Монография \ «санат» а л м п и мп

жүктеу 12,37 Mb.

Pdf просмотр

бет	227/269
Дата	12.11.2023
өлшемі	12,37 Mb.
	#44239

1 ... 223 224 225 226 227 228 229 230 ... 269

kabdolov zeinolla soz oneri 2

6ipiHLH мшезшен туцшес1з, 6ipiH аяйсыз, 6ipiHe суйсше кдрайсыз. Енд! б1реулершщ кейб1р Kecnipci3
Tycyi, сол арк,ылы белп- л1 6ip элеуметтж топ, кргамдык, орта танылуы шарт. Элл адам — соныц екш, типтж тулга болуы кджет. Осыньщ бэ- pi

6ipiHLH
мшезшен туцшес1з,
6ipiH
аяйсыз,
6ipiHe
суйсше кдрайсыз. Енд! б1реулершщ кейб1р
Kecnipci3
кьигыты кездейсок та болса ез бойыцыздан табьша кдлса,
сэл уяла берш... сабак аласыз. Енд1
6ip
алуан унамды
типтердщ жакры касиеп
ci3re
дари туседь Бул — эцпменщ
тэрбиелж
Kymi.
Эщте — кцын жанр. Алдымен, келем1 шагын. Ол —
жазушыдан барынша жинакы болуды талап етед1. Содан соц
окырманды б1рден
ympin
экету унин, сол шагын келемдеп
е т р эпизодыньщ ез! соншальпс, тартымды, сюжет желкл
кызгьшык,ты болуга тшс. Сюжетке ене бастаган бетте-ак,
окырманньщ кез алдына ши-сыртын, мшез-кулкьш,
ic-
эрекетш аттаган сайьш антартып, адам келе бастауы керек.
Ол адам езше тэн ец
6ip
елеуй езгешелшмен шугыл даралана
беруге тик. Адам тул кершбейдц оныц езш крршаган
айналасы айкын кезге
Tycyi,
сол арк,ылы белп-
л1
6ip
элеуметтж топ, кргамдык, орта танылуы шарт. Элл
адам — соныц екш, типтж тулга болуы кджет. Осыньщ бэ-
pi
жазушыдан ем
1
рд
1
терец бшумен катар, шурайлы сез бай-
лыгын, ж т байкдгыштыкхы, аскдн талгампаздыкты, тшдеп
тамаша суреттшжп,
6ip
сезбен айткднда, калам тиген жерд1
ем1рдщ езше айналдырар нагыз шеберлисп, соган крса кемел
идеяга апарар терец бшм мен биж мэдениетт1 талап етедо.
Муныц
6opi
— курдел1, кцын жумыс; сондыкган болуга тшс,
кдламгер кдуым эцпме жазуды шеберлж шындау деп угады.
Рас, эщте — шеберлпс мектебi. Ipi жазушылардыц 6api
каламын осы “мектептен” устартып шыкты. М.Горький мен
А.Серафимович, А.Тольстой мен М.Шолохов... — 6opi де
302

романнан бурын эцпме жазган адамдар. Олардагы зор
шеберлйегщ 6ip ушы осында жатса керек.
Кдзак, жазушыларыныц улкен урпагы да (Б.Майлин,
М.Эуезов, F.MycipenoB т.б.) алгашкы бетте эцпмемен ке-
рщц1 Осы гасырдьщ жиырмасыншы-отызыншы жылдарын-
дагы кдзак, прозасыньщ д е т эцпме болатын; прозадагы
унамды кейткер сол эндмелерден басталган. Бугшде бул
жанр б1здщ эдебиетМзде одан api дамып, еркен жайып,
жан-жакты жетшш келед1.
Эцаме — эдеш дуние: жауынгер, ушх&ш, mip кубылыста-
рына шугыл ун крскши, окушысын тез тапкыш, ermcip meMdi,
суйк'шдг жанр. Узак, поэманьщ касындагы кыска лирика
ссктд!, квп актМ драманыц кдсындагы 6ip актш пьеса
тэр1зд1, эндме де романнан тез жазылып, шапшац тарайды.
Жаксы эцпмеш сахнадан тыцдауга, дала к,осында кдрауга,
жайлауда жатьш окуга, кэлтага салып, жолга алып шыгуга
болады... Эдебиет суйетш адамга эр жерде-ак сыршыл cepix,
сырмшез дос боп кетедо; оньщ мойын тербеп, кцялын козгап,
жанына жальш косады. Бул —эндменщ эстетикалык, куш.
Жогарыда айтылгандар, эрине, эцйменщ кейб1р
ерекшелктерш еске салады, 6ipaK, булардьщ 6ipfle-6ipi оньщ
ережеи не аныктамасы бола алмайды. Эндменщ жанрлык
табигаты тым кубылмалы. Мысалы, жогарыда 6i3 эцпмедеп
сюжет туралы айттык,; ал, сюжетс1з эцпме болады, оны
кдйгпк? Эндме квркем кара свзбен жазылады, оны бшемй;
ал егер, Джефри Чосердщ “Кентербери эндмелерр сиякхы,
©лецмен жазылса ше? Эндме

жүктеу 12,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 223 224 225 226 227 228 229 230 ... 269