4-параграф. "Қатынас" білім беру саласы
166. "Қатынас" білім беру саласының базалық мазмұны сөйлеуді дамыту, көркем әдебиет, сауат ашу негіздері, орыс тілі (қазақ тілінде оқытылатын топтарда) ұйымдастырылған оқу қызметінде іске асырылады.
167. Мақсаты ересектермен және балалармен еркін қарым - қатынас жасау дағдыларын қалыптастыру, орыс тілін білу, оқу мен жазудың бастапқы дағдыларын меңгеруге дайындау, көркем әдебиетке қызығушылыққа баулу; балалардың шығармашылық белсенділігі мен бастамашылдығын дамыту.
168. Міндеттері:
коммуникативтік біліктер мен дағдыларды дамыту: әңгімелесушіні тыңдау және есту қабілеті, диалог жүргізуге, өз пікірін айтуға дайындау;
қазақ халқының және басқа халықтардың салт-дәстүрлерін, мәдениетін құметтеуге тәрбиелеу;
әрекеттердің алуан түрлі нысандары мен түрлерінде ауызша сөйлеуді дамыту;
ойынды, биді қолдана отырып, көркем бейнені құруда шығармашылық дербестікті дамыту.
5-параграф. І жартыжылдық
169. Сөйлеуді дамыту.
Сөйлеудің дыбыстық мәдениеті:
1) дыбыстарды дұрыс, анық айтуды бекіту, айтылуы және дыбысталуы ұқсас дауыссыз г – ғ, л – р, ж – з, с – з, ж – ш, н – ң, х – һ дыбыстарын естуі бойынша ажыратуға және анық айтуға үйрету;
2) дыбыстардың нақты артикуляциясын, интонациялық мәнерлігін қалыптастыру;
3) берілген дыбысқа сөз таңдауға, сөздерді дыбысталуы бойынша салыстыра білуге үйрету.
Сөздерге дыбыстық талдау жасау дағдыларын қалыптастыру.
Сөздік қор:
1) балалардың сөздік қорын зат есімдермен, етістіктермен, сын есімдермен,сан есімдермен, үстеулермен, жұрнақтар және жалғаулармен байыту;
2) алуан түрлі заттарды сипаттауға, қарым-қатынас жасауға қажетті сөздерді қолдану және түсіну,оларды сөйлеуде белсенді қолдану дағдыларын қалыптастыру;
3) жалпылауыш сөздерді және зат есімдерді дұрыс қолдану біліктерін дамыту;
4) қоршаған орта жайлы білімдерін, ұғымдарды қалыптастыру барысында сөздік қорды байыту және дамыту.
Тілдің грамматикалық құрылымы:
1) түбірлес сөздерді жасау және қолдану біліктерін, етістіктерді жалғаулармен қолдану, тілдік этикетті, жай және күрделі сөйлемдерді қолдану дағдыларын қалыптастыру;
2) интонациясына байланысты сөйлемдерді (хабарлы, сұраулы, лепті) ажыратып, сөйлеуде қолдана білуді жетілдіру.
Байланыстырып сөйлеу:
1) тыңдау және тілді түсіну дағдыларын қалыптастыру, диалог түрінде сөйлеуге үйрету. Негізгі ойды дұрыс жеткізуге, монологтық ойларын байланыстырып құра білуге, әнгімені бірізді және нақты айтуға, шағын сипаттау және хабарлау әңгімелерді құрастыруға үйрету;
2) мазмұндылығын ескере отырып, балалардың диалогтік сөйлеуін дамытуға ықпал ететін тілдік ортаны құру.
Шығармашылықпен сөйлеу қызметі.
Шығармашылық әңгімелеп беруді жетілдіру: ересектердің көмегімен әңгіменің жалғасын және соңын ойдан шығару; сипаттау және хабарлау әңгімелерін шығару, байланысқан бірізді сюжетті құрастыру, сөйлегенде бейнелеуіш сөздерді, эпитеттерді, салыстыруларды қолдану.
Күтілетін нәтижелер:
ана тіліндегі барлық дыбыстарды айта алады;
дыбыстарды анық айтуды, интонацияны игерген;
сөздерге дыбыстық талдау жасайды;
алуан түрлі заттарды жалпылайды және сипаттайды;
қоршаған орта туралы түсінігі бар;
сурет бойынша сұрақтарға жауап береді;
негізгі ойды дұрыс жеткізе алады;
әңгімелерді бірізді айтып береді;
әңгіменің жалғасы мен соңын құрастырады;
сюжеттік суреттер бойынша әңгіме құрастырады;
айтылуы және дыбысталуы ұқсас дауыссыз дыбыстарды анық айтады.
170. Көркем әдебиет:
1) оқу, әңгімелеу. Шығармалардың эмоционалды-бейнелік мазмұнын қабылдауға, баяндау сипатын сезінуге баулу. Әдеби жанр түрлерін түсіндіру: ертегі, әңгіме, өлең. Балаларды шығарма кейіпкерлерімен таныстыру. Әдеби шығармалардағы қоғамдық өмір оқиғалары туралы, қоршаған орта, табиғат туралы түсініктерін қалыптастыру, қазақ халқының, ұлттар мен ұлыстардың салт-дәстүрі, тұрмыс-тіршілігі, мәдениеті туралы ауыз әдебиеті шығармалары негізінде түсінік беру;
2) мәнерлеп оқу. Балаларды дауыс ырғағымен мәнерлей оқи отырып, логикалық екпінмен, үзілістермен жаттауға, балалардың өлең мазмұнына деген қатынасын беруге, тілдік бейнелілігін сезінуге баулу;
3) мазмұндау. Сюжеттік бірізділікті сақтай отырып, көңіл-күймен, қисынды мазмұндауға үйрету;
4) шығармашылық әңгімелеу. Тәрбиешінің әңгімесінің жалғасы мен соңын ойлап таба білуге, бір-бірімен байланысқан сюжет бойынша құрастыруға, әңгімелеу барысында бейнелеуіш сөздерді, эпитеттерді, теңеулерді қолдануға үйрету;
5) балаларды театр мәдениетіне баулу.
Келесі дағдыларды қалыптастыру:
1) балалардың театр ойындарына оң көзқарастарын;
2) таныс сюжеттер бойынша ертегілерді сахналау;
3) кейіпкердің ерекшеліктерін беру үшін мәнерлілік құралдарын қолдану;
4) өзін - өзі көрсете білуде жеке шығармашылық қабілеттерін таныту.
Балаларды:
1) таныс сюжеттер бойынша қойылымдарды сахналауға;
2) жаңа ойын әрекеттеріне заттармен/ойыншықтармен таныс әрекеттерді жеткізуге;
3) театрландырылған әрекеттің алуан түрлі тәсілдерін және жанрларын (драмалық, музыкалық, қуыршақ, клоун және тағы басқа) меңгеруге үйрету.
Адамгершілік нормалары туралы түсінік.
Келесі дағдыларды қалыптастыру:
1) ересектермен және құрдастарымен өзара әрекетте мәдени мінез-құлық дағдыларын;
2) өз ойын айта білу, басқалардың пікірін тыңдай білу, ұл балаларға (мықты, батыл, еңбекқор және тағы басқа) және қыздарға тән мінез-құлық ерекшеліктерін (биязы, әдемі және тағы басқа) талқылау;
3) әдеби кейіпкерлерді адамгершілік ережелері мен түсініктері тұрғысынан бағалау.
Күтілетін нәтижелер:
баяндау сипатын сезініп, шығармалардың мазмұнын эмоционалды қабылдай алады;
әдеби жанрларды ажыратады;
өлеңді мәнерлеп жатқа оқиды;
мазмұнның жүйесін сақтай отырып, шағын шығармаларды айтып бере алады;
әңгіменің соңын ойдан шығарады;
кітаптарға қызығушылық танытады.
таныс сюжеттер бойынша қойылымдарды сахналай алады;
кейіпкердің ерекшеліктерін беру үшін мәнерлілік құралдарын қолданады;
ересектермен және құрдастарымен өзара әрекетте мәдениетті мінез-құлық дағдыларын меңгерген;
өз ойын айта алады, басқалардың пікірін тыңдайды;
әдеби кейіпкерлерді адамгершілік ережелері мен түсініктері тұрғысынан бағалайды.
171. Сауат ашу негіздері:
1) "Сөз" және "дыбыс" терминдері туралы бастапқы түсініктерін қалыптастыру.
2) балаларды сөздегі дыбыстардың бірізділігін белгілеуге үйрету. Қатаң және ұяң дауыссыз дыбыстарды ажырата білуге үйрету;
3) дыбыстық құрылымы әртүрлі үш дыбысты сөздерге дыбыстық талдау жасауға, дыбыстардың айтылу және дыбысталу ерекшеліктерін талдауға үйрету;
4) қолды жазуға дайындау. Жазу кезінде арқаны дұрыс ұстау ережелерімен таныстыру және қаламды немесе қарындашты дұрыс ұстауға үйрету. Сызбаларды (штрихтарды), жиектерді салуға үйрету.
Күтілетін нәтижелер:
қалам мен қарындашты дұрыс ұстай алады;
қатаң және ұяң дауыссыздарды ажыратады;
үш дыбыстан тұратын сөздерге дыбыстық талдау жасайды;
сөздегі буындардың санын анықтайды және екпінді буынды естиді;
штрихтар салу, заттық суреттердің үстінен басу дағдыларын игерген.
172. Орыс тілі.
Сөйлеудің дыбыстық мәдениеті:
1) дыбыстарды дұрыс айтуды дамыту үшін ойын жаттығуларын қолдану;
2) дауыс және артикуляциялық аппаратты, сөйлегенде тыныс алуды, анық дикцияны дамыту.
Сөздік қор:
1) ертегілерді, әңгімелерді оқу, мультфильм қарау кезінде кейіпкерлердің әрекеттерін талқылау арқылы балалардың ой-өрісін кеңейту. Қоршаған ортадағы заттардың топтарын, жыл мезгілдерінің белгілерін және табиғаттың жеке құбылыстарын, заттарды көлемі мен түсі бойынша атай білуге үйрету;
2) 10-ға дейін тура және кері санауға үйрету.
Тілдің грамматикалық құрылымы:
1) балаларды зат есімнің жекеше және көпше түрлерін қолдана білуге, сөзді дыбыстап айту кезінде екпінді дұрыс қоюға үйрету;
2) 4-5 сөзден тұратын сөйлем құрастыруға үйрету;
3) күнделікті өмірде таныс сөздерді түсіну және қолдана білу дағдыларын қалыптастыру.
Байланыстырып сөйлеу:
1) орыс тіліндегі сөздер мен сөз тіркестерін түсінуге және сөйлеу тілінде қолдануға, оларды дұрыс екпінмен анық айтуға үйрету;
2) қарапайым сұрақтар қоюға және оларға жауап беруге дағдыландыру;
3) өзі, ата-анасы туралы әңгімелеуге, мекен-жайын айтуға үйрету;
4) өлеңдер, әндер, мақал-мәтелдер жаттау.
Күтілетін нәтижелер:
орыс тіліндегі ызың (ж, з, с, щ) және үнді (р, л) дыбыстарды дұрыс айтады;
күнделікті өмірде таныс орыс тіліндегі сөздерді түсінеді және қолданады;
сөздерді айтқан кезде екпінді дұрыс қоя біледі;
қоршаған ортадағы заттарды, жыл мезгілдерінің белгілері мен табиғаттың жеке құбылыстарын атайды;
10-ға дейін тура және кері санай біледі;
орыс тілінде сұрақ қояды және жауап береді;
өзі, ата-анасы туралы әңгімелеп береді, мекен-жайын атайды;
орыс тілінде өлеңдер, мақал-мәтелдер айтады;
суреттер, экскурсиядағы бақылаулар бойынша шағын әңгімелер құрастырады.
Достарыңызбен бөлісу: |