Н. С. Сейітов г-м.ғ. д., профессор Оқулықта «Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау»

а б с
57-cурет. Алмазды коронкалардың корпусы 
а) стандартты цилиндр тәрізді корпус; б) призма тәрізді корпус;
с) қимасы дұрыс геометриялық фигура түрінде жасалған корпус. 
Есептеулердің көрсетуінше корпусы призма тәрізді коронкалардың шлам 
шығатын қимасы 1,8-4,35 есе көбейген. 
Кеңейткіштер
. Ұңғы бұрғылау кезінде коронкалар бүкіл диаметрі бойынша
тозады. Коронканың диаметрі бойынша тозуы ұңғы оқпанының конусталуы деп 
аталатын ұңғы диаметрінің кішірейюіне алып келеді. Бұл құбылыс бұрғылауға 
кері әсер етеді. Бұрғы жиынтығы ұңғы ішінде сыналанып қалады.
Бұл құбылыстың алдын алу үшін бұрғы жиынтығының құрамына, колонкалық 
құбыр мен коронка арасына, ұңғы оқпанының кішірейген аймақтарын 
кеңейтетін алмаз кеңейткіштер енгізеді.
Алмаз кеңейткіш (58- сурет) болат тұрқыдан 1 жасалынады, оның жоғарғы 
бөлігінде колонкалық құбырмен жалғастыруға арналған сыртқы цилиндрлік 
бұранда жасалған, ал төменгі жағында коронкамен жалғастыру үшін арналған 
ішкі бұранда жасалған. Қаптал бетінде алмасздары бар ұзыншақ матрицалар 2 
бар. Мұнда матрицаның ортасынан өлшенген кеңейткіштіңң диаметрі коронка 
диаметріне тең екенін атап кеткен жөн. Жуу сұйықтығы өту үшін жуу 
каналдары 3 фрезерленген. Матрицалардың арнайы пішіндері де болуы мүмкін, 
бұл сонымен қатар жуу сұйықтығы ағынының турбулент режимін алуға 
мүмкіндік береді.

58-сурет.Алмаз кеңейткіштің сұлбасы 
Барлық кеңейткіштердің кемшілігі олардың алмазы бар штабиктерінің 
біржақты тозуы. Штабиктердің астыңғы шеті ғана кескіші жоқ конус түрінде 
тозады. Әрі қарай ұңғыны кеңейту жүрмейді. Кеңейткіштің жоғарғы бөлігіндегі 
алмаздар жақсы күйінде қалады. Мұның себебі штабиктегі алмаздар бір қабатта 
ғана орналасқан (59 - сурет). Ең төменгі алмаз түйіршігі тозғаннан кейін
алмазы жоқ конустық бет пайда болып кеңею әрі қарай жүрмей қалады. 
ҚазҰТУ дың ҰБТТ кафедрасында алмаз кеңейткіштердің алмазы бар 
штабиктерін ипрегнирленген түрінде жасауды және айырбастап отыру 
мүмкіндігін ұсынған (60-сурет). Ол жағдайда ұңғының кеңеюі штабик 
толығымен тозғанша жүреді және штабик тозғанда оны сақинасымен бірге 
айырбастап отыруға болады [27].
59 -сурет. Алмаз түйіршіктері бір қабатта орналасқан штабик.
60-сурет. Алмаз түйіршіктері импрегнирленген штабик.

жүктеу 8,17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: