Монография \ «санат» а л м п и мп

жүктеу 12,37 Mb.

Pdf просмотр

бет	230/269
Дата	12.11.2023
өлшемі	12,37 Mb.
	#44239

1 ... 226 227 228 229 230 231 232 233 ... 269

kabdolov zeinolla soz oneri 2

3 e p r r e y i n i n e p i мемуар, памфлет, эссе секиш эдеби-публицистикалык жазбалары да шагын эпостьщ очеркке жакын турлер1 ретгнде атап жур. B ip a K
Kemyi” тэр1зд1 мемуарлык шыгармаларды шагын келекш эпикалык турге жаткызу тшп мумкгн емес. * Т.Ыдырысов. Очерк туралы ойлар. Алматы, 1969, 40-бет.

3 e p r r e y i n i n e p i
мемуар, памфлет, эссе
секиш эдеби-публицистикалык жазбалары да шагын
эпостьщ очеркке жакын турлер1 ретгнде атап жур.
B ip a K
бул — даулы
n iid p :
б1ршццден, баспасез жанрларыньщ бэрщ
керкем эдебиетке буйдалап экеле беру агат болса, екйшццен,
А.Герценнщ “©гкендер мен ойлары”, ССейфуллиннщ “Тар
жол — тайгак
Kemyi”
тэр1зд1 мемуарлык шыгармаларды
шагын келекш эпикалык турге жаткызу тшп мумкгн емес.
*
Т.Ыдырысов.
Очерк туралы ойлар. Алматы, 1969, 40-бет.
**
Т.Амандосов
т.б. Газет жанрлары. Алматы, 1964, 182-бет.
305

Булардыц кдй-кдйсысы да — курдел1 баяндау, келемд1
хикая, дагцрек айткднда, узак эцпме.
Ал узак эцпме, яки повесть — орта квлемд1 эпикалык,
турдщ улгШ.
Повесть деген не?
Эдебиет зертгеуишщм бул сездо алдымен термин ретшде
аныктамак, болып оныц тамырын терецге экетедь
В.Шкловский, мысалы, ежелп орыс шеж1ресшде, одан келе
“ Игорь полю туралы сезде” повесть деген атау бар екенш,
екеушде де бул термин “болтан окцга жайлы эцпме” деген
угымда крлданылганын, ал XVIII гасырдыц елушип
жылдарында Тредиаковский бул се зге бурьшгыдан repi
аныгырак, жанрлык, сипат берш, французша “роман” —
орысша “повесть” деп тусщщргенщ айтады. Сейтш, повесть
гасырлар бойы б1рде эцпме деген угымды берсе, б1рде роман
деген угымды берген.
Повесть туралы бупнп пиарлер де эр тарап: В. Сорокин
оны — улкен эцпме немесе кшгкене роман деп дэлелдесе,
Ф.Головенченко повестщ бул ceidrai аралык сипатьш
мойындай тура, Пушкиннщ “Капитан кызы” noeeci Jlep-
монтовтыц “ Б1здщ заманымыздыц геройы” романы
нан улкен екенш ттлге тиек етед1 де, повестщ жанрлык
ерекшелш квлемтде емес, мазмун терещнде жаткднын еске
салады.
“Повестщ тандайтын такьфыбы — деггп 6ip жолы Гоголь
жанрга теориялык аныкгама бермек болып, — кез келген
гасшщ басында шынымен болтан не болуы мумкш жайлар,
психологияльпс, жагынан 6ip турл! кызьпс, жайттар; осьшьщ
ез1 кейде 6ipeyre б1рдеце уйрету ушш емес, эр нэрсеш
байкап, байыптай алатын адамныц эншешн кецийн
аударып, кезш токуату ушш жазылады. Повесть килы-килы;
оныц поэзиялык кдсиеи аса бшк болатьшы сондай, кейде
■rimi повесть емес, поэма атанып кетедо... ”* Бул арада Гоголь
повестщ аса кунды касиеттерш — мазмуны мелд1р
шындыкган туатынын, окигасы адам мшезш ашуга гана
кызмет ететшш, идеясы жалацаш емес, теренде жататыньш,
керкемдж дэрежес1 бшк болатынын саралап айткдн. Гоголь-
дщ осы тужырымдарына, acipece, повеете “психологиялык
жагьшан 6ip турл! кызьпс, жайттар” суреттелуге тше дегенше
суйенген кейб1р эдебиет теоретиктер1 бул жанрга тэн непзп
ерекшелж — шыгарманьщ сюжеток аркдуы 6ipey болуы

жүктеу 12,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 226 227 228 229 230 231 232 233 ... 269