Өлшеудің техникалық ҚҰралдары



E
_  c₁
c₂
 ^5  (e^{T
1)} , (1.31)

мұндағы с₁, с₂ – тұрақтылар.

Таңдалған λ үшін температура өсуімен, Е_λ–да немесе В_λ^* күрт өседі, өйткені:


В_λ^*=k_λ·Е_λ^*. (1.32)
Бұл жағдай дененің температурасын оның жоғары сезімталдығы бар спектралік саулеленуі арқылы өлшеуге мүмкіндік береді.
Температура өсуімен λ_max - ның азаятынын графиктен көреміз (1.17 сурет). Қара дене температурасының төмендеуімен оның сəулелену энергиясының таралуының максимумы спектрдің ұзын толқындар аймағына жылжиды.
Осының себебінен жарықтық температурасын өлшеу үшін дене спектрінің инфрақызыл аймағын қолдану ұсынылды.
Əр нақты дене үшін өзініңε_λ болады, сонда:


В_λ = ε_λ· В_λ^{* .} (1.33)

12. 
    сурет – Планк заңы бойынша тұрғызылған В_λ^* қисықтар жиынтығы Егер де нақты денелер бірдей температураға ие болса, онда олардың
    

ε_λ айырмашылығынан өлшенген В_λ мəндері өзгеше болады. Бұл жағдай əртүрлі объекттер үшін аспатың шын температураларында градуирленген бірдей шкаласын болдырмайды. Осыған байланысты пирометрдің шкаласын абсолют қара дененің сəулеленуімен градуирлеу керек.
Нақты денелердің сəулелену қасиеті қара дененің қасиетінен төмен болғандықтан, пирометрдің мəндері нақты дене температурасына сəйкес

1 1  1

• 
    ln
  

. (1.34)

Тя Т c₂ _

Жарықтандыру температура нақты температурадан əрқашанда аз, өйткенi

𝜀_! < 1.
Спектрдiң көрiнетiн бөлiгiнде жарықтандыру температураны өлшеу үшiн қолданылатын аспаптар оптикалық жəне фотоэлектрлiк пирометрлер деп аталады.
1.17 суретте көрсетілгендей, температура өскенде спектр бойынша сəулелену энергиясының таралу қисығының максимумы қысқа толқындарға қарай ығысады. Қара дене сəулелену спектріндегі энергияның таралу қисығының максимумына сəйкес толқын ұзындығы 𝜆_𝑚𝑎𝑥абсолют Т температурамен келесі өрнекпен байланысқан:

𝜆_𝑚𝑎𝑥𝑇 = 𝑏, (1.35)

мұндағы b - тұрақты, ол 2896 мкм∙К-ге тең.
(1.35 ) қатынасы Вин ығысу заңы деп аталады. Барлық сызбалардың максимумдары арқылы өтетiн (1.17 сурет) пунктир сызық Вин ығысу заңына сəйкес келедi.
Спектрдің көрінетін бөлігінде λ_maxығысуы, сондықтан, дене температурасының өзгеру себебінен пайда болатын энергияны қайта бөлу, оның түсiнiң өзгеруiне алып келедi. Осы себептен, сəулелену спектрінің берілген бөлігінің ішінде, энергияның таралуы температурамен бірге өзгеруінде негізделген дененің температурасының өлшеу əдісін түстік əдісі деп атаған. Бұл əдiспен өлшенген шартты дене температурасы түс температура деп аталады.
Спектрдің көрінетін бөлігінде энергетикалық жарықтықтардың екі спектрлік интервалдарындағы қатынасы бойынша түс температураны өлшеу əдiсi кеңінен қолданылады.
Түс температура(Т_түс)деп келесі шарт орындалғандағы абсолютты қара дененің температурасы аталады: толқындар ұзындықтары λ₁жəнеλ₂ болғанда, дененің спектрлік энергетикалық жарықтықтар қатынастары

температурасында спектрлік жарықтықтар қатынасына
_B
^B1 ^B 2
тең.


1

B

 2
f (T ) ^{екені белгілі. (1.31 ), (1.32 ), (1.33 ) ескере отырып, аламыз:}
_ln ^1

1 _ 1 _ ^_{ 2}
. (1.35)

^{T Т} тус
1
c₂  (
₁
 ¹ )
₂

Берілген спектр бөлігінде толқын ұзындығы мен спектрлік

^{коэффициент мəні өзгермейтін (}  _1   _{ 2}
) сұр денелер үшін
1
T ^ Т
1
тус
 0,

^{сондықтан} Т  Т_тус .
Практикада сұр деп келесі нақты денелерді санайды: керамика, металдар оксидтер, отқа төзімді материалдар, гранит, т.б. Олар үшін түс əдісінің ерекшелігі айқын, себебі түс температураға қарағанда жарықтық температура əрқашанда шын температурадан төмен болады.
Спектрлік энергетикалық жарықтық қатынасы бойынша түс температураны өлшеуге негізделген аспаптар спектрлік қатынаспирометрлері немесе түс пирометрлер деп аталады.