Методические указания по лабораторным работам Мамандық: 6М071200 «Машинажасау» Мамандандырылуы «Машинажасау технологиясы»

3.1 Жұмыстың мақсаты

Зертханалық жұмыстың мақсаты төмендегілерді зерттеу болып табылады:

• 
  пісіру үрдісін;
  
• 
  пісіру техникасын;
  
• 
  пісіру постының құрылғысын;
  
• 
  пісіру құралдары мен құрылғыларын тағайындау.
  

3.2 Құрылғылар, айлабұйым, құралдар

• 
  присадкалы сым;
  
• 
  газ баллондар;
  
• 
  редукторлар;
  
• 
  шлангтар;
  
• 
  газды генератор;
  
• 
  газды жанарғы;
  
• 
  газды кескіш;
  
• 
  арнайы киім.
  

3.3 Жұмыстың мазмұны

Байланыстыратын бөлшектердің кромоктарын еріту және енгізілетін присадкалы материал үшін газды пісіру кезінде жану кезіндегі техникалық таза кислородтағы жанғыш газдардан (ацетилен, пропан, бутан, керосин буы, сутегі және т.б.) шығатын жылуды қолданады. Және де жалынның максималды температурасы сәйкесінше 3100, 2750, 2500, 2400, 2100⁰С-қа тең.

Пісіру жұмыстары үшін ауадан терең салқындату (төмендету) әдісі арқылы алынатын газ тәрізді кислородты қолданады. Кислородты қолдану орнына көгілдір түсті 15МПа қысымды болат баллондармен немесе сұйық күйінде – жақсы жылуоқшаулағыш арнайы сосудтарда жеткізеді.

3.3.2 Ацетилен (С₂Н₂)

Ацетилен газды пісіру мен металды кесу үшін негізгі жанғыш газ боп табылады, таза техникалық оттегімен қоспасында оның жану температурасы 3150⁰С-қа (оттегі 3450⁰С жоғалтқанда) жетеді.

3.3.3 Оттекті-ацетиленді жалын

Толық жанбаған өнімдер сыртқы аймақта қоршаған ауаның оттегісі есебіне байланысты мына реакциямен жанады

Қоспадағы газдар қатынасына байланысты жалын дұрыс (14 сурет), науглераживалы (ацетиленді) және тотықтырғыш (15 сурет) болуы мүмкін.

а) – дұрыс; б – науглероживалайтың; в - тотықтырғыш

Ацетилен біткенде (2.б сурет) ядро үлкейеді, балқыған күйге енеді және коптить етеді. Ондай жалын жоғары көміртекті болаттар мен чугундарды пісіру кезінде қолданады.

3.3.4 Пісіру әдістері

Горелканың орын ауыстыру бағыты мен тігіс бойынша присадкалы прутокқа байланысты пісірудің сол жақ және оң жақ әдістерін айыруға болады. Сол жақ пісіруде (сурет 3.а) алдында присадкалы пруток, ал артынан горелка орналасады. Сол жақ әдіс неғұрлым оңай және қалыңдығы аз 3 мм-ге дейінгі пісірулер үшін қолданылады.

Пісіргіш пост құрылғысы тек ацетиленді жеткізу әдісімен ерекшеленуі мүмкін:

• 
  ацетиленді баллонмен жеткізу;
  
• 
  ацетиленді пісіру орнында газогенераторда жасау.
  

1 –жанарғы; 2 – шланг; 3 – шұра; 4 – оттекті баллон; 5 – ацетиленді редуктор; 6 – ацетилені бар баллон

Қысымы атмосфералықтан жоғары қысылған, қысылған және ерітілген газдарды тасымалдауға және сақтауға әртүрлі сыйымдылықты болат баллондарды (18 сурет, 19 сурет) қолданады.

18 Сурет – Оттекті баллон.

а – тігіссіз; б – пісіргіш БАС – 1 –58; 1 – корпус; 2 – тиектің шұрасы; 3 – сақтандырғыш қалпақ; 4 – газовды жастық; 5 – ацетоны бар кеуекті масса; 6 – тіреу кебіс

Ацетиленді баллондар жоқ болған кезде ацетиленді кесекті кальций карбидін (СаС₂) сумен араластырып алатын ацетиленді газды генераторларды қолданады:

20 Сурет – Ацетиленді генераторлар жүйесінің сұлбасы.

1. 
   «Суға карбид» (сурет 20.а);
   
2. 
   «Карбидке су» (сурет 20.б);
   
3. 
   «Карбидке су және суды шығару» (сурет 20.в);
   
4. 
   «Байланыстық жүйе» (сурет 20.г).
   

Сақтандырғыштың затворлары құбыр жолдары мен ацетиленді генераторларды сіңбіріктің (кескіштің) жанарғысынан кері соққы кезінде оттекті-ацетилен жалынының толқынынан қорғауға арналған. Олар сулы (сұйықтықты) немесе құрғақ болуы мүмкін.

Редукторлар баллоннан немесе шашыратқыш құбыр жүргізуден келетін газ қысымын төмендету үшін және берілген қысымды автоматты түрде тұрақты сақтап қалу. Редукторларды тағайындалуы бойынша бөлінеді: Б – баллонды; Р – рамповые; С – сетевые. Типі бойынша: А – ацетиленді; К – оттекті; В – сутекті; М – метанды; П – пропан-бутанды. Реттеу сұлбасы бойынша: О – бір сатылы; Д – екі сатылы.

Оттекті редукторлар газ қысымын 15-тен 0,3 МПа-ға дейін (150-ден 3 кг/см²-қа дейін), ацетиленді 1,6-дан 0,03 МПа-ға дейін (16-дан 0,3 кг/см²-қа дейін) түсіреді.

Балонды бір сатылы оттекті редуктор сурет 23-те көрсетілген.

а – сыртқы түр, б – ішкі құрылымдар; 1 – жамылғының сомны, 2, 13 – фильтрлер, 3, 8 – манометрлер, 4 – реттегіш винт, 5 – қысқыш серіппе, 6 – итергіш, 7 – мембрана, 9 – ниппель, 10 – сақтандырғыш клапан, 11 – тиек серіппе, 12 – редуцирулярлы клапан, 14 – седло; А – жоғары қысымды камера, Б – жұмыс камерасы

3.3.10 Шлангтер

Шлангтер горелкаға (резакқа) газдарды жеткізу үшін қолданылады.

3.3.11 Пісіргіш жанарғылар

Пісіргіш жанарғы газды сварщиктің негізгі құралы болып саналады. Бұл құрылғы жанғыш газды оттекпен араластыруға және тұрақты жоғары температуралы жалынды алуға арналған.

Мұндай жанарғы құрылғысы сурет 24-те, ал инжекторлы құрылғы қимасы сурет 25-те көрсетілген.

1 – оттекті ниппель, 2 – сап, 3 – оттекті құбыр, 4 – корпус, 5 – реттегіш оттекті шұра, 6 – сүңгінің ниппельсі, 7 – ацетиленді-оттекті жанарғы мундштугы, 8 – пропан-бутан-оттекті горелки мундштугы, 9 – штуцер, 10 – қыздырғыш, 11 – жанғыш қоспа трубкасы, 12 – араластырғыш камера трубкасы, 13 – инжектор, 14 – жанғыш газдың реттегіш вентилі, 15 – жанғыш газ трубкасы, 16 – жанғыш газ ниппелі; а – аз қиманың каналы, б – араластырғыш камера каналы, в – араластырғыш камера мен инжектор корпусының арасындағы қуыс, г – штуцердегі бүйір саңылаулар; I – ацетиленді-оттекті горелкаға арналған ауысымды сүңгі, II – пропан-бутан-оттекті горелкаға арналған ауысымды сүңгі

1 – араластырғыш камера, 2 – жамылғының сомны, 3 – жанарғы корпусы , 4 – инжектор