Монография \ «санат» а л м п и мп



жүктеу 12,37 Mb.
Pdf просмотр
бет213/269
Дата12.11.2023
өлшемі12,37 Mb.
#44239
1   ...   209   210   211   212   213   214   215   216   ...   269
kabdolov zeinolla soz oneri 2

Tixrri 
кене ескерткшггершен кездесетш жеп буынды 
елецд1 хронологиялык жагынан, 
cipa, 
бар елецнщ басы деп 
бшген жен болар” *. Дея осындай пшрд1 академик Гордлев­
ский де айтты: “Турйс нэсивдес халыкгардьщ бэрше жаппай 
таралуына кдраганда, жеп буынды елец турйс эншщ ец 
Heri3ii
жене ец есю елшем1 тэр1зд1” **. Осы тужырымдар тепн емес.
К^ыпшак тийнщ елемге эйгйй тарихи ескер ткШ
“ Кодекс куманикустыц” 1303 жылы кеццршш алынган 
текстшщ 1880 жылгы Будапешт басылымында мынадай 
жумбак елендер бар:
4
3
/Коскаг muzi/ /kojurmak/

3
/Kojurmakdan/ /kojur-ir/

3
/Tege musi/ /tjyrmak/

3
/Tiyrmakdan/ tiyrmak/
Егер 6i3 кдзак тш турйс нэсщдершщ кыпшак тобына 
косылатьшын мойындасак, кьшшак сездтндеп елецнщ 
мынадай жеп буынмен жазылуын тагы да тепн дей алмаймыз.
Кдзакдъщ тума, тел едебиетше келеек, оныц фольклор- 
лык улгшершдеп жеп буыцды жырдан аякальш журе алмай- 
сыз. 0ленд1 макэлдар мен метелдердщ, накылдар мен жум- 
бакгардьщ 
Ke6i 
жеп буынды болып келед1 жэне бул елшем- 
нщ ыргагы ер куйге 
6ip 
туеш, кубыльш турады.
а) Бас бунагы терт буын:

3
/К^йрацы жок/ /келден без/

3
/Кдйыры жок/ /елден без/
б) Бас бунагы уш буын:

4
/Б1реудщ/ /вз1 жаксы/

4
/Б1реудщ/ /K63i жаксы/

Ф.Корш.
Древнейший 
народный 
стих турецких племен. СПБ, 
1906, 
стр. 
26.
** 
В.Гордлевский.
Из наблюдений над турецкой песнью. “Этногра­
фическое обозрение”. 
1908, 
кн. 
79, 
4, стр. 
69.
274


в) Бас бунагы е й буьш:

5
/Кдйгы/ /кан аздырады/

5
/М ьиж ы ц/ /м и тоздырады/
немесе,

5
/Ш абыс/ /кэзанатпм/


/Намыс/ /азамагпю/
(М.Эл
1
мбай).
Батырлар жырыньщ коптен-кеб1 жей буьшмен жазыл- 
ган. Акда-текпе жыраулар, суырып салма акьшдар — 6opi 
де жыр жьфлаган. Ал жыр улпсшщ жазба эдебиеташздеп 
жетшген, устарган 
Typi 
эрине, Абайда бар.
Бул елшеммен бупнп акьшдар да жш жазады:

3
/Ару етп / /сымбатты/

3
/К ез кул1мдеп/ /ым кдкты/

3
/У н аз квнш/ /тш катты/
(К,Ыдырысов).
6. 
Ал ты буынды елец. Бул да бурыннан бар елец. Жалгыз- 
ак,, эр тармагы уш буыннан тепе-тец е й бунаккд белш- 
ген бул елшем бурын взшен-ез1 накда-нак,, такпактап 
айтылатын:


/Жургенге/ /жол жаксы/

3
/Кдлганга/ /уй жаксы/
Абай тусында эндетш кеттк

3
/М ен селем/ /жазамыИ/

3
/Кэрагым/ /кдлкама/

3
/Кдйгьщнан/ /азамьш/

3
/Барушы/ /айта ма/
275


Бупнде былай реформаланьш жур:

1
/Тышкднныц ую/ /ш /

1
/Крлыштыц уйi/ /кы н/

1
/Крныэдьщ yiii/ /к и /

1
/Акылдын уЙ
1
/ /м и /
(М. Элгмбай).
7. Бес буынды елец. Муны бурыннан бар елшем деу 
киын. Кешн, Tin безелген туста, елецнен repi шешен 
айтылган гакдияга бешм туган дихмарлык;

3
/Ш олде/ /кум коп пе/

3
/М енде/ /муч кеп пс/
(М.Эл
1
мбай).
Кейде барлык, буын 6ipirin, 6ipre айтылады (елецнщ 
езшен repi елеццете жазылган жацылтпашкд жакын):
5
/Огаскзн да бар/
5
/О т баскдн да бар/
5
/Оттаскан да бар/
5
/Соттаскдн да бар/
5
/Жоктаскан да бар/
(М.Эммбай).
8. Аралас буынды елец. Муныц турлер1 кеп. Абай 
тугызган турлерх 

жүктеу 12,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   209   210   211   212   213   214   215   216   ...   269




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау