  профессионалды 
психологиялық  кӛмек  кӛрсетіп  келеді.  Отбасында  қолайлы  жағдай  жасау, 
жанжалдарды  басқару,  отбасылық  дағдарысты  еңсеру  және  тағы  да 
басқалары бойынша тренингтерді жҥргізеді.