Михеева е. В информатика пәні бойынша жаттықтыру сабағЫ

38
 
2 - Б Ө Л І М  
WINDOWS СТАНДАРТТЫҚ БАҒДАРЛАМАЛАРЫ 
 
 
 
6-практикалық сабақ 
Тақырып: ГРАФИКАЛЫҚ КЕСКІНДЕРДІ ӨҢДЕУ 
НЕГІЗДЕРІ 
 
Сабақтың  мақсаты.  Стандартты  бағдарламалар  құралдарының  көмегі-
мен графикалық кескіндерді құру және өңдеу тәсілдерін игеру. 
 
6.1 тапсырма. Paint бағдарламасының интерфейсін игеру. 
Жұмыс тәртібі 
 
1. 
Компьютерді  қосыңыз.  Windows  операциялық  жүйесінің  жүктелуін 
күтіңіз. 
2. 
Орнатылған графикалық редакторды іске қосыңыз – Paint стандартты 
бағдарламасы (Қосу/Бағдарламалар/Стандарттық /Paint). Бағдарлама тере-
зесін бүкіл экранға шығарыңыз. 
 
 
 

39
 
6.1
.сур. Paint бағдарламасының терезесі 
1. 
Paint терезесінің сыртқы түрін игеріңіз. Windows бағдарламасына 
арналған элементтерден бастаңыз: тақырып аты, жүйелік мәзір батырмалары, 
терезені басқару батырмалары – Ықшамдау, Қалпына келтіру, Жабу. 
2. 
Құралдау  тақтасы  батырмаларын  қарап  шығыңыз.  Егер  құралдар 
тақтасы  экранда  болмаса,  онда  оны  Түр/Құралдар  жиынтығы  пәрменімен 
ашыңыз.  Тінтуірмен  әрбір  құралды  таңдаңыз  және  тінтуір  көрсеткішін 
жұмыс  өрісіне  шығарыңыз.  Тінтуір  көрсеткішінің  қалай  өзгеретініне  көңіл 
бөліңіз. 
3. 
Түстер  тақтайшасын  игеріңіз.  Егер  түстер  тақтайшасы  экранда 
болмаса,  оны  Түр/Палитра  пәрменімен  шақырыңыз  (6.1  сурет).  Ағымдағы 
түс  көрінетін  аймақты  табыңыз.
 
 
Ағымдағы  түс  (жоғарғы  төртбұрыш) 
түстер тақтайшасында тінтуірдің сол жақ батырмасы арқылы таңдалады, ал 
фон түсі (төменгі төртбұрыш) – оң батырмасымен таңдалады.  
 
6.2 тапсырма. Paint суреттер құру тәсілдерін игеру 
Жұмыс тәртібі 
1. 
Геометриялық фигура формасын таңдап (тіктөртбұрыш), әртүрлі 
түстегі тіктөрбұрыштарды салыңыз (6.2 сурет). Құралдар жиынтығында 
фигуралар таңдау нұсқалары болады  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6.2
.сур. Геометриялық 
фигуралар құру 

40
 
 
 
6.3.сур. Paint құралдарымен сурет салу 
 
оның  жоғарғысы  –  контурлы  түстегі  контурлы  тіктөртбұрыш,  ортаңғысы  – 
боялған тіктөрбұрыш (контур түсі – ағымдағы, толтыру түсі –фон), төменгісі 
– 
сызықтарының контуры жоқ (фон түсі). 
Фигура  шегінің  түсін  тінтуірдің  сол  жақ  батырмасын  тақтайшаға  басу 
арқылы  таңдаңыз  (қара  түсті),  фон  түсін  таңдау  үшін  тінтуірдің  оң  жақ 
батырмасын басыңыз (ақ, аспан көк, қара). 
Суретті «1 сурет үлгісі» атауымен өз папка- 
ңызда сақтаңыз. 
2. 
Құралдар  тақтасының  мүмкіндіктерін 
пайдалана  отырып,  сүт  қосыл-ған  кофе 
шыны-аяғының  суретін  салыңыз  (6.3  сурет). 
Шыны-аяқтағы  сусын-ды  бояу  үшін  «сүт 
қосылған кофе» жаңа түсін құрыңыз.  
3. 
Жаңа  түсті  құру  үшін  Патлитра/ 
Палитраны  өзгерту  пәрменін  таңдаңыз  (6.4 
сурет).  
Терезенің  жоғарғы  жағында  Түстердің 
базалық  палитрасы  орналасқан.  Жаңа  түсті 
анықтау  үшін  базалық  палитрадан  сол  түске 
жақын  түсті  таңдап  алыңыз  және  Түсті 
анықтау  батырмасын  бассаңыз  оң  жағында 
түсті  анықтаудың  кемпірқосақ  матрицасы 
ашылады (6.5 сурет). 
 
6.4.сур. Бояу 
тақтайшасының негізгі 
және қосымша түстері 

41
 
 
 
6.5
.сур. Жаңа қосымша түсті құру 
 
Тінтуірмен  түсті  анықтау  матрицасының  кез  келген  түйінін  таңдаңыз, 
одан  кейін  жолақтар  көмегімен  ашықтық  деңгейін  реттеңіз,  ол  матрицаның 
оң жағында орналасады (тінуірмен жылжытыңыз). 
Сізге жаңа түс ұнаған кезде, Жиынтыққа қосу батырмасын басыңыз, сол 
кезде жаңа түс қосымша палитралар құрамына енеді. 
 
 
 
6.6.сур. Фрагменттерді айналдыру және көшіру мүмкіндіктерін көрсету 

42
 
 
 
6.7.сур. Суретті айналдыру фрагменті тапсырмасы 
 
Салынған суретті «2 сурет үлгісі» папкасына сақтаңыз. 
4. 
Әртүрлі фондарды белгілей отырып, үш дұрыс түс шеңберін салыңыз. 
[Shift] 
пернесін  басу  дұрыс  геометриялық  фигураларды  салуға  мүмкіндік 
беретінін есте сақтаңыз. 
5. 
Осы  үш  шеңберді  көшіріңіз.  Көшіру  үшін  Белгілеу  құралымен  сурет 
фрагментін  белгілеңіз.  Белгілеу  батырмасын  құралдар  жиынтығынан  басып, 
белгіленген  фрагмент  айналасынан  пунктирлі  тіктөртбұрышты  тінтуірмен 
созыңыз. Белгілегеннен кейін Түзету/Көшіру және Түзету/Қою пәрмендерін 
пайдаланыңыз (6.6 сурет).  
6. 
Сурет фрагментін айналдырыңыз. Фрагментті Белгілеу батырмасымен 
белгілеп,  Сурет  мәзірінен  Бейнелеу/Айналдыру  пәрменін  орындаңыз  (6.7 
сурет).  
7. 
«Суреттерді  көшіру  және  айналдыру»  мәтінін  Жазу  құралының 
көмегімен енгізіңіз. 
8. 
Суретті «3 сурет үлгісі» папкасында сақтаңыз. 
 
6.3  тапсырма.  Төмендегі  жинақ  бойынша  файлдағы  суретті  Paint 
бағдарламасына қою.  
 
Жұмыс тәртібі 
 
1. 
Сіздің  файлыңыздағы  суретті  (Windows  папкасынан  қоюға  болады) 
Түзету/файлдан  қою  пәрменімен  қойыңыз  (файл  түрін  таңдаңыз  -  *.bmp 
таңбалы сурет) (6.8 сурет).  
2. 
Түсті  фон  мен  сурет  фонына  мәтіндік  жазбаларды  енгізіңіз,  ол  үшін 
құралдар  жиынтығының  астындағы 
 
батырмаларды  пайдаланыңыз. 
Жұмыстың болжамды нәтижелері 6.9 суретте көрсетілген.