- Буынның дамуы (сызба): 1 —мезенхима жасушаларының жиынтығы (дәнекер тін түзіледі, яғни шеміршек алды жағдай); 2 – болашақ буын қуысының орны; 3 –шеміршек үстілік қабық; 4 – сүйек үстілік қабық; 5 – буын қуысы; 6 –буын қапшығы; 7 – буын шеміршегі; 8 –буын дискісі; 9 - мениск.
Буын - буын беті, буын қабы,буынішілік байламдар,буын сұйықтығы.
- БУЫНДАР СҮЙЕК
- САНЫ БОЙЫНША
- БІР БІЛІКТІ
- ЦИЛИНДР ЖӘНЕ ШЫҒЫРШЫҚ
- ТӘРІЗДІ
- ЕКІ БІЛІКТІ
- БУЫНБҮРТІКТІ,
- ЕРШІК ТӘРІЗДІ, ЭЛЛИПС ТӘРІЗДІ
- ҮШ БІЛІКТІ
- ШАР ТӘРІЗДІ, ТАБАҚША ТӘРІЗДІ,
- ЖАЛПАҚ
Жай буын – тек екі буындық беті бар(тек екі сүйектен түзілген). Мысалы, саусақаралық буын,иық буыны - Жай буын – тек екі буындық беті бар(тек екі сүйектен түзілген). Мысалы, саусақаралық буын,иық буыны
- Күрделі буын – екіден көп буындасқан беті бар. Мысалы, шынтақ буын
Жай буын Articulatio simplex - Күрделі буын
- Articulatio composita
Бір білікті: 1а, 1б –шығыр - ginglymus; 1в -цилиндр - articulatio trochoidea; Екі білікті: 2а - эллипс - articulatio ellipsoidea; 2б -айдаршық - articulatio condylaris; 2в –ер тәрізді - articulatio sellaris; Көп білікті: 3а – шар тәрізді – articulatio spheroidea 3б -тостаған тәрізді - articulatio cotylica; 3в – жазық – articulatio plana. Бір білікті буындар: - Бір білікті буындар:
- Цилиндртәрізді буын – вертикалды буындасқан сүйктердің ұзын білігіне параллель білікті айнала қозғалуды-айналуды қамтамасыз етеді
- Шығыршықтәрізді буын – көлденең жатқан цилиндр, оның ұзын білігі көлденең, фронталды жазықтықта, буындасатын сүйектердің ұзын білігінеперпендикуляр жатады. Мысалы, тоқпан-шынтақ буыны
Екі білікті буын - Екі білікті буын
- Эллипстәрізді буын – бірі дөңес, екі бағыттағы қисықтығы бірдей емес сопақ пішінді, екіншісі соған сәйкес ойыс. Фронталды білікте, сагиталды білікте қозғалады. Мысалы, кәрі жілік-білезік буыны
- Айдаршықты буын – дөңгелек өсінді түріндегі дөңес буын басы бар, пішіні эллипске жақын. Фронталды білікте қозғалады. Мысалы, тізе буыны
- Ертоқымтәрізді буын – екі ертоқымтәрізді буындасқан беттерден құралған, біреуі екіншісінің ұзына бойымен және көлденең орналасқан. Мысалы, бас бармақтың білезік-алақан сүйек буыны.
Үш білікті буын: - Үш білікті буын:
- Шартәрізді буын – буындық бетерінің бірі дөңес, шар тәрізді пішінді буын басын, ал басқасы ойыс буын тілігін түзеді. Мысалы, иық буыны
- 1) фронталды
- 2) сагитталды
- 3) вертикалды
- Жалпақ буын – буындық беттері жалпақ, мысалы, art. intervertebrales
- Буындағы қозғалыстар өте қысқа жалғамалар, физикалық күштер, бүлшықеттер және сүйектер гипертрофиясының әсерінен шектелуі мүмкін :
- Бұндай буындарды қатты буындар - амфиартроздар деп атайды.
- Мысалы – омыртқааралық, мықын-сегізкөз, art mediocarpea ж.т.б.
Буындағы қозғалыстар: - Буындағы қозғалыстар:
- Фронтал (горизонтал) біліктің бойында- бүгу (flexio) және жазу (extensio).
- Сагиттал (горизонтал) – әкету (abductio) және әкелу (adductio).
- Вертикал – бұрау (rotatio) – сыртқа (supinatio), ішке (pronatio) және оңға, солға.
- Шеңберлі қозғалыс (circumductio)
- Фронталь осьті айнала қозғалу
Сагитталь осьті айнала қозғалу Шеңбер бойымен қозғалу. Қорытынды. - Қорыта келсек, жалпы буындар адам организмінде маңызды қызметтер атқарады. Яғни олар:
- Дене қалпының сақталуына жәрдемдеседі
- Дене бөліктерінің орын ауыстыруына қатысады
- Дененің кеңістікте локомоция (орын алмастыру) мүшесі болып табылады.
- Сондықтан буындар адам органимі үшін маңызды болып табылады.
Достарыңызбен бөлісу: |