Кадрлар және еңбек ақы төлеу жоспарын құрастыру
Кәсіпорындарға кадрларды басқаратын негізгі бөлімше кадр бөлімі. Олар жұмысқа алу, жұмыстан шығару, жұмысшыларды оқытуды ұйымдастыру, іс қағаздарын дайындау және басқа да көптеген қызметтер атқарады.
Еңбек ресурстарын жұмысқа қабылдап және олардың қызметін әрі қарай өсірудің негізгі талаптары:
Жоғары кәсіпкерлік квалификация және оқытуға бейімділік;
Араласу тәжірибесімен бірге жұмыс жасауға дайындығы.
Кадрларды жұмысқа қабылдаудағы маңызды құжат – еңбек келісімі және контракт.
Еңбек келісімі – жұмысқа алушы мен жұмысқа кіруші адамның арасындағы келісім шарт. Онда жұмысқа кірушінің еңбек функциясы, жұмыс орыны, қызметтік міндеттемелері, еңбек ақының көлемі, жұмысқа кірген уақыты, мерзімі көрсетіледі.
Кәсіпорындар жұмыс жасайтын барлық жұмыскерлер 2 категорияға бөлінеді:
Өнеркәсіптік-өндірістік персонал (өндіріс процесінде еңбек етушілер);
Кәсіпорынға қарайтын өеркәсіптік емес жұмысшылар (тұрғын үй шаруашылығы, бала-бақшалардың, емдеу ұйымдарының және т.б. қызметкерлер) .
Сонымен қатар жұмыскерлер – инженерлік-техникалық мамандар, қызметкерлер және жұмысшылар болып бөлінеді.
Инженерлік-техникалық мамандар өндіріс процесін ұйымдастырып, оны басқарумен айналысады.
Қызметкерлер – қаржы-есеп, жабдықтау, сату және т.б. қызметтерді атқарушы жұмыскерлер жатады.
Жұмысшылар - материалдық өнімдерді шығарушы немесе өндірістік және тасымалдау қызметін атқарушы кәсіпорын қызметкерлері. Олар негізгі және көмекші болып бөлінеді.
Өндірістің барлық түрлері бойынша негізгі жұмысшылардың санын есептеу үшін әрбір жұмысшының жұмыс уақытының тиімді қорын анықтау керек, яғни жұмыс уақыттың балансы құрылады.
Кесте 5-Жұмыс уақытының балансы
|
|
Көрсеткіштер
|
Шамасы
|
Жұмыс уақытының күнтізбелі қоры, күн
|
365
|
Демалыс және мейрам күндері
|
78
|
Жұмыс уақытының номиналды қоры, күн
|
287
|
Жұмысқа шықпау күндердің саны, күн
|
34
|
оның ішінде а) сырқатқа байланысты
|
6
|
б) босануға байланысты
|
4
|
в) оқумен байланысты
|
3
|
г) кезекті және қосымша демалыстар
|
19
|
д) заңмен рұқсат етілген басқа себептер
|
2
|
Жұмыс уақытының нәтижелі қоры, күн
|
253
|
Сменаның орташа ұзақтығы, сағ.
|
7,35
|
Жұмыс уақытының қоры, сағат
|
1859,55
|
Смена ішіндегі үзілістер, сағат
|
0
|
Нәтижелі жұмыс уақыт қоры, сағат
|
1860
|
Негізгі жұмысшылардың санын анықтау үшін келесі формула қолданылады:
Чнег = Т / Фэф
мұндағы: Т - белгілі бір өнім түрін шығарудың еңбек сіңіргіштігі, адам - сағаттар;
Фэф - жыл бойынша жұмысшы уақытының тиімді қоры, сағат.
Еңбек сіңіргіштік берілген өнім түрінің жалпы көлемін (В) берілген өнім бірлігін шығаруға қажет уақыттың ірілендірілген нормасына (Нвру) көбейту арқылы анықталады:
Т = В * Нвру.
Кесте 6-Жұмысшылар санын есептеу
|
Өнім
|
Жылдық
|
Уақыт
|
Жалпы
|
Нег. жұм.
|
Көмекші
|
|
аты
|
көлем
|
нормасы
|
еңбек
|
саны
|
персонал
|
|
|
|
м.кв.дм
|
адам-сағ
|
сіңірг., ад-с
|
адам
|
адам
|
|
АКЖБ қысыр жеңіл
|
25000
|
0,0003
|
7500,0
|
4,03
|
0,6
|
|
АКЖБ қысыр орт
|
25000
|
0,0003
|
7500,0
|
4,03
|
0,6
|
|
АКЖБ қысыр ауыр
|
25000
|
0,0003
|
7500,0
|
4,03
|
0,6
|
|
Жиыны
|
|
|
|
13
|
2
|
| Көмекші персоналдың саны өндірістің жеке учаскелері бойынша, сондай-ақ негізгі жұмысшылардың санынан процент түрінде есептелінеді. Жеке учаскілер бойынша санын есептеу үшін келесі кесте қолданылады.
Қосымша персоналдың санын есептеу негізгі жұмысшылардың санынан % түрінде алынуы мүмкін. Жұмысшылар санын анықтағаннан кейін осы жұмысшыларының еңбек ақыларының қорын анықтау есебін жүргізу керек. Есептеулер мынадай көрсеткіштер негізінде жүргізіледі: ірілендірілген еңбек бағасы (кесімді жұмыс істейтін жұмысшыларға) және сағаттық тарифтік ставка (мерзімді жұмысшыларға).
Одан кейін негізгі жұмысшылар еңбек ақыларының жалпы қоры тарифтік қорға әртүрлі төлемдердің қосылуы арқылы анықталады, осылай еңбек ақының негізгі қорын, одан кейін қосымша еңбек ақының қорын аламыз. Есептеулер кестеге енгізіледі.
|
|
Кесте 7-Негізгі жұмысшылардың еңбек ақысын табу
|
|
|
|
Өнім
|
Жылдық
|
Еңбек
|
Кесімді
|
Қосымша
|
Негізгі
|
Қосымша
|
Жалпы
|
Әлеум.
|
Төлем-мен
|
|
|
аты
|
көлем
|
бағасы
|
қор
|
төлемдер
|
қор
|
еңб.ақы
|
қор
|
төлем
|
қоса жалпы
|
1 кв.дм
|
|
|
м.кв.дм
|
тенге
|
м.тг
|
м.тг
|
м.тг
|
м.тг
|
м.тг
|
м.тг
|
қор, м.тг
|
тенге
|
|
АКЖБ қысыр жеңіл
|
25000
|
0,165
|
4125,0
|
1031,3
|
5156,3
|
1031,3
|
6187,5
|
1608,8
|
7796,3
|
0,312
|
|
АКЖБ қысыр орт
|
25000
|
0,165
|
4125,0
|
1031,3
|
5156,3
|
1031,3
|
6187,5
|
1608,8
|
7796,3
|
0,312
|
|
АКЖБ қысыр ауыр
|
25000
|
0,165
|
4125,0
|
1031,3
|
5156,3
|
1031,3
|
6187,5
|
1608,8
|
7796,3
|
0,312
|
|
Жиыны
|
|
|
12375,0
|
3093,8
|
15468,8
|
3093,8
|
18562,5
|
4826,3
|
23388,8
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
