Монография \ «санат» а л м п и мп

жүктеу 12,37 Mb.

Pdf просмотр

бет	244/269
Дата	12.11.2023
өлшемі	12,37 Mb.
	#44239

1 ... 240 241 242 243 244 245 246 247 ... 269

kabdolov zeinolla soz oneri 2

Bipi андаусызда кднжар ала умтылса болтаны, eiciHiiiici кулап тусетш. Бертш келе кднжар мыл- тьгкка ауысьш, ерепскенде 6ipiH-6ipi
6ipi болмаса 6ipi
Icri тугел тындыру ушгн пьеса театрга Keuiyi
T ir y u iir e

Bipi
андаусызда кднжар ала умтылса
болтаны,
eiciHiiiici
кулап тусетш. Бертш келе кднжар мыл-
тьгкка ауысьш, ерепскенде
6ipiH-6ipi
жекпе-жекке шакырып
атып елпретш болганын да Ю.Олеша кызык кып айткдн:
Чеховта мылтык атылмайтьш
6ipfle-6ip
пьеса жок екеш де
рас. Асылы, Чеховтьщ “алгашкя актще мылтык uiyrri турса,
акыргы актще мшдетп турде атылуга тшс” дегеш де езшщ
осы машыгынан туган тужырым тэр1здь Ал кдз1р мундай
кдкгыгыскд бару — нанымсыз: “Б1здщ пьесаларымызга
кдтысушылардьщ
6ipi
болмаса
6ipi
колына револьвер устай
кдлса, журт дереу шу ете кап, оныц муны кдйдан алып
жургенш сурайды, — дейдо Олеша. — Сонымен,
cipa,
тен
ел4мш жан елшше ауысгыру дурыс болар:
ripim
елгге емес,
нелге айналдыру жен шыгар” . Сейтш драмага шымыр
шиелешс, шиыршык аткан тартыс табу, яки драманы
драматизмге жетюзу — yixiimid кцындык,
Тертшппден, драмадагы шындык керкемдж шеиамш
тек сахнада табады, драмадагы образ тек сахнада жасалады.
“Драма сахнада гана прш ш к етед1, — дейд1 Гоголь, —
сахнасыз драма — денешз дем”. Пьесаны драматургтыц
жазып 6iripyi, журналда жариялауы, rim i кггап кьш бас-
тырып шыгаруы — жеткшказ. Бул — бггкен icrbj; 6api емес,
6ip белей гана.
Icri
тугел тындыру ушгн пьеса театрга
Keuiyi
керек. Пьесаны сахнага шыгару жолында ещц режиссердщ,
актерлардьщ, суретипнщ, композитордыц, турл1 саладагы
(жарык тус1руппден етак
T ir y u iir e
дешнп) жумысшылардыц
— бэршщ ецбеп жумсалады. Айлардан айларга созылган
соншалык ауыр коллективтис ецбекгщ нэтижесшде барьш
сахналык шеипмш тапкдн драматургиялык шыгарма
керермен кеципнен шыга ма, жок па, — мэселенщ улкеш
осы арада жатыр. Бул — тертшпп кцындык
Драматургияныц булардан баска да шыргалацдары кеп;
оныц киын жанр болатыны да сондыкган. “Осы айтыл-
гандардыц 6epi, шыньша келгенде, сахнадагы драма —
эдебиеттщ жай 6ip теп гана емес, эдеби шецберден шыгып
кететш нэрсе екенш ацтартады, сондыкган оны эдебиет
теориясымен катар, театр теориясыньщ непзшде талдап-
тексеру лэзш”*.
*■
Театр теориясы болу ушш театрдыц ез1 болуы шарт.
Жалпы, жер бетщдеп мэдениетп журттардыц бэршде театр
*
Л.И.Тимофеев.
Основы теории литературы. М., “ Просвещение”,
1966, стр. 382.
327

eHepi
болтан да, соган непзделш театр теориясы жасалтаны
меоим. Ал кдзак топырагында туцгыш улт театры туып, алташ
сахнасьш ашкдны еткен гасырдьщ екшип ширей гана...
Задында,

жүктеу 12,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 240 241 242 243 244 245 246 247 ... 269