Тақырыбы: Матамен жұмыс жасау сабағын ұйымдастыру әдістері. Жоспар

1. Дайындау және оның түрлері

2. Матаны өңдеу әдістері

3. Маталармен жұмыс жасау әдістері

Кілт сөздер: мата, иірілген жіп, тігіс, синтетикалық талшық.

Тәуелсіздік алғаннан кейін тоқыма және тігін өнеркәсібі кең көлемде дамыды. Тігін процесінде қолданылатын маталар талшық құрамына қарай табиғи және химиялық талшықты маталарға бөлінеді.

Табиғи талшықты маталар үшін - мақта. Зығырдан, жүннен, Ирактан, талшықтан жасалған маталар кіреді.

Мақта - өсімдік тұқымын жабатын жіңішке талшық және тоқыма өнеркәсібінің негізгі шикізаты.

Зығыр - сабағынан алынған талшық, оның құрамында целлюлоза мен басқа қосылыстар бар. Зығырдың қасиеттері мақтаға ұқсас. Ол жылуды жақсы өткізеді, тез құрғайды, ыстық үтіктерге төтеп береді, мақта сияқты жақсы күйеді.

Жүн осы жүнді жануарлардың тері қабаттарынан алынады. Елде қой, түйе, ешкі, ірі қара мен қоян жүні кеңінен қолданылады. Ол ылғалды тез сіңіреді және тез кебеді. Ылғал үтіктеу созылуды өзгертеді, ал тарту мен тарту қабілетінің арқасында жүнді үтіктеу арқылы қысқартуға болады.

Табиғи жібек - жібек құртына оралған жіңішке жіп. Жібек ерітінділеріне сілтілер әсер етпейді. Жібекті бояу кезінде талшықтар ұзақ уақыт суға түссе түсі жоғалады. Ол күн сәулесінде тез жоғалады. Ол жүн сияқты тез жанып кетеді.

Химиялық талшықты маталар екі түрге бөлінеді: жасанды және синтетикалық талшықтар. Синтетикалық маталар табиғи талшықты маталарды өңдеу арқылы алынады. Бұл емде кейбір қасиеттер жақсарады, мысалы, күнге төзімділік, қыртыстар, көбелектерге төзімділік, сыртқы түрі. Мысал ретінде вискоза талшығы, мисамиак талшығы, шыны талшық, металл жіп маталар.

Синтетикалық талшықты маталар талшықтар түрінде табиғатта кездеспейтін қарапайым заттардың байланыстырушы молекулалары арқылы алынады. Оларға: капрон, лавсан, нитрон хлор, полетилиндер жатады.

Маталар құрамына қарай талшық құрамынан басқа сыныптарға бөлінеді: шикі, ағартылған, боялған, гүлді.

Кейбір маталар арнайы жасалған. Әжімге қарсы, су өткізбейтін, отқа және коррозияға төзімді болып шығарылады.

Тігінде қолданылатын маталар, көйлек, костюм, пальто, плащ және т.б. Киім тігу кезінде матаның талшық құрамының қасиетін ескеру қажет.

Егер дымқыл үтіктеуге лавсан жүні қолданылса, кейбір жерлері сызылып, тұрақты дақтар пайда болады. Үтікке тигенде нейлон маталар ериді.

Ацетатты маталарда жылтыр дақтар пайда болады, олар ыстық темірмен кетпейді.

Ацетат, триацетатты жібек маталар көп үтіктеуді қажет етпейді, себебі олар төмен өткізгіштігі бар және жуылатын кезде ұсақталмайтын тез құрғақ маталар.

Тоқылған маталар жұмсақ және серпімді, сондықтан олар қозғалысқа кедергі жасамайды. Бұл маталар ауа өткізбейді және ылғалды тез сіңіреді.

Көптеген маталар (барқыт, шикі барқыт, астары саржа, жасанды жібек, маталар) ылғалды термиялық өңдеуге ұшырайды. Зығыр маталар төңкеріліп үтіктеледі.

Матаны бояу үшін негізінен көмірден жасалған синтетикалық бояғыштар қолданылады. Бояулар ұсақ ұнтақтар мен пасталар түрінде шығарылады. Бояу үшін матаның түсінің жарықтығына, жарыққа, ылғалға, жууға, тозуға төзімділігіне, сонымен қатар матаның құрамына байланысты қолданылады.

Тігін тігу сабақтарында берілген политехникалық білім балалардың білімін кеңейтеді. Ол балалардың қиялын адам өмірінде маңызды рөл атқаратын материалдармен және олардың қасиеттерімен, тоқыма және талшық өнеркәсібімен, технологиядан материалдар өндірумен және адамның мәдени -тұрмыстық қажеттіліктерімен байытады.

Қолмен жұмыс кезінде оқушылар әр түрлі құрал-саймандармен, негізінен қайшымен, инемен және өлшеу құралдарымен жұмыс жасай алады. Олар осы құралдар мен құрылғылардың әр түрлі түрлерімен танысады.

Матамен жұмыс жасау еңбек мәдениетін, өз жұмысын жоспарлау мен ұйымдастыру қабілетін дамытады және жақсартады. Балалардың талғамы да өсіп, жақсарады. Маталарды, жіптерді және басқа материалдарды сәйкестендіру студенттерді түстердің үйлесіміне және мата мен жіптің түсіне назар аударуға үйретеді.

Мұғалім оқушыларды политехникалық біліммен қаруландыру практикалық жұмыстармен ұштасатындай етіп сыныптағы оқу құралдарын жабдықтайды. Ол сабақта оқушылардың белсенділігі мен ақыл -ой қабілетін арттыру үшін оқыту әдістері мен әдістерін қолданады.

1 -сынып оқушылары келесі білім, білік және дағдыларға ие болуы керек:

1. Мата туралы жалпы түсініктермен таныстыру. Алдын ала ақпарат өсімдіктерден жасалған маталар (мақта, зығыр) туралы беріледі. Матаның құрылысы, ондағы жіптердің тоқылуы туралы алғашқы мәліметтер беріледі.

2. Маталар негізінен не үшін қолданылатынын таныстырыңыз: киім, тұрмыстық заттар және т.б.

3. Қолданылуы (тігу, жамау, тоқу) мен қалыңдығымен ерекшеленетін жіптермен танысу.

4. Тігін және тоқу кезінде қолданылатын негізгі құралдар мен жабдықтармен (түйреуіштер, қайшылар, ангишвона, түйреуіштер) және оларды сақтаудың негізгі ережелерімен танысу.

5. Тескіш құралдар мен құрылғыларды пайдалану кезінде қауіпсіздік ережелерімен танысу. Тігін кезінде дұрыс отыру ережелері, гигиеналық талаптар.

6. Жіпті қажетті ұзындыққа өлшеңіз, кесу әдістерімен таныстырыңыз (оларды тістеп алуға және тартуға жол бермеңіз), таспаны өлшеңіз және кесіңіз.

7. Жіп пен талшықты өңдеу әдістерінің бірімен таныстыру.

8. Қалың жіптен және талшықтан тоқуды үйрену.

9. Нинаны жіпке, түйінге және нығайтуға үйретіңіз.

10. «Бахья», «чок» (байланыстырушы және тітіркендіргіш) ұғымдарын түсіндіріңіз.

11. Қарапайым шаблондарды дайындау. Мұғалімнің сызбасы бойынша тік бұрышты шаблондар жасаңыз.

12. Шамамен матаның мөлшері.

13. Матаны қайшымен кесу әдістерімен таныстыру.

14. Матаны қарындашпен немесе бормен белгіленген түзу немесе қисық сызық бойымен қайшымен кесуді үйреніңіз.

15. Матадан тігуді үйрену.

16. Түймені тігу техникасын үйрету.

Бұл курста студенттер табиғи жібек пен жүннен жасалған материалдар, тоқыма бұйымдарымен танысады. Олар үлгі бойынша өрнек жасауды, суретті, эскизді және берілген өлшемдерді және матаның қасиеттерін (қаттылық, икемділік, текстураны) үйренеді.

СҰРАҚТАР.

1. Матаның қандай түрлері бар.

2. Оқушылардың қандай дағдылары мен дағдылары болуы керек?

3. Сіз қандай тігін құралдарын білесіз.

4. Құралдарды қолдану әдісі.

Есеп 1

1 мысал. Сабаққа белсенді қатысқан, бірақ үй тапсырмасын жақсы орындамаған оқушыға оң баға қойылмайды.

3 Мысал. Сыныптағы мықты оқушыларға әр сабақта қосымша тапсырма беру міндетті емес

4 Сіз қалай ойлайсыз, бұл мысалдар дұрыс па? Өз пікіріңізді негіздеңіз.

Проблемалық сұрақ 2

5 Матамен жұмыс кезінде өнімділікті жоғарылату жолдарын таңдағанда нені ескеру қажет?

3 проблемалық жағдай