Монография \ «санат» а л м п и мп

Проза — казак эдебиетшде кешецдеу туган, 6ipaK, орасан 
шапшац дамыган сала. Абай Кунанбаевтыц гакдиясы мен 
Ыбырай Алтынсариннщ эндмелер1, М1ржакщ1 Дулатовтьщ 
“ Бакытсыз Жамалы” , Спандияр Кебеевтщ “ Кдлыц малы” , 
Султанмахмут Торайгыровтыц “Кдмар сулуы” жаца туган 
жас жанрдьщ алгапщы тэж1рибелер1 гана болса, тарихи 
жагынан кыскд мерз1м шпнде Бетмбет Майлиннщ, Мухтар 
Эуезовтщ, Сабит Мукаковтыц, Рабит Мус1реповтщ, 
Габиден Мустафиннщ, Эбд1жэмш Нурпешсовтщ курд&лй 
де кесек шыгармалары аркылы кеп ултты улкен кецес 
эдебиетшщ ец алдынгы кдтарына 6ip-ax, ыргып птыкты. Бул
— K^3ipri кдзак, прозасын, оныц шпнде роман жанрын, сез 
ете кдлганда атап айтар айрыкща сипат.
Дуниежузиик эдебиеттеп кец келемд1 эпикалык турдщ 
сощы жуз жыл шиндеп дамуына тэн тагы 6ip тамаша сипат
— эпопеянын кемелдену! болса, Ka3ipzi казак, романы бул 
сипаткр да еркт ие болып отыр. “Роман-эпопеяныц басты 
ерекшелш — деп жазады профессор Т.Нуртазин, — онда 
6ip романныц кемершде 6ipHeuie роман шндесе сыйысады. 
К,азактыц эпопеялык романдарыныц 11шнде мундай 
ерекшелистер “Абай жолында” бар. Романныц терт кггап 
болуыныц 63i 6ip романда терт романныц басы тогыскднын 
керсетедь Торт и тап Абайдыц басымен байланысты 
окигалармен тутаса желшенедь Алайда эр ютаптыц 
лошкалык тынысы бар”*. Еалымныц осы ойлары жэне 
осьнанбайланыстыра айткан “туйьщ роман”, “ашык роман” 
туралы тужырымдары — жанр табигатын таныгысы келген- 
дерда 6ip алуан кызык толганыскд мезгейтш кенеуш пиарлер.
Эпопеялык сипатташ шыгармалар роман жанры тумас- 
тан бурын, баягы кене дуние эдебиетшде де болтаны 
(“ Илиада” , “Одиссея” ), олардыц кец келемд1 эпикалык 
турдщ ежелп улгкл ретшде танылганы мэлйл. Б1рак б1здщ 
тусымыздагы роман-эпопеяныц сыр-сипаты булардан 
баскдша екенш тусгндарш жату артык Жалгыз-ак» эпопея
— эпостыц шыцы екент, оныц Heei3ei к/аЬарманы — халык, 
суреттер шындыгы — халык басынан вткен кезецдг 
кубылыстар екенш гана еске саламыз. М.Горький роман- 
эпопеяда хылыктыц кдорп 

жүктеу 12,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: