Органическая химия

1) 40 % суы бар 5 кг сабын алу үшін қанша стеарин қышқылы жұмсалады?

2) 48 г магний сірке қышқылымен әрекеттескенде бөлінген сутегінің қалыпты жағдайдағы көлемі қандай?

3) Бірнегізді қышқылдардың гомологтық қатарының жалпы формуласын келтір. Карбон қышқылдарының классификациялары. Мысал келтір.

4) Карбон қышқылдарының изомерлік құрылымдық формулаларын жаз.

5) Жүйелік номенклатура бойынша келесі қышқылдарды ата?

6) Келесі карбон қышқылдарының құрылымдық формулаларын жаз.

5. 
   Изомай
   
6. 
   2-метилгексан
   
7. 
   2,2-диметилпентан
   
8. 
   2,3-диметилпентан
   
9. 
   2,2-дихлорпентан
   

8) Өндірісте сірке қышылы қалай аталады?

9) Массасы 120 г, массалық үлесі 25 % натрий гидроксидімен әрекеттесуге қажет сірке қышқылының массасын тап?

10) Қышқылдардың қайсысы күшті болып табылады?

11) Неліктен сірке қышқылы құмырсқа қышқылынан күштірек болып табылады?

12) Карбон қышқылдарының қандай химиялық қасиеттерін білесіз? Сірке қышқылы мысалы ретінде көрсет?

13) Екі пробиркада құмырсқа қышқылы және сірке қышқылы берілген. Қандай сапалы реакция арқылы оларды тануға болады?

14) Пропион қышқылының хлорангидридін және май қышқылының хлорангидридін қалаций алуға болады? Реакция теңдеуін жаз.

15) Спирттер, альдегидтер, карбон қышқылдары, көмірсутектердің генетикалық байланысына мысал келтір

9 АРОМАТТЫ КӨМІРСУТЕКТЕР (арендер)

Ароматы көмірсутектер класына, тұйықталған көміртек атомдарының, былайша сырттай қарағанда қарапайым байланысы қос байланыспен алмаса кезектесіп отырады, көмірсутекті топтың сақиналанған (циклденген) түрі жатады. Олардың тұнғыш өкілі – бензол. Көмірден кокс өндіргенде жеңіл май және тас көмір шайыры түзіледі. Ол екеуінің де құрамына бензол және басқа ароматы көмірсутектер кіреді. Сол сияқты мұнай құрамындағы алкандар мен циклоалкандарды ароматтау реакциясы өндіріске еніп, оның технологиясын жетілдірген сайын, ароматы қосылыстарды алу мүмкіндігі көбейіп отыр.

бензолдағы алты көміртек атомдарының әрқайсысы төрт валентті және өзара тепе-теңдік жағдайында, бірақ байланыстар тең еместігін көрсетеді:

Осы келтірілген бензол изомеріне сүйене отырып, ғалымдар ХІХ ғасырда-ақ, ондағы «жай» және «қос» байланыстар өзара тепе-теңдікте екенін байқаған. Сондықтан да кейде олардағы байланыстарды теңестіру үшін бензолды ортасында нүктелі не бүтін сызықпен дөңгелек алынған бұрышпен өрнектейді.

Аллил тектес катиондарда винил тобының әсері одан да ықпалды. Бензил анионындағы зарядта және оның радикалындағы жұптаспаған электрон аса әсерлі делокализацияланады.

Жай, жеке және қанықпаған қос байланыс кезектесіп келетін, бірақ та, Хюккел формуласына бағынбайтын ароматты көмірсутекті қосылыс кездеспейді, ал бола қалған күнде, өте тұрақсыз болады. Бұл Хюккел ережесінің дұрыстығын дәлелдейді.