Мәтіндегі метафораның қолданысы. Мәтіндегі метонимияның қолданысы. Мәтіндегі синекдоханың қызметі

жүктеу 21,69 Kb.

бет	3/3
Дата	22.01.2022
өлшемі	21,69 Kb.
	#34690

1 2 3

Көркем.мәт 3'семинар

синекдоха да екі ұғымның іргелестігі арқылы жасалады. Мұның метонимиядан айырмасы мынада: метонимияда сандық айырмашылық болмайды; ал синекдохада сандық айырмашылық болады. Егер сан жағынан айырма болмаса, синекдоха болмайды. Синекдохада бір ұғымды екінші ұғымға ауыстырғанда: бірі — үлкен, екіншісі — кіші; бірі — жалпы, екіншісі — жалқы; бірі — бүтін, екіншісі — бөлшек болуы қажет. Әрине, үлкені — кішінің орнына қолданылғанда, мағынасы тараяды да, кішісі — үлкенінің, орнына қолданылса, мағынасы зораяды, кеңиді. Сөздің синекдохалық мағынасы басқа стиль түрлеріне қарағанда әсіресе сөйлеу стилі мен көркем әдебиет, публицистикалық стильдерде көбірек байқалады. Ал ғылыми, ресми-кеңсе стильде-рінде ондай дәрежеде кездеспейді. Синекдоха өте-мөте көркем шы-ғармада неше алуан стильдік мақсатта жұмсалады. Бұл жеке жазушылардың тіл байлығымен, сөз қолдану шеберлігімен бай-ланысты. Әдетте қандай бір зат не құбылысты дәл өз атауымен атамау, яғни оны басқа белгісімен, не бір бөлшегімен атау дағдысы күнделікті сөйлеу тілі аясында, сондай-ақ түрлі жазба еңбектерде, әсіресе көркем шығарма стилінде де кездеседі. Бірақ бір атауды осылай синекдохалық мағынада жұмсауда коммуникативтік функциядан гөрі, стильдік мақсат басым жатады. Синекдоха тәсілі арқылы жасалатын стильдік реңк қазіргі көркем шығарманың қай-қайсы-сының тілінен де аңғарылады.

Метонимия мен синекдоханың басты айырмашылығы мынада: метонимия дегеніміз заттарды ұғымдардың немесе онымен байланысты заттардың атауымен атайды, ал синехдохе бір нәрсенің бір бөлігін оның бүтіндігін немесе бір нәрсенің бір бөлігін көрсету үшін қолданады.

Көлікке қоңырау шалу, «доңғалақтар» - бұл синехдохтың мысалы, «тәж» сөзін билікке немесе билікке сілтеме жасау метонимияның мысалы болып табылады. Көптеген адамдар көбінесе екі әдеби құрылғыны шатастыруға тырысады, өйткені екеуі де сөз немесе сөз тіркесін басқа нәрсені білдіру үшін пайдаланады. Кейбіреулер метонимияны синекдоханың бір түрі ретінде қарастырады.

жүктеу 21,69 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3