Функцияның өсу және кему белгілері
Озық ойлы дарындылар сайысы
Екі өрнектің квадраттарының айырымының формуласы
Иррационал теңдеулерді шешу
Числовая последовательность. Арифметическая и геометрическая прогрессии
Тура санды теңдіктер
Ай, ай, Айдарбай,
Иір мүйіз сиырды
Үйіңе айдай бар!
***
Қарамайлы қарағайды
Кесейін бе, кеспейін бе?
Қазықтағы қара тайды
Шешейін бе, шешпейін бе?
***
Суда сең келеді,
Сегіз серке тең келеді.
Суға сақалын мала, сілке,
Суға сақалын мала, сілке.
***
Арқада алты арқар бар,
Қырқада қырық арқар бар.
Қырық арқарда ақ арқар бар.
Алты арқарда марқа арқар бар.
***
Ақ тайыншаның қатығын,
Аппағыма беремін.
Аппағымның атын тез,
Айтқаныңа беремін.
***
Ала бие құлындады,
Қара бие құлындамады.
Әжем соны ырымдады,
Атам оны ырымдамады.
***
Жез түстес үзік-үзік,
Зер жіппен ақ үзікті
Өрнектеп жүзік тізіп,
Әдемі етіп ызыпты.
***
Көк аспанда жұлдыз бар,
Мөлдір суда құндыз бар.
Жұлдыз түнде жылтырар,
Құндыз түнде жылтырар.
***
Құман от басында,
Жүген ат басында.
От басынан құманды алыс
тастасын ба?
Ат басынан жүгенін ап,
ноқта салсын ба?
***
Қаршыға ма,
Құмай ма?
Әнші балаға қаршыға ұнай ма?
Малшы балаға құмай ұнай ма?
***
Сылдырмақ сылдырлады,
Сәби былдырлады.
Сылдырмақ сылдырласа,
Сәби былдырлай ма?
Сылдырмақты сындырмай ма?
***
Томағаланған төрт бүркіт – қолда.
Томағаланбаған төрт бүркіт –
торда.
Қанша бүркіт болады сонда?
***
Үш кіші ішік піштім,
Бес кіші ішік піштім, –
Неше кіші ішік піштім?!
***
Жоғалды бес шыбыш,
Жоқ әлі еш сыбыс.
Жоқ әлі еш сыбыс,
Жоғалды бес шыбыш.
***
Көбейсін ат ұстар,
Болмасын атыстар,
Болса мол атыстар,
Қалмайды ат ұстар.
***
Шеңгел! Шеңгел!
Шеңгелге енген де,
Шеңгелде сенделген де
Еріншек Ерден бе?
***
Шырша сыпырғыштың
Ұшы шырпылсыншы.
Барша сыпырғыштың
Ұшы қырқылсыншы.
***
Ұшы үшкір, ұшқыр үш жебе
алдым,
Үшеуі де үшкір, ұшқыр деп
алдым.
***
Тас, тас, тасбақа,
Асты-үстінде тас-тапа.
Келсін қасқа – асқа, ата,
Берші бата, досқа, ата.
***
Тысы тым көрікті,
Үкілі үш бөрікті
Үлестір деп беріпті.
***
Сұқсыр үйрек
Ұшқыр үйрек десек те,
Тұмсығы үшкір үйрек
Сұқсыр үйректен күйрек пе?
***
Ол да шылбыр есті,
Мен де шылбыр естім.
Ол шылбырды сылбыр есті,
Мен шылбырды ылдым-жылдым естім.
***
Қырда екі кекілік жетіліп келеді,
Екі кекілік секіріп-кекіріп келеді.
***
Көк аспанда жұлдыз бар,
Мөлдір суда құндыз бар.
Жұлдыз түнде жылтырар,
Құндыз түнде жылтырар.
***
Зерек зергер зерделеп,
Зергерлеуші зер зерлеп.
Зерлілер затын зерлеткен
Зергерлік те зерделік.
***
Жез түстес үзік-үзік,
Зер жіппен ақ үзікті.
Өрнектеп жүзік тізіп,
Әдемі етіп ызыпты.
***
Бұзау бұлқынып,
Мойыншағын үзе ме?
Мойыншағын үзген соң,
Ол біреуді сүзбей ме, сүзе ме?
***
Құла құланнан туған туған құла құлын құнан құланнан
Туған құла құлынның құлағынан да келмейді.
***
Жақсы атты
Әп-сәтте Асқаттар
Ақсатты.
Ақсақты,
Тоқсақты
Жаза алмай бас қатты.
Ақсатса жақсы атты
Кім болар жақсы атты?!
***
Олжаланыңқырағандағың да
бар болсын,
Қалжаланыңқырағандағың да
бар болсын.
***
Шұғайбай
Шығайбайға:
– Су қайда, әй? – деді.
Шығайбай
Шұғайбайға:
– Шық, ойбай! – деді.
***
Алма базарда
Алма алма алар ма?
Ақ алма алар ма?
Әлде алары анар ма?
***
Үш ұшқыш алды
Үш кірқысқыш,
Үш тісысқыш.
Кірқысқыш қымбат па?
Тісысқыш қымбат па?
Жаңылтпаштар
Жаңылтпаштар да тіл үйренуге өзіндік үлесін қосатынын мамандар жақсы біледі. Жаңылтпаштарды орнымен және тиімді қолдануға болатын ақыл-кеңестерді тыңдап көріңіздер.
Сөйлегенде, өлең, тақпақ айтқанда сөздің және буынның ашық, айқын айтылуына мән беріледі, әдемі сөйлейтін, сөйлеу мақамы жақсы адамдарды тыңдағыңыз келе беретіні де сөзсіз. Қай тілді үйреніп жүрсеңіз де сіз де сөйлеу мақамы жақсы адамдардың қатарына қосылғыңыз келсе, жаттығуыңыз керек. Ол үшін жаңылтпаштарды айтып жаттығып көріңіз.
Тіл үйренуде күнделікті жаңылтпаштарды қайталап жаттығып тұру жақсы нәтиже береді. Осының арқасында сіз қиын дыбысталатын тіркестерді, дыбыстау барысындағы қиындықтарды жеңе аласыз. Әсіресе жаңылтпашты тез айта бастағанда түрлі күлкілі жағдайлар болуы мүмкін.
Жаңылтпаштар тек қана сөйлеу мақамын жақсартып қана қоймай, сонымен бірге адамның қиялын да дамытуға көмектеседі. Жаңылтпаштармен жұмыс істеген кезде оқушылар (студенттер, ересек адамдар) бір қалыпты, бір сарынды дауыспен оқымаулары керек. Жаңылтпаштарды қолданып өткізген сабақтар қызық ойын түрінде өтуі керек.
Сонымен мына жаңылтпаштармен жаттығып көріңіз:
Тұз — мұздай,
Мұз — тұздай.
Бұл, бұл — піл,
Бұл бір ірі піл.
Бар, май шайқа,
Байқа, жай шайқа.
Шаншар шаршап жатыр,
Қайсар жайша жатыр.
Талғат балға тап,
Оншақты жаңғақ шақ,
Шақсаң, сақ шақ.
Ғарышкер ұшты ғарышқа.
Ғарышқа ұшты ғарышкер.
Айтшы, ғарыш алыс па?
Арқада алты арқар бар,
Қырқада қырық арқар бар.
Қырық арқарда ақ арқар бар.
Алты арқарда марқа арқар
Достарыңызбен бөлісу: |
