Методические рекомендации по изучению учебного предмета «физика» (7-9 классы) в рамках обновления содержания образования

15 
 
құрайтын  қалыптастырылатын  ұғымдарды  таңдау;  ұғымдарды  қалыптастыру 
және  дамыту  үшін  қажетті  оқу  материалының  көлемін  таңдау;  сәйкес  курсты 
оқыту  процесінде  білім  алушыларға  ұғымдарды  қалыптастырудың  және 
дамытудың  кезеңдерін  анықтау;  пәнаралық  байланыстарды  анықтау; 
ұғымдарды тиімді қалыптастырудың әдіс-тәсілдерін таңдау. 
Физика мен биологияның өзара байланысы ретінде жалпы және ішінара 
пайымдау, табиғаттың біртұтастығын түсіну қабілеті және физика заңдарының 
әсері  туралы  білім  алушылардың  биологиядан  алған  білімдерін  кеңейтуіне 
көмектеседі.  Ол  биологияның  әдістерін  физикамен  байланыстырып 
пайдаланануды қарастыруға ықпал етеді.  
8-
сыныпқа арналған «Физика» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік 
оқу  бағдарламасы  берілген  мазмұнның  үш  яғни  «Жылу  физикасы»,  «Электр 
және магнетизм», «Геометриялық оптика» бөлімін қамтиды. 
Оқу  пәнінің  8-сыныптағы  жаңартылған  мазмұндағы  базалық  білім 
мазмұны төмендегідей (4-кесте) бөлінген: 
 
4-
кесте  –  Оқу  пәнінің  8-сыныптағы  жаңартылған  мазмұндағы  базалық  білім 
мазмұны 
1 тоқсан 
2 тоқсан 
3 тоқсан 
4 
тоқсан 
Жылу 
құбылыстары  
- 
Жылулық 
қозғалыс, броун 
дық қозғалыс, 
диффузия. 
- 
Температура, оны 
өлшеу  тәсілдері, 
температураның 
шкалалары. 
- 
Ішкi  энергия, 
ішкi 
энергияны 
өзгерту тәсiлдерi. 
- 
Жылуөткізгіштік, 
конвекция,  сәуле 
шығару. 
- 
Табиғаттағы және 
техникадағы  жылу 
берілу. 
- 
Жылу  құбылыс 
тарының 
тірі 
ағзалардың 
өмірлеріндегі рөлі. 
- 
Жылу мөлшері. 
- 
Заттың  меншікті 
жылу 
сыйымдылығы. 
- 
Отын энергиясы. 
- 
Отынның меншік 
ті жану жылуы. 
Термодинамика 
негiздерi 
- 
Термодинамиканың 
бiрiншi  заңы,  газдың 
және будың жұмысы. 
- 
Жылу 
процесстерінің 
қайтымсыздығы, 
термодинамиканың 
екінші заңы. 
- 
Жылу 
қозғалтқыштары. 
- 
Жылу 
қозғалтқыштарының 
пайдалы әрекет 
коэффициенті. 
- 
Жылу машиналарын 
пайдаланудағы 
экологиялық 
мәселелер. 
Тұрақты электр тогы  
- 
Электр  тогы,  электр 
тогы көздері. 
- 
Электр  тізбегі  және 
оның құрамды бөліктері, 
ток күшi, кернеу. 
*№ 3-лабораториялық 
жұмыс. «Электр тiзбегiн 
құрастыру және оның 
әртүрлi бөлiктерiндегi 
ток күшiн өлшеу». 
*№ 4-лабораториялық 
жұмыс. «Тiзбек бөлiгi 
үшiн ток күшінің 
кернеуге тәуелділігін 
зерттеу». 
- 
Тiзбек  бөлiгi  үшiн  Ом 
заңы. 
- 
Өткiзгiштiң  электр 
кедергiсi, 
өткiзгiштiң 
меншiктi 
кедергiсi, 
реостат. 
*№  5-лабораториялық 
жұмыс.  «Өткiзгiштердi 
тiзбектей 
қосуды 
зерделеу». 
*№  6-лабораториялық 
жұмыс.  «Өткiзгiштердi 
параллель 
қосуды 
зерделеу». 
Жарық 
құбылыстары 
- 
Жарықтың  түзу 
сызықты 
таралу 
заңы. 
- 
Жарықтың 
шағылуы, шағылу 
заңдары, жазық 
айналар. 
- 
Сфералық 
айналар, сфералық 
айна көмегімен 
кескін алу. 
- 
Жарықтың 
сынуы, жарықтың 
сыну заңы, толық 
ішкі шағылу. 
*№ 
10-
лабораториялық  
жұмыс. 
«Шынының  сыну 
көрсеткiшiн 
анықтау». 
- 
Линзалар, 
линзаның 
оптикалық  күшi, 
жұқа 
линзаның 
формуласы. 
- 
Линзаның 
көмегімен  кескiн 

16 
 
-
№ 
1-
лабораториялық 
жұмыс. 
«Температуралары 
әр  түрлi  суды 
араластырғандағы 
жылу мөлшерлерін 
салыстыру». 
- 
Жылу 
процесстеріндегі 
энергияның 
сақталу 
және 
айналу заңы. 
- 
Өткiзгiштердi тiзбектей 
және параллель қосу. 
- 
Электр 
тогының 
жұмысы мен қуаты. 
- 
Электр 
тогының 
жылулық әсері, Джоуль-
Ленц заңы. 
*  №  7-лабораториялық 
жұмыс. 
«Электр 
тогының  жұмысы  мен 
қуатын анықтау». 
- 
Металдардағы  электр 
кедергісінің температура 
ға  тәуелділігі,  асқын 
өткізгіштік 
- 
Электрқыздырғыш 
құралдар,  кыздыру  шам 
дары,  қысқа  тұйықталу, 
балқымалы 
сақтандырғыштар. 
- 
Электр 
тогының 
химиялық 
әсерi 
(Фарадейдiң заңы). 
алу. 
*№ 
11-
лабораториялық  
жұмыс. 
«Жұқа 
линзаның 
фокустық 
қашықтығын  және 
оптикалық  күшін 
анықтау». 
- 
Көз  -  оптикалық 
жүйе,  көздiң  көру 
кемшіліктері  және 
оларды 
түзету 
әдiстері. 
- 
Оптикалық 
аспаптар. 
Заттың  агрегаттық 
күйлері  
- 
Қатты денелердiң 
балқуы 
және 
қатаюы, 
балқу 
температурасы, 
меншiктi 
балқу 
жылуы. 
*№ 
2-
лабораториялық 
жұмыс.  «Мұздың 
меншiктi 
балқу 
жылуын анықтау». 
- 
Булану  және 
конденсация. 
- 
Қаныққан  және 
қанықпаған булар. 
- 
Қайнау, меншiктi 
булану жылуы. 
- 
Қайнау 
температурасының 
атмосфералық 
қысымға 
байланыстылығын 
анықтау. 
Электростатика 
негіздері  
- 
Денелердің 
электрленуі,  электр 
заряды,  өткізгіштер 
мен диэлектриктер. 
- 
Электр  зарядының 
сақталу 
заңы, 
қозғалмайтын 
зарядтардың 
өзара 
әрекеттесуi, 
Кулон 
заңы, 
элементар 
электр заряды. 
- 
Электр өрiсi, электр 
өрісінің кернеулігі. 
- 
Электр  өрісінің 
потенциалы 
және 
потенциалдар 
айырымы, 
конденсатор. 
Электромагниттік 
құбылыстар 
- 
Тұрақты  магниттер, 
магнит өрiсi. 
*№  8-лабораториялық 
жұмыс. 
«Тұрақты 
магниттiң  қасиеттерiн 
оқып-үйрену 
және 
магнит өрiсiнiң бейнесiн 
алу». 
- 
Тогы 
бар 
түзу 
өткізгіштің магнит өрiсi. 
- 
Тогы  бар  шарғының 
магнит өрiсi. 
- 
Электромагниттер 
және оларды қолдану. 
*№  9-лабораториялық  
жұмыс. «Электрмагниттi 
құрастыру  және  оның 
әсерiн сынау». 
- 
Магнит  өрiсiнiң  тогы 
бар  өткiзгiшке  әрекеті, 
электроқозғалтқыш, 
электр 
өлшеуіш 
құралдар. 
-
Электромагниттiк 
индукция, генераторлар.