Өндірістегі мұнай, газ, суды дайындау және тасымалдау

Өндірістегі мұнай, газ, суды дайындау  және  тасымалдау 
 
183 
 
Re= ∙ = 1.086 ∙
.
∙
= 43560.
 
 λ
 
коэффициентін анықтау үшін Блазиус формуласын (5.28) 
формуласын қолданамыз: 
 
Λ = 0.3164/43560
.
=0.0219
 
Құбырдың  аумағында  күштен  кейін  үйкелуді  Дарси-
Вейсбах формуласы (5.15) бойынша табамыз: 
 
ℎ =
∙ ∙
∙
=0.00291∙
.
∙
.
∙ .
= 455.8м.
Алынған нәтижені (5.14) бойынша аударсақ  
 
∆Р =
∙
∙ ℎ
п
= 38.8 атм.
Тапсырманы  графоналитикалық  тәсілмен  шешу.  Көп 
тапсырмалар мына бойынша: 
  Сұйық  және  берілген  параметрлер  бойынша  құбырдың 
өткізу қабілеттілігін анықтау; 
  Құбыр  мен  сұйық  параметрлері  және  берілген  арын 
арқылы құбырдың минимальды диаметрін анықтау; 
  Графоаналитикалық тәсіл бойынша шешіледі.  
Шешудің  графоналитикалық  тәсілі  құбырдың  гидравли-
калық  сипаттамасының  графикалық  тәуелділігінің 
ℎ
т
= ( ) 
алдыңғы түзілімінде пайда болған. 
Құбырдың  өту  қабілеттілігін  жанағы  тәсілді  қолдану 
арқылы тапсырманы шешу алгоритмі мына бөлімдерден тұрады: 
 
1.  Q мәнін қабылдаймыз. 
2.  Сәйкес орта сызықты жылдамдықтарды табамыз ω. 
3.  Re сәйкес параметрлерді санаймыз. 
4. 
 λ  сәйкес параметрлерді санаймыз. 

А.А. Исмаилов, Т.Н. Жарқынбеков,  Г.Ж. Смаилова 
184 
5. Әрбір  қабылданған  Q  мәніне   
ℎ
  арын  шығымын
анықтаймыз. 
6. Алынған  мәліметтер  бойынша   
ℎ = ( )
  графигін
тұрғызамыз. 
7.
Ординат  осіне  белгілі  мәндерді  қойып  H,  абсциссадан
сәйкес мәндерді табамыз Q. 
Мысал  қарастырайық.  Егер  алғашқы  арын  120  м, 
коллектор ұзындығы 2500 м, оның ішкі диаметрі 110 мм, мұнай 
тығыздығы  823  кг/м
3
,  айдалатын  мұнайдың  кинематикалық 
тұтқырлығы  0.2 10
4
м
2
/с,  геодезиялық  белгісі  9  м,  абсолютті 
эквивалентті  кедір-бұдыр 
∆=0.15мм
  болса,  жиналмалы 
коллектордың өткізу қабілеттілігін анықтау. 
Шешуі: 
1.
Q
1
=0.018, Q
2
=0.016, Q
3
=0.014,Q
4
=0,012, Q
5
=0,010.
2.
Сызықты жылдамдықты анықтаймыз 
(
м /с):
=
=
0.018
0.785 ∙ 0.11
= 1.895;
= 1.684;  
= 1.474;  
= 1.264; 
= 1.053 
3. Рейнольдстің мәнін анықтаймыз 
(
):
=
∙
=
1.895 ∙ 0.11
0.2 ∙ 10
= 10442.5 > 2320;
=
∙
=
1.684 ∙ 0.11
0.2 ∙ 10
= 9262 > 2320;
=
∙
=
1.474 ∙ 0.11
0.2 ∙ 10
= 8107 > 2320;

Өндірістегі мұнай, газ, суды дайындау  және  тасымалдау 
185 
=
∙
=
1.263 ∙ 0.11
0.2 ∙ 10
= 6946.5 > 2320;
=
∙
=
1.053 ∙ 0.11
0.2 ∙ 10
= 5791.5 > 2320;
4.
>
кр
, мәні,  құбырдағы  мұнайдың  қозғалысы
турбулентті 
екенін 
білдіреді. 
Гидравликалық 
қарсыласу 
коэффициентін табамыз ( ). 
10
∆
<
< 500
∆
   болғандықтан,
аралас  қажалыс 
аймағы болады. Бұл жағдайда  -ты    Альтшуль формуласы мен 
анықтаймыз: 
= 0,11
68
+
Δ
,
=
68
10422,5
+
0,15
110
,
= 0,0328 
Сол тәрізді 
мен
 
- ты анықтаймыз: 
= 0,11
68
+
Δ
,
=
68
9262
+
0,15
110
,
= 0,0336 
= 0,11
68
+
Δ
,
=
68
8107
+
0,15
110
,
= 0,0345 
Re
4
 
саны 
гидравликалық 
тегіс 
құбырлар 
аймағын 
сипаттайды. 
кр
<
< 10
∆
болғандықтан   мәнін Блазиус
формуласымен анықтаймыз: 

А.А. Исмаилов, Т.Н. Жарқынбеков,  Г.Ж. Смаилова  
 
186 
 
=
0,3164
,
=
0,3164
6946,5
,
= 0,0346 
Сол тәрізді 
 
 
- ты анықтаймыз: 
 
=
0,3164
,
=
0,3164
5791,5
,
= 0,0363 
 
Арын шығынын (h
т
) анықтаймыз: 
 
ℎ =
∙
∙
2
= 0,0328 ∙
2500
0,11
∙
1,895
2 ∙ 9,81
= 136,4;
 
ℎ = 0,336 ∙
2500
0,11
∙
1,684
2 ∙ 9,81
= 110,38
 
ℎ = 0,345 ∙
2500
0,11
∙
1,474
2 ∙ 9,81
= 86,83
; 
 
ℎ = 0,346 ∙
2500
0,11
∙
1,263
2 ∙ 9,81
= 63,93
ℎ = 0,363 ∙
2500
0,11
∙
1,053
2 ∙ 9,81
= 46,62;
 
1  График тұрғызамыз: 
һ
т
= ( )
 және белгілі арын 120 м 
үшін, жинау коллекторының 0,0175м
3
/с тең өткізгіштік қасиетін 
(Й) анықтаймыз (5.3-сурет). 

Өндірістегі мұнай, газ, суды дайындау  және  тасымалдау 
187 
5.3-сурет. Жинау коллекторының өткізгіштік қасиеті 
Екінші  есеп  те  осылай  шешіледі:  d    өлшем  мәні  беріледі, 
олар үшін 
һ
т
 табады, график тұрғызады: 
һ
т
= (  ) ж
әне берілген 
Н  мәніне  сәйкес  графиктен  қажетті  құбырдың  d  мәнін 
анықтайды (5.4-сурет). 
5.4-сурет. Құбыр диаметрін анықтаудың графоаналитикалық әдісі 
Құбырдағы  үйкеліске  кететін  арын  Дарси-Вейсбах 
формуласы  (5.15)  арқылы  анықталады.  Осы  формуланың 
басқаша  түрі,  құбырдың  технологиялық  есептеулерінде  жиі 
қолданылатын, академик Лейбензонның формуласы: