Жұмыс орнының микроклиматы және оның көрсеткіштерін тұрақтандыру

Адамның денсаулығы мен жұмысқа қабілетіне метеорогиялық жағдайдың (өндірістік ортаның микроклиматы) яғни ауаның температурасының, ылғалдылығы мен қозғалу жылдамдылығының үлкен әсері бар. Сыртқы ауаның өзгеруіне қарамастан адам денесінің температурасы 36,7-37 ⁰ аралығында тұрақты сақталады. Ауаның ылғалдылығы 70-75% -ға жетіп, температурасы жоғарылай бастаған кезде адамның денесі қыза бастайды. Өйткені бұл жағдайда дененің жылу алмасуы қиындайды.

Керісінше, адамның температурасы төмендеген кезде денеден бөлінетін жылудың мөлшері көбейіп, адамның денесі тоңази бастайды.

Сондықтан да, жыл мезгіліне, жұмыстың ауырлығына, жұмыс орнында бөлініп шығатын қосымша жылудың мөлшеріне қарай температураның, ылғалдылықтың және ауаның қозғалу жылдамдығының стандартты нормалары белгіленген.

Адам ағзасына ауаның қысымы да әсер етеді. Атмосфералық қысымның мөлшері сынап бағанасымен 760 мм-ге тең болғанда ағзаның ішкі және сыртқы қысымдары теңеседі. Ал қысым өзгергенде адамда әлсіздік пайда болып басын айналдырады, жүрегін алып мұрнынан қан ағуы мүмкін.

Жұмыс орнының микроклиматын анықтау үшін арнайы аспаптар қолданылады.

Мысалы, ауаның температурасы сынапты термометрмен анықталады, ылғалдылығы психрометрмен, ауаның қозғалу жылдамдығы анемометрмен немесе кататерметрмен, ал атмосфералық қысымы сынапты барометрмен немесе анеройдпен өлшенеді.

Август психрометрі екі термометрден тұрады. Біреуінің шаригі жұқа шүберекпен қапталған және ол үнемі сумен ылғалданып тұрады. Екі термометрдің көрсеткішіне сай арнайы формуламен ауаның ылғалдылығы анықталады немесе арнайы кесте арқылы анықтауға болады.

Ассман психрометрі де екі термометрден тұрады, біреуінің шаригі ылғалданып тұрады. Оған қоса аспаптың басына желдеткіш орнатылады, ол электромотормен немесе сағат механизмімен қозғалысқа келтіріледі. Желдеткіш айналғанда шариктер арқылы жылдамдығы 4 м/с ауа айналады. Бір термометрдің шаригі матамен оралып, өлшеу алдында дистилденген сумен ылғалданады, сосын желдеткішті іске қосады.3-5 минуттан кейін құрғақ және ылғал термометрден есеп алады. Олардың айырмашылықтарына қарай кестеден ауаның ылғалдылығын анықтайды.
№15 дәріс