2. Жай айдау.
Фракциялық айдау. Айдауды айдау кубында болатын сатылы буландыру арқылы өткізеді.
Түзілетін булар конденсирленеді. Процесс периодты және үздіксіз тәсілмен жүзеге асады.
Егер процесс периодты өткізілсе, ондағы кубтағы суйықтықтың құрамының НК- азаяды. Сонымен қатар, уақыт бойынша дистилят құрамы да өзгереді және ол ағу процесінің нәтижесінде белгілі мөлшерде НК-мен қосылады. Осыған байланысты, әр түрлі құрамнан тұратын дистиляттяң бірнеше фракциясын алады. Нәтижесінде әр түрлі құрамды өнім алу арқылы өткізілетін жай айдау фракционды айдау деп аталады.
Периодты өткізілетін фракционды қоспада бұрыңғы (ХІІ-8-сурет) айдау кубы артады да қайнауға дейін жеткізеді. Бұларды конденсаторлы холодильникке апарады. Дистилляттың фракциялары қараушы фонарь арқылы бөлек жинақтарға түседі. Операция біткеннен кейін қалдықты кубтан төгеді және оған қайтадан бөлінетін қоспаны құяды.
Материалдық балансты жасау ұшін жай айдауды аламыз және белгілі бір уақытта t L-к г айдалатын қоспалардан тұрады, төмен қайнау компоненті арқылы х-концентрацияны қабылдаймыз. Бұл кезде сұйықтықтың Нк массасы Lx-қа тең. Аз уақыт аралығында dt, dL-кг қоспа буланады және сұйықтықтың концентрациясы dx-қа шейін төмендейді. Бұдан тепе-тең жағдайдағы суйықтықтан dL-кг бу түзіледі. Оның концентрациясы у , будағы НК-ның саны dLу -ға тең. Кубтағы суықтықтың қалдығы (L-dL), кг, ал концентрациясы ( х-dх) болады. Сонда, НК бойынша материалдық баланс мына теңдеумен есептеледі:
(1)
Алдымен жақшаны ашамыз, одан кейін бөлу арқылы мына теңдеуді аламыз:
(2)
Бұл дефференциалдық теңдеуді интегралдаймыз:
(3)
Интегралдаудың нәтижесінде аламыз:
(4)
у =f(x)- функцияның түрі қисық тепе-теңдікпен анықталады және әр нақты айдауға қабылданбайды. Сондықтан (4)-теңдеуде оң жақты интегралдауды х-тан 1/(у -х) тәуелділігін орнатумен графикалық өткізеді.
Жай айдауда атмосфералық қысымда ваккум астында өткізеді.
Дефлегмационды айдау.
Айдауда қоспалардың бөлу сатысын жоғарлату үшін дефлегмация жолымен дистиллят қолданылады. Сурет-ХII-9. Булар айдау кубы арқылы дефлегматор арқылы түседі. Олар онда конденсирленеді. Бұдан ВК конденсирленеді және алынған сұйықтық кубқа төгіледі. Жалған НК булары конденсатор-тоңазытқышқа-ке жіберіледі және бұнда толығымен конденсирленеді. Дистиллят жинаққа жиналады. Операция бітуін кубтағы суйықтықтың айдау температурасы арқылы қадағалайды және ол қалдық құрамына тең керек. Ақырғысы штуцер арқылы кубта бөлінеді.
Достарыңызбен бөлісу: |