8
оқу мазмұны ескерілген. Сондықтан оған көп көңіл бөлмей осы ұғымдардың
кеңейтіліп берілуіне назар аудару керек.
7-
сыныптан бастап бір мезгілде «Физика», «Химия», «Биология»,
«География» пәндері оқытылады, сөйтіп мектептегі жаратылыстану
ғылымдарын оқытудың үздіксіздігі қамтамасыз етіледі. Бұл 5-сыныпта оқыған
«Жаратылыстану» пәнінен кейінгі үзіліс болуын жояды, өйткені бұрын
«Физика» пәні 7-сыныптан, ал «Химия» пәні 8-сыныптан бастап оқытылатын.
Сондықтан кейбір тақырыптардың «Физика», «Химия», «Биология»,
«География» пәндері бойынша бір мезгілде оқытылатынына мән берілуі керек.
7-9-
сыныптардағы физика курсын оқытудың мақсаты - білім
алушылардың
ғылыми
дүиетанымдық
негіздерін,
әлемнің
жаратылыстанымдық-ғылыми бейнесін тұтастай қабылдауын, өмірде маңызды
практикалық мәселелерді шешуде табиғат құбылыстарын бақылау, жазу, талдау
қабілеттерін қалыптастыру 7-9-сыныптарына арналған «Физика» пәнінен
жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының негізгі міндеттері:
1)
білім алушылар әлемнің қазіргі физикалық бейнесінің негізінде
жатқан іргелі заңдылықтар мен принциптер туралы білімді, табиғатты танудың
ғылыми әдістерін меңгеру;
2)
білім алушылардың зияткерлік, ақпараттық, коммуникативтік және
рефлективтік мәдениетін дамыту, физикалық экспериментті орындау және
зерттеу жұмыстарын жүргізу дағдыларын дамыту;
3)
оқу және табиғат құбылыстарын зерттеу қызметіне жауапкершілікпен
қарауға тәрбиелеу;
4)
табиғат ресурстарын пайдалануда және қоршаған ортаны қорғауда,
адамды және қоғамды қауіпсіз өмір сүрумен қамтамасыз етуде меңгерген
дағдыларды қолдану болып табылады [1].
«Физика» оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
7-
сыныпта
–
аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты;
8-
сыныпта
–
аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты;
9-
сыныпта
–
аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәнінің мазмұны 8 бөлімді қамтиды: физикалық шамалар мен
өлшеулер; механика; жылу физикасы; электр және магнетизм; геометриялық
оптика; кванттық физика элементтері; астрономия негіздері; әлемнің қазіргі
физикалық бейнесі.
Білім алушылар бастауыш сыныптан бастап бұл бөлімдердің кейбір
ұғымдарымен таныс. 7-сыныпқа арналған «Физика» пәнінен жаңартылған
мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасында табиғат құбылыстарын қарастырады,
физиканың негізгі заңдарымен танысады және осы заңдарды техникада,
күнделікті өмірде қолдану деңгейінде оқытылады.
Физика мен оның заңдары барлық жаратылыстану саласының өзегі
екендігіне басты назар аударылады. Сондықтан, курстың ең маңызды
міндеттерінің бірі – білім алушылардың әлемнің заманауи физикалық
бейнесінің негізін және табиғатты танудың ғылыми әдістері туралы
түсініктерін қалыптастыру.
9
Қазіргі заманауи физика қарқынды дамып келе жатқан ғылым, оның
жетістіктері адам қызметінің көптеген салаларында әсер етеді. Бағдарламаның
мазмұны физика эксперименттік ғылым болып табылатына, оның заңдары
фактілерге, тәжірибелер көмегіне сүйенетіне негізделеді.
Физика – нақты ғылым және құбылыстардың заңдылықтары сандармен
зерттеледі, сондықтан басты назар физикалық заңдарды тұжырымдау мен
оларды түсіндірудің математикалық аппаратын қолдануына аударылады.
Оқу пәнінің 7-сыныптағы жаңартылған мазмұндағы базалық білім
мазмұны төмендегідей бөлінген (2-кесте).
2-
кесте – Оқу пәнінің 7-сыныптағы жаңартылған мазмұндағы базалық білім
мазмұны
1-
тоқсан
2-
тоқсан
3-
тоқсан
4-
тоқсан
Физика
–
табиғат
туралы ғылым
-
Физика – табиғат
туралы ғылым.
-
Табиғатты зерттеудің
ғылыми әдістері.
Тығыздық
-
Масса
және
денелердің массасын
өлшеу.
-
Дұрыс және дұрыс
емес
пішінді
денелердің көлемін
өлшеу.
-
Заттың тығыздығы
және тығыздықтың
өлшем бірлігі.
№3-лабораториялық
жұмыс. «Сұйықтар
мен
қатты
денелердің
тығыздығын
анықтау».
-
Тығыздықты
есептеу.
Қысым
-
Газдардың
сұйықтар және қатты
денелердің
молекулалық
құрылымы.
-
Қатты денелердегі
қысым.
-
Сұйықтар мен
газдардағы қысым,
Паскаль заңы.
-
Қатынас ыдыстар.
-
Гидравликалық
машиналар.
-
Атмосфералық
қысым.
Атмосфералық
қысымды өлшеу.
-
Манометрлер.
Сорғылар.
№ 6-лабораториялық
жұмыс. «Архимед
заңын зерделеу».
-
Кері итеруші күш.
№ 7-лабораториялық
жұмыс. «Дененің
сұйықта жүзу
шарттарын
анықтау».
Энергия
-
Кинетикалық
энергия.
-
Потенциалдық
энергия.
-
Энергияның
сақталуы және
айналуы.
Физикалық
шамалар
мен өлшеулер
-
Халықаралық
бірліктер жүйесі (SI).
-
Скаляр және
векторлық физикалық
шамалар.
-
Өлшеулер мен
10
есептеулердің дәлдігі.
-
Үлкен және кіші
сандарды ықшамдап
жазу.
№1-лабораториялық
жұмыс.
«Кішкентай
денелердің
өлшемін
анықтау».
№2-лабораториялық
жұмыс.
«Физикалық
шамаларды өлшеу».
Механикалық қозғалыс
-
Механикалық
қозғалыс және оның
сипаттамасы.
-
Санақ жүйесі.
-
Қозғалыстың
салыстырмалылығы.
-
Түзу сызықты
бірқалыпты және
бірқалыпсыз
қозғалыстар.
-
Жылдамдық және
орташа жылдамдықты
есептеу.
-
Әртүрлі механикалық
қозғалыстардың
графиктері.
Денелердің
өзара
әрекеттесуі
-
Инерция
құбылысы.
-
Күш.
-
Тартылыс
құбылысы
және
ауырлық күші.
№4-лабораториялық
жұмыс
«Серпімді
деформацияларды
зерделеу».
-
Деформация.
-
Серпімділік күші,
Гук заңы.
-
Үйкеліс күші.
Үйкеліс
әрекетін
техникада ескеру.
*№5
лабораториялық
жұмыс. «Сырғанау
үйкеліс
күшін
зерттеу».
-
Бір түзу бойымен
денеге әрекет еткен
күштерді қосу.
Жұмыс және қуат
-
Механикалық
жұмыс.
-
Қуат.
Күш моменті
-
Жай механизмдер.
-
Дененің массалық
центрі.
№8-лабораториялық
жұмыс.
-
«Жазық
фигураның массалар
центрін анықтау».
№9-лабораториялық
жұмыс. «Иіндіктің
тепе-теңдік
шарттарын
анықтау»
-
Иіндіктің тепе-
теңдік шарты
-
Пайдалы әрекет
коэффициенті.
№10-
лабораториялық
жұмыс.
«Көлбеу
жазықтықтың
пайдалы
әрекет
коэффициентін
анықтау».
Жер және Ғарыш
-
Аспан денелері
туралы ғылым.
-
Күн жүйесі.
Күнтізбе негіздері
(тәулік, ай, жыл).
7-
сынып «Физика – табиғат туралы ғылым», «Физикалық шамалар мен
өлшеулер», «Механикалық қозғалыс» бөлімдерінен басталады. Физикалық
құбылыстар және физикалық шамаларды өлшеулер туралы алғашқы
мағлұматтарды білім алушылар бастауыш білім деңгейінде 1-4-сыныптарда
«Жаратылыстану» пәніндегі «Мен зерттеу жүргізушімін» және «Табиғат
физикасы» бөлімінде қарастырған, зерттеу жүргізушінің қандай қасиеттерге ие
болу керектігімен таныс. Сондай-ақ бақылау және эксперимент әдістері туралы
Достарыңызбен бөлісу: |
