Қоршаған ортаны модельдеуде сапалы мүмкіндіктерге ие, сезімдік тұрғыдан түсініктіұғымдар жиынтығы негізінде құрылады, алдын ала жазылып қойған программа кодын көп рет қолдануға мүкіндік береді

3. Цикл. Delphi–де циклдермен жұмыс стандартты Турбо Паскальдағы сияқты. While(әзірше), Repeat(дейін), For(үшін) циклдік құрылымдардың жазылу үлгілері:

1. 
   While P do
   

S

End;

2. 
   Repeat
   

Until (not P);

3. 
   For k:=k₀ to k_n do
   

S

End;

Мысалы, жалпы мүшесі a_k=1/k² (k=1,2…)тізбектің алғшқы бес мүшесінің қосындысын табу керек (n=5; S_n - ?).

Procedure Tform1.FormCreat(Sender: TOject);

Var s,a:real; k,n:integer; s1:string;

Begin

n:=StrToInt(‘’,’Мүшелер саны=’,’’));

For k:=1 to n do

Begin

a:=FloatToStrF(s,ffFixed,7,3); ShowMessage(s1);

4. 
   Жиындармен (массивтермен) жұмыс
   

var

b:array[3..8] of real; //нақтысандар жиыны

c:array[0..5] of string; //жолдық типті жиыны

Мартица – екі өлшемді жиын. Матрицаны сипаттаудың сызықтық жиынды сипаттаудан айырмавшылығы шамалы. Мысалы:

var

аa:array[1..10,1..10] of integer; //бүтін сандар матрицасы

cc:array[0..5,0..3] of string; //жолдық типті матрицасы

1. 
   Жаңа жоба ашып, формада Memo1, StringGrid1, BitBtn1, BitBtn2, Label1 компоненттерін орнату (4-сурет).
   

Компоненттер қасиеттеріне мәндер меншіктеу:

3. 
   Код терезесінде батырмасын оқиғасын өңдеуіш процедурасын құру.
   

Procedure Tform1.BitBtn1click(Sender: TObject);

Const n=3;

Var nomer,k,I,j:longint;

S:array[1..n,1..n] of real; //матрица
P:array[1..n] of real; //қосындылар жиыны

Min:real; nomerT:string;

Begin

{кесте құру}

StringGrid1.ColCount:=n+1;

StringGrid1.RowHeight:=n+2;

StringGrid1.Cells[0,n+1]:= ‘Орт.жылд.’;

For I:=1 to n do

Begin

StringGrid1.Colwidth[i]:=60;

StringGrid1.Cells[0,i]:=’ ‘+FloatToStr(i);

StringGrid1.RowHeight[i]:=15;

StringGrid1.Cells[I,0]:=’’+FloatToStr(i)+’топ’;

End;

k:=0;

for j:=1 to n do

begin s[i,j]:=StrToFloat(memo1.Lines[k]);

StringGrid1.Cells[I,j]:=’ ’+Memo1.Lines[k]; k:=k+1;

End;

{топ студентетрінің орташа жылдамдықтарын анықтау}

begin for j:=1 to n do

p[j]:=p[j]+s[j,i];

end;

StringGrid1.Cells[I,n+1]:=’ ‘FloatToStrF(p[i]/n,ffGeneral,4,2);

{бірінші орынға қай топ шыққанын анықтау}

min:=p[1];

nomer:=1;

for I:=111 to n do

if p[i]

begin min:=p[i];

nomer:=I;

end;

Label1.Font.Size:=10;

Label1.Caption:=’1 – орынға’ +nomerT+ ‘топ шыққан’+#13+#13+’Орташа жылдамдығы:’’+FloatToStrF(min/nffGeneral,4,2);

End;