Тақырып: Көпшілік және топтық ақпараттық қызығушықтары мен сұраныстарына кітапханалық қызмет көрсету технологиясы. Дәрістің мазмұны

Көпшілік кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыруда көпшілік коммуникациялық құралдарды пайдалану мүмкіндігі.

Көпшілік (фронталды және топтық) көпшілік кітапханалық қызмет көрсетудің нәтижелі көрсеткіштері.

ОЖСӨЖ мазмұны: Коммерциялық және әлеуметтік – шығармашылық қызметтің жіктелу жүйесін құру.

СӨЖ мазмұны: Тақырыпты ұсынылған әдебиеттер бойынша оқу.

Әдебиеттер:

1. 
   Жүкенов, Ә.Қ. Басты назарда: Қазақстан кітапханаларын ақпараттандыру / Ә.Қ. Жүкенов // Кітапхана әлемі.- 2007.- №4.- 12-14б.
   
2. 
   Жұмабеков, Ә. Кітапхана міндеті күрделі, жұмысы ауқымды / Ә. Жұмабеков // Қазақ тарихы.- 2010.- №1.- 31-33б.
   
3. 
   Збаровская, Н.В. Образовательные технологии в системе библиотечного обслуживания / Н.В. Збаровская // Библиотековедение.- 2004.- №5.- С.23-25.
   

ІІ. Төмендегілер арқылы хабарландыру афишасын құрастыру:

• 
  Шара атауы
  
• 
  Өткізу уақыты мен орыны
  
• 
  Шараны өткізетін мекемемен кітапхананың аты
  
• 
  Талқылауға ұсынатын сұрақтар
  
• 
  Тақырып бойынша әдебиеттер тізімі немесе кітап көрмесіне сілтелген библиографиялық көрсеткіш.
  
• 
  Барлық элементтердің дұрыс орналастырылуы.
  

1. Алтухова Г.А. Профессиональная этика библиотекаря: Учеб. пособие. 2-е изд., испр. и доп. — М.: Изд-во МГУКИ, 2000. - 112 с.

2. Библиотечное обслуживание: теория и методика: Учеб­ник // Под ред. А.Я. Айзенберга. — М.: Изд-во МГУКИ; Либе-рея, 1996. — 200 с.

3.Бородина В.А. Библиотечное обслуживание. Учеб.-метод.пособие. —М.: 2004.-168 с.

4. Дворкина М.Я. Библиотечное обслуживание: теоретиче­ский аспект (монография). — М., 1993. — 249 с.

5. Езова С.А. Грани библиотечного общения: Учебно-мето­дическое пособие. — М.: ИПО «Профиздат», 2002. — 160 с.

6. Информационно-библиотечная сфера: Международные акты и рекомендации. М.: Либерея, 2001.

7. Кодекс профессиональной этики российского библиоте­каря: Принят конференцией Российской библиотечной ассо­циации (4-я ежегодная сессия) 22 апр. 1999 г. // Справочник библиотекаря. - СПб., 2000. — с. 35-36.

8. Крейденко B.C. Учебная программа. Учебно-методиче­ские материалы. — СПб., 1997. — 94 с.

9. Леонов В.П. Пространство библиотеки. Библиотечная симфония. — М.: Наука, 2003. — 121 с.

10. Мейжис И.А. Социально-психологические основы биб­лиотечного обслуживания: Учеб. пособие. — Николаев, 1994. - 191 с.
Төртінші бөлім.Қазіргі жағдайдағы кітапханаларда кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру.
13 апта

Кредит сағат №1

Дәріс №25

Тақырып: Кітапхананың құрылымдық бөлімшелеріндегі кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру.

Дәрістің мазмұны: Абонемент кітапханалық қызмет көрсетудің негізгі бөлімі.

Абонементті ұйымдастырудың негізгі үлгілері: жалпы, қызметтік, топтық, салалық, кешенді. Әртүрлі үлгідегі абонементте жеке қызмет көрсету мәселесі. Жеке және ұжымдық (жанұялық, бригадтық) абонемент. Кітапхана саласының даму мәселелеріне әр сатыдағы қоғамдық қатынастың абонементті ұйымдастырудағы эволюциялық үлгілері.

1. 
   Дайынбаева, А.Х. О расширении возможностей библиотеки в формировании качественного учебно-методического обеспечения / А.Х. Дайынбаева // Кітапхана әлемі.- 2008.- №1.- С.22-25.
   
2. 
   Дәндібаева, Х.Г. Оқырмандарға компьютерлік технологиялар негізінде ақпараттық-библиографиялық қызмет көрсетуді дамыту / Х.Г. Дәндібаева // Кітапхана әлемі.- 2007.- №4.- 18-20б.
   
3. 
   Есдәулет, Т. Тұңғыш электронды кітапхана / Т. Есдәулет // Ел.- 2007.- 11желтоқсан.- 1б.
   

Оқу залдарында кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру.

Оқу залдарында кітапханалық қызмет көрсетудің ерекшеліктері.

Оқу залдардың негізгі түрлері: жалпы, арнаулы.

Электронды оқу залдары: Интернетке қол жеткізу.

ОЖСӨЖ мазмұны: Пайдаланушыларға кітапханалық қызмет көрсетуде кітапхананың басқа құрылымдық бөлімдерінің (анықтамалық – ақпараттық, арнаулы және т.б. ) қатысуын анықтау.

СӨЖ мазмұны: Кітапханалық қызмет көрсетуде кітапхананың жаңа бөлімшелерінің (медиатеалар, артотекалар, құқық орталықтары және т.б. ) ролі.

Әдебиеттер:

1. 
   Әмзеұлы, Ә. Кітапхана және оқырман талабы / Ә. Әмзеұлы // Кітапхана әлемі. – 2003.- №2.– Б.4-5.
   
2. 
   Байғазин, М. Шешімін күткен мәселе / М. Байғазин // Кітапхана.- 2008.- №4.- 6-7б.
   
3. 
   Байдәулетова, Қ. Елорда кітапханаларымен де озық / Қ. Байдәулетова // Айқын.- 2008.- 4шілде.- 5б.
   
4. 
   Бакирова, У. Электронды оқулықты пайдалану /У. Бакирова // Қазақстан тарихы. –2005.-№10. –6 –7б.
   
5. 
   Баттарова, С.С. Электронная среда: принципы формирования ресурсов и обеспечение их эффективного использования / С.С. Баттарова // Кітапхана әлемі. Мир библиотеки.- 2008.-№1.- С.14-17.
   

Комментарияларды клтіру, онда:

• 
  Бұл тақырыпты таңдауды түсіндіру
  
• 
  Мақсаттық және оқырмандық көрмені зерделеу
  
• 
  Көрмеге қажетті материалдарды жинақтау көздерін көрсету, эксплуатацияға құжаттарды іріктеу критериясы
  
• 
  Құжаттарды топтауды түсіндіру
  
• 
  Көрмені безендіруді түсіндіру, иллюстрациялық материалы тақырыпқа сәйкес келеме, оның орны мазмұнын ашуға сәйкес келеме, назар аударуға және көрсетуге тартама
  
• 
  Библиографиялық құралдар немесе қосымша әдебиеттер мен құжаттар тізімі үшін қандай белгілері бойынша жинақталған.
  

1. Алтухова Г.А. Профессиональная этика библиотекаря: Учеб. пособие. 2-е изд., испр. и доп. — М.: Изд-во МГУКИ, 2000. - 112 с.

2. Библиотечное обслуживание: теория и методика: Учеб­ник // Под ред. А.Я. Айзенберга. — М.: Изд-во МГУКИ; Либе-рея, 1996. — 200 с.

3.Бородина В.А. Библиотечное обслуживание. Учеб.-метод.пособие. —М.: 2004.-168 с.

4. Дворкина М.Я. Библиотечное обслуживание: теоретиче­ский аспект (монография). — М., 1993. — 249 с.

5. Езова С.А. Грани библиотечного общения: Учебно-мето­дическое пособие. — М.: ИПО «Профиздат», 2002. — 160 с.

6. Информационно-библиотечная сфера: Международные акты и рекомендации. М.: Либерея, 2001.

7. Кодекс профессиональной этики российского библиоте­каря: Принят конференцией Российской библиотечной ассо­циации (4-я ежегодная сессия) 22 апр. 1999 г. // Справочник библиотекаря. - СПб., 2000. — с. 35-36.

8. Крейденко B.C. Учебная программа. Учебно-методиче­ские материалы. — СПб., 1997. — 94 с.

9. Леонов В.П. Пространство библиотеки. Библиотечная симфония. — М.: Наука, 2003. — 121 с.

10. Мейжис И.А. Социально-психологические основы биб­лиотечного обслуживания: Учеб. пособие. — Николаев, 1994. - 191 с.
14 апта

Кредит сағат №1

Дәріс №27

Тақырып: Стационардан тыс кітапханалық қызмет көрсетудің түрлері.

Дәрістің мазмұны: Тұрғындар үшін стационардан тыс кітапханалық қызмет көрсетудің мәні.

Стационардан тыс кітапханалық қызмет көрсетудің негізгі түрлері:

Кітапханалық пункттер (әмбебап, арнаулы ).

Профессионалды кітапханашының, кітапхана активінің өкілі басшылығымен кітапханалық пункттердің жұмыс ерекшелігі.

1. 
   Алпысбаева, Г.Б. Жасөспірімдер кітапханасы-жастардың ақпараттық орталығы / Г.Б. Алпысбаева // Кітапхана әлемі.- 2009.- №2.- 27-29б.
   
2. 
   Астапович, Е.Г. Классификация библиотечных технологических процессов /Е.Г. Астапович // Науч. и техн. б-ки.- 1994.- №3.- С.43-47.
   
3. 
   Әбусалиева, Г. ХХI ғасыр және кітапхана.Ол қандай болмақ? / Г. Әбусалиева // Егемен Қазақстан.- 1998.- 15 қазан.
   
4. 
   Әлім, Қ. Кітапхана қызметіне көңіл тола ма? / Қ. Әлім // Егемен Қазақстан.-2003.- 30 қыркүйек.
   
5. 
   Әлімжанова, Н. Оқу орындары кітапханаларындағы есеп / Н. Әлімжанова // Білім беру мекемесі Басшыларының Анықтамалығы.- 2009.- №7.- 41-49б.
   

Кітап оқудың тұлғаға эмоционалдық әсері.

Ғылыми – техникалық революцияның дамуы арқасында кітап оқу түсінігінің қиындауы.

ОЖСӨЖ мазмұны: А.П. Гайдар атындағы балалар мен жасөспірімдер кітапханасының кітап оқуын зерделеу.

СӨЖ мазмұны: Зерделеу қорытындысын талқылау.

Әдебиеттер:

1. 
   Абузарова, Ж.Ш. Кітапхана қызметкерлерінің кәсіптік деңгейін ұдайы жетілдіру жүйесін құру және оны іске асыру / Ж.С. Абузарова // Кітапхана әлемі. – 2003. - №3. –Б.49-52.
   
2. 
   Адасханова, Ұ.Р. Орта кәсіптік оқу орны кітапханасы «ИРБИС» жүйесін пайдалануда / Ұ.Р. Адасханова // Кітапхана әлемі.- 2009.- №2.- 15-16б.
   
3. 
   Алешин, Л.И. Как витязь на распутье: несколько принципов компьютеризации / Л.И. Алешин // Библиотека.- 1999.-№1.-С.53-55
   

Кітапхана жеке тұлғаның ақпараттық мәдениетін қалыптастыру орталығы.

Оқу мәдениеті жеке тұлғаның ақпараттық мәдениетінің компоненті

ОЖСӨЖ мазмұны: Ақпараттық мәдениет тарихы, қазіргі жағдайы.

СӨЖ мазмұны: Тақырыпты ұсынылған әдебиеттер бойынша оқу.

Әдебиеттер:

1. 
   Шрайберг Я.Л. Роль библиотеки в преобразовании гражданского общества к информационным. // Науч. и техн. биб-ки -2000 -№4 -с. 83-92.
   
2. 
   Добрынина Н. Слоенный пирог искусства чтения. //Библиотека - 2001- №9 -с.52-54
   
3. 
   Справочник библиотекаря: Изд. 2-е. - СПб, 2001-с.178-184
   
4. 
   Здержикова Е., ІІаномарева О. О чтении с почтением // Библиотека -2000-№12 – с. 49-52.
   
5. 
   Добрынина Н. По ступеням культуры чтения. // Библиотека -2000- №3 - с.51-57.
   
6. 
   Тихомирова И. Лестница, ведущая к успеху. // Библиотека - 2000 -№7-
   

7. 
   Алферова Л.И., Рудзкова С.К. Роль новых компьютерных технологий
   

Науч. и техн. биб-ки. - 1998-№2-С.165-170.

8. 
   Витухновская А.А. Информационная культура выпускника школы:
   

9. 
   Сизохина Г. Как пройти в страну чудес...// Библиотека - 2001 - №5- с. 46- 47.
   

Электронды кітапхана кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастырудың жаңа үлгісі. Виртуалды (электронды) кітапханалық қызмет көрсету.

1. 
   Дәндібаева, Х.Г. Оқырмандарға компьютерлік технологиялар негізінде ақпараттық-библиографиялық қызмет көрсетуді дамыту / Х.Г. Дәндібаева // Кітапхана әлемі.- 2007.- №4.- 18-20б.
   
2. 
   Есдәулет, Т. Тұңғыш электронды кітапхана / Т. Есдәулет // Ел.- 2007.- 11желтоқсан.- 1б.
   
3. 
   Жиенбаева, М.А. Библиотеки Павлодарской области на пути к информационному обществу / М.А. Жиенбаева // Кітапхана әлемі.- 2007.- №2.- С.12-14.
   
4. 
   Жүкенов, Ә.Қ. Басты назарда: Қазақстан кітапханаларын ақпараттандыру / Ә.Қ. Жүкенов // Кітапхана әлемі.- 2007.- №4.- 12-14б.
   

1. 
   Зубкова, Е.И. Управление знаниями как технология библиотечно-информационной деятельности / Е.И. Зубкова // Кітапхана әлемі.- 2008.- №4.- С.11-12.
   
2. 
   Иващенко, Л.А. Научно-техническая информация и повышение конкурентоспособности отечественной продукции / Л.А. Иващенко // Кітапхана әлемі.- 2009.- №2.- С.11-14.
   
3. 
   Исмурзина, Р.Г. Кітапханада өткізілетін мәдени-көпшілік шаралардың маңызы / Р.Г. Исмурзина // Кітапхана әлемі.- 2008.- №4.- 29-30б.
   

Әр студент өздігінен шолудың такырыбын таңдайды, шолу жасау әдістерін пайдалана отырып, жазбаша түрде әзірленеді, көкейтесті материалдар бойынша, оқырмандар тобын белгілеу, әр түрлі іздеу көздерінен іздестіреді, оны сабақта тындайды, арнаулы әдістері бойынша баға беріледі, 3 адамнан эксперттік топ құрылады да олар баға қойып топ студенттеріне қойған бағаларын жариялайды.

1. Тақырыптың бүгінгі күн мәселеріне сай болуы.

2. Мақсаты

3. Окырман мақсаты

4. Мазмұнының қолжеткізілулігі.

5. Маңызы

6. Логикалығы

7. Тіл мәдениеті

8. Материалды шеруі

9. Нанымдылығы

10. Безендірілуі

11. Жалпы әсері

Бағалар есептеліп ортақ бағаға көбейтіледі де, тұтас бағасы беріледі.

ОЖСӨЖ мазмұны: Оқырмандар сұранысы және оны қанағаттандыру.

СӨЖ мазмұны: Библиографиялық шолуды қорытындылау .

Әдебиеттер:

1. Алтухова Г.А. Профессиональная этика библиотекаря: Учеб. пособие. 2-е изд., испр. и доп. — М.: Изд-во МГУКИ, 2000. - 112 с.

2. Библиотечное обслуживание: теория и методика: Учеб­ник // Под ред. А.Я. Айзенберга. — М.: Изд-во МГУКИ; Либе-рея, 1996. — 200 с.

3.Бородина В.А. Библиотечное обслуживание. Учеб.-метод.пособие. —М.: 2004.-168 с.

4. Дворкина М.Я. Библиотечное обслуживание: теоретиче­ский аспект (монография). — М., 1993. — 249 с.

5. Езова С.А. Грани библиотечного общения: Учебно-мето­дическое пособие. — М.: ИПО «Профиздат», 2002. — 160 с.

6. Информационно-библиотечная сфера: Международные акты и рекомендации. М.: Либерея, 2001.
Әдебиеттер тізімі:
Ұсынылатын әдебиеттер (негізгі).

1. Алтухова Г.А. Профессиональная этика библиотекаря: Учеб. пособие. 2-е изд., испр. и доп. — М.: Изд-во МГУКИ, 2000. - 112 с.

2. Библиотечное обслуживание: теория и методика: Учеб­ник // Под ред. А.Я. Айзенберга. — М.: Изд-во МГУКИ; Либе-рея, 1996. — 200 с.

3.Бородина В.А. Библиотечное обслуживание. Учеб.-метод.пособие. —М.: 2004.-168 с.

4. Дворкина М.Я. Библиотечное обслуживание: теоретиче­ский аспект (монография). — М., 1993. — 249 с.

5. Езова С.А. Грани библиотечного общения: Учебно-мето­дическое пособие. — М.: ИПО «Профиздат», 2002. — 160 с.

6. Информационно-библиотечная сфера: Международные акты и рекомендации. М.: Либерея, 2001.

7. Кодекс профессиональной этики российского библиоте­каря: Принят конференцией Российской библиотечной ассо­циации (4-я ежегодная сессия) 22 апр. 1999 г. // Справочник библиотекаря. - СПб., 2000. — с. 35-36.

8. Крейденко B.C. Учебная программа. Учебно-методиче­ские материалы. — СПб., 1997. — 94 с.

9. Леонов В.П. Пространство библиотеки. Библиотечная симфония. — М.: Наука, 2003. — 121 с.

10. Мейжис И.А. Социально-психологические основы биб­лиотечного обслуживания: Учеб. пособие. — Николаев, 1994. - 191 с.

11. Мелентьева Ю.П. Библиотека и юношество: поиски взаимопонимания: Библиотечное обслуживание как процесс социализации личности. — М.: Изд-во «Институт психологии РАН», 1999. - 160 с.

12. Мелентьева Ю.П. Социологические исследования чте­ния российского крестьянства (XIX—XX вв.) // Крестьянове-дение. Теория. История. Современность: Ученые записки. 1999. - М., 1999. - С. 254-272.

13. Мелентьева Ю.П. Сельская библиотека: проблемы раз­вития и перспективы. — М.: Либерея, 2003. — 91 с.

14. Публичные библиотеки в зарубежных странах.: Сб. — СПб., 2003. - 112 с.

15. Российское библиотековедение: XX век. Направления развития, проблема и итоги. Колл. монография. Сост. Ю.П. Мелентьева. - М.: Пашков дом, ФАИР-ПРЕСС, 2003. -432 с.

16. Рубакин Н.А. Этюды о русской читающей публике // Н.А. Рубакин. Избранное: В 2 т. - М., 1975. - Т. I. — С. 33-104.

17. Самарин А.Ю. Читатель в России во второй половине XVIII века. - М.: изд-во МГУП, 2000. - 287 с.

18. Социологические исследования в библиотеках: Практ. пособие / И.Г. Васильев, М.Е. Илле, Д.К. Равинский. — СПб.: Профессия, 2001. — 176 с.

19. Что мы читаем? Какие мы?: Сб. науч. тр. — Вып. 1—3. — СПб. — Вып. 1. — 1993. — 180 с; Вып. 2. Чтение библиотекарей. — 1996. — 132 с; Вып. 3. Библиотеки и чтение. — 1999. — 192 с.

20. Шапошников А.Е. Библиотечное обслуживание лиц с ограниченными возможностями: Материалы в помощь биб­лиотекам, обслуживающим инвалидов / Рос. гос. б-ка для сле­пых. - М., 2002. - 197 с.

21. Шапошников А.Е. История чтения и читателя в России (IX—XX вв.): Учебное справочное пособие для библиотек всех систем и ведомств. — М.: Либерея, 2001. — 80 с.

22. Шапошников А.Е. Социология чтения: история и совре­менность: Лекция. - М.: МГУКИ, 2001. - 31 с.

23. Библиотечная этика в странах мира / Сост. В.Р. Фирсов, И.А. Трушина. - СПб., РНБ, 2002. - 156 с.

1. 
   1.Алтухова Г.А. Речевая культура библиотекаря: Учеб. по­собие. - М.: ИПО «Профиздат», 2001. - 96 с.
   
2. 
   Библиотека и чтение в ситуации культурных измене­ний. - Вологда, 1998. - 298 с.
   
3. 
   Библиотека и чтение: проблемы и исследования. — СПб.,
   
4. 
   1495. - 260 с.
   
5. 
   4. Библиотерапия: задачи, подходы, методы / Сост. О Л. Кабачек. - М., 2001. - 127 с.
   
6. 
   Бутенко И.А. Читатели и чтение на исходе XX века: со­циологические аспекты. — М.: Наука, 1997. — 132 с.
   
7. 
   Ванеев А.Н. Конфликты в библиотеке: предупреждение и разрешение. — СПб., 2001. — 180 с.
   
8. 
   Володин Б.Ф. Научная библиотека в контексте научной, образовательной и культурной политики. Исторический опыт Германии. — СПб., 2002.
   
9. 
   Дворкина М.Я. Библиотечное обслуживание: новая ре­альность: Лекции. — М., 2000. — 48 с.
   
10. 
    Диянская Г.П. Интегрированное библиотечное обслужи­вание инвалидов по зрению: Лекция / МГИК; РГБС. — М., 1999. - 39 с.
    
11. 
    Диянская Г.П. Принцип равных возможностей в тифло - библиотековедении / Рос. гос. б-ка для слепых. — М, 1998. — 344 с.
    
12. 
    Дрешер Ю.Н. Библиотерапия: теория и практика: Учеб. пособие. — Казань: Изд-во Казан, ун-та, 2001. — 234 с.
    
13. 
    Езова С.А. Грани библиотечного общения: Учебно-ме­тодическое пособие. — М.: ИПО Профиздат, 2002. — 160 с.
    
14. 
    Зыков О. Выставочная работа публичных библиотек: Опыт практ. пособий. — Л., 1990. — 53 с.
    
15. 
    Информационно-библиотечная сфера: Международные ад;ты и рекомендации. — М.: Либерея, 2001.
    
16. 
    Крейденко B.C., Ужовский А.Т. Библиотечно-библиографическое обслуживание читателей: Альбом наглядных мате­риалов. — СПб., 1992. — 44 с.
    
17. 
    Леонов В.П. Библиотечный синдром: Записки директо­ра БАН. - СПб.: Облик, 1996. - 629 с.
    
18. 
    Леонов В.П. Судьба библиотеки в России: Роман-иссле­дование. — СПб.: Изд-во БАН, 2000. - 415 с.
    
19. 
    Публичные библиотеки в зарубежных странах: Сб. — СПб., 2003. - 112 с.
    
20. 
    Абузарова, Ж.Ш. Кітапхана қызметкерлерінің кәсіптік деңгейін ұдайы жетілдіру жүйесін құру және оны іске асыру / Ж.С. Абузарова // Кітапхана әлемі. – 2003. - №3. –Б.49-52.
    
21. 
    Адасханова, Ұ.Р. Орта кәсіптік оқу орны кітапханасы «ИРБИС» жүйесін пайдалануда / Ұ.Р. Адасханова // Кітапхана әлемі.- 2009.- №2.- 15-16б.
    
22. 
    Алешин, Л.И. Как витязь на распутье: несколько принципов компьютеризации / Л.И. Алешин // Библиотека.- 1999.-№1.-С.53-55
    
23. 
    Алиева, Д.Б. Информационное обеспечение в вузе: успехи и возможности / Д.Б. Алиева // Кітапхана әлемі.- 2009.- №4.- С.18-21.
    
24. 
    Алпысбаева, Г.Б. Жасөспірімдер кітапханасы-жастардың ақпараттық орталығы / Г.Б. Алпысбаева // Кітапхана әлемі.- 2009.- №2.- 27-29б.
    
25. 
    Астапович, Е.Г. Классификация библиотечных технологических процессов /Е.Г. Астапович // Науч. и техн. б-ки.- 1994.- №3.- С.43-47.
    
26. 
    Әбусалиева, Г. ХХI ғасыр және кітапхана.Ол қандай болмақ? / Г. Әбусалиева // Егемен Қазақстан.- 1998.- 15 қазан.
    
27. 
    Әлім, Қ. Кітапхана қызметіне көңіл тола ма? / Қ. Әлім // Егемен Қазақстан.-2003.- 30 қыркүйек.
    
28. 
    Әлімжанова, Н. Оқу орындары кітапханаларындағы есеп / Н. Әлімжанова // Білім беру мекемесі Басшыларының Анықтамалығы.- 2009.- №7.- 41-49б.
    
29. 
    Әмзеұлы, Ә. Кітапхана және оқырман талабы / Ә. Әмзеұлы // Кітапхана әлемі. – 2003.- №2.– Б.4-5.
    
30. 
    Байғазин, М. Шешімін күткен мәселе / М. Байғазин // Кітапхана.- 2008.- №4.- 6-7б.
    
31. 
    Байдәулетова, Қ. Елорда кітапханаларымен де озық / Қ. Байдәулетова // Айқын.- 2008.- 4шілде.- 5б.
    
32. 
    Бакирова, У. Электронды оқулықты пайдалану /У. Бакирова // Қазақстан тарихы. –2005.-№10. –6 –7б.
    
33. 
    Баттарова, С.С. Электронная среда: принципы формирования ресурсов и обеспечение их эффективного использования / С.С. Баттарова // Кітапхана әлемі. Мир библиотеки.- 2008.-№1.- С.14-17.
    
34. 
    Бердіғалиева, Р. Әлем кітапханаларынан спутниктік байланыс арқылы ақпарат аламыз / Р. Бердіғалиева //Астана хабары.- 2005.- 17қараша.
    
35. 
    Бобкова, А.С. Электронный каталог- новый поисковый элемент / А.С. Бобкова // Кітапхана әлемі.- 2003.- №1.- С.14-15
    
36. 
    Вагнер, О.К. Мемлекеттік ақпараттық ресурстар: өнім және қызметтер / О.К. Вагнер // Кітапхана әлемі.- 2008.- №3.- 4-8б.
    
37. 
    Власова, С.А. Современные технологии в процессах обслуживания пользователей ЦБС БЕН РАН / С.А. Власова // Кітапхана әлемі.- 2008.- №3.- С.19-23.
    
38. 
    Дайынбаева, А.Х. О расширении возможностей библиотеки в формировании качественного учебно-методического обеспечения / А.Х. Дайынбаева // Кітапхана әлемі.- 2008.- №1.- С.22-25.
    
39. 
    Дәндібаева, Х.Г. Оқырмандарға компьютерлік технологиялар негізінде ақпараттық-библиографиялық қызмет көрсетуді дамыту / Х.Г. Дәндібаева // Кітапхана әлемі.- 2007.- №4.- 18-20б.
    
40. 
    Есдәулет, Т. Тұңғыш электронды кітапхана / Т. Есдәулет // Ел.- 2007.- 11желтоқсан.- 1б.
    
41. 
    Жиенбаева, М.А. Библиотеки Павлодарской области на пути к информационному обществу / М.А. Жиенбаева // Кітапхана әлемі.- 2007.- №2.- С.12-14.
    
42. 
    Жүкенов, Ә.Қ. Басты назарда: Қазақстан кітапханаларын ақпараттандыру / Ә.Қ. Жүкенов // Кітапхана әлемі.- 2007.- №4.- 12-14б.
    
43. 
    Жұмабеков, Ә. Кітапхана міндеті күрделі, жұмысы ауқымды / Ә. Жұмабеков // Қазақ тарихы.- 2010.- №1.- 31-33б.
    
44. 
    Збаровская, Н.В. Образовательные технологии в системе библиотечного обслуживания / Н.В. Збаровская // Библиотековедение.- 2004.- №5.- С.23-25.
    
45. 
    Зубкова, Е.И. Управление знаниями как технология библиотечно-информационной деятельности / Е.И. Зубкова // Кітапхана әлемі.- 2008.- №4.- С.11-12.
    
46. 
    Иващенко, Л.А. Научно-техническая информация и повышение конкурентоспособности отечественной продукции / Л.А. Иващенко // Кітапхана әлемі.- 2009.- №2.- С.11-14.
    
47. 
    Исмурзина, Р.Г. Кітапханада өткізілетін мәдени-көпшілік шаралардың маңызы / Р.Г. Исмурзина // Кітапхана әлемі.- 2008.- №4.- 29-30б.
    
48. 
    Кабачек, О.Л. Изучение профессионального сознания детских библиотекарей / О.Л. Кабачек // Библиотековедение.-1994.-№2.-С.10.
    
49. 
    Калижанова, А.Ж. О работе по расширению современного информационного пространства путем актуализация фондов и использования новых технологий / А.Ж. Калижанова // Кітапхана әлемі.- 2007.- №4.- С.21-25.
    
50. 
    Карчалова, К.К. Информатизация библиотеки: опыт, проблемы, решения / К.К. Карчалова // Кітапхана әлемі.- 2008.- №2.- С.12-15.
    
51. 
    Кенесары, Т. Желілік ақпараттар технологияларының кітапханада қолданылуы / Т. Кенесары// Ақпараттық- әдістемелік журнал.- 2004.- №11.- 35-39б.
    
52. 
    Кенжебекова, А. Колледж кітапханасының ақпараттық қызметі / А. Кенжебекова // Кітапхана әлемі.- 2009.- №3.- 39-40б.
    
53. 
    Кенжебаева, С. Кітапхана-оқуды дамытудағы көшбасшы: [Ж. Молдағалиев атындағы ОҒӘК] / С. Кенжебаева // Кітапхана.- 2008.- №4.- 40-42б.
    
54. 
    Кобзаренко, А.С. Электронный каталог как основа информационной системы библиотеки [Электронный ресурс] / А.С. Кобзаренко, Н.И.Дзюба. – Режим доступа: http://www.gpntb.ru/win/inter-events/crimea2009/disk/proceeding.html
    
55. 
    Коразова, А.Б. Пропаганда библиотечно-библиографических и информационных знаний / А.Б. Коразова // Кітапхана әлемі.- 2006.- №1.- С.21-22.
    
56. 
    Коржова, Е.С. Основные принципы создания сводного электронного каталога научно-технической литературы / Е.С. Коржова // Кітапхана әлемі.- 2003.- №4.- С.21-24.
    
57. 
    Қарғабаев, Қ. Кітапхана ісін жетілдіру-ортақ міндет / Қ. Қарғабаев // Кітапхана.- 2009.- №1.- 19б.
    
58. 
    Қожанова, А. Кітапхана - ғылымның биік белесі / А. Қожанова // Кітапхана әлемі. – 2003. - №2 . –21-39б.
    
59. 
    Маликова, Г.М. Ақпараттық ресурстарды қалыптастырудың жолдары мен тәсілдері: [Қ.А. Ясауи атындағы ХҚТУ ШИ кітапханасының жұмыс тәжірибесінен] / Г.М. Маликова // Кітапхана әлемі.- 2009.- №2.- 38-41б.
    
60. 
    Мамбеталиев, К.К. Система автоматизации библиотек – КАБИС / К.К. Мамбеталиев // Кітапхана әлемі. Мир библиотеки.- 2006.-№3.- С.26-28
    
61. 
    Мамбеталиев, К.К. Автоматизированные библиотечно - информационные система – КАБИС / К.К. Мамбеталиев // Кітапхана әлемі.- 2006.-№3.- С.12-16
    
62. 
    Мамбеталиев, К.К. Электронный каталог в Казахстане /К.К. Мамбеталиев // Кітапхана әлемі.-2007.-№4.-С.18-21
    
63. 
    Мамырбайқызы, М. Электронды кітапхана, виртуалды оқырман / М. Мамырбайқызы // Жас қазақ.- 2009.- 12маусым.- 8б.
    
64. 
    Мансурова, Б.М. Корпоративность и сотрудничество как естественные направления развития библиотек вузов Казахстана / Б.М. Мансурова // Кітапхана әлемі.- 2008.- №1.- С.17-19.
    
65. 
    Мусагалиева, Г.М. Электронные ресурсы библиотеки /Г.М. Мусагалиева // Мир библиотеки.–2003.–№2.–С.20–22
    
66. 
    Мырзаханова, Ф. Ізгілікпен қызмет көрсету негізгі міндетіміз / Ф. Мырзаханова // Кітапхана әлемі.- 2006.- №1.- 33-34б.
    
67. 
    Носова, Т.Н. Анықтама-ақпараттық қызмет көрсету: дәстүрлі және қазіргі / Т.Н. Носова // Кітапхана әлемі.- 2006.- №1.- 19-20б.
    
68. 
    Өтебаева, Б.М. Кітапханашының оқырман белсенділігін арттыруға ықпалы / Б.М. Өтебаева // Кітапхана әлемі.- 2008.- №4.- 27-28б.
    
69. 
    Сатбаева, К.Х. Информационные технологии и роль библиотеки в учебном процессе / К.Х. Сатбаева // Кітапхана әлемі.- 2005.- №3.- С.11-13.
    
70. 
    Сәрсенова, Д.С. Ақпараттық қоғамдағы кітапхана жұмысы / Д.С. Сәрсенова // Кітапхана әлемі.- 2006.- №1.- 12-13б.
    
71. 
    Соловьева, Т.В. Электронные информационные ресурсы для науки и образования / Т.В. Соловьева // Кітапхана әлемі.- 2004.- №1.- С.15-18.
    
72. 
    Степанов, В.К. Программное обеспечение для доступа к Интернет читателей библиотек / В.К. Степанов // Кітапхана әлемі.- 2009.- №3.- С.21-26.
    
73. 
    Тантакова, Б.И. Қазақ мемлекеттік қыздар педагогика институты кітапханасының жаңа ақпараттық технологиясы (РАБИС) / Б.И. Тантакова // Кітапхана әлемі.- 2008.- №3.- 14-15б.
    
74. 
    Тейфель, В.Г. Небо, книги, журналы, диски… (электронный век научной литературы) / В.Г. Тейфель // Кітапхана әлемі.- 2007.- №2.- С.21-25.
    
75. 
    Харламова, Н.Б. Пайдаланушыларға ақпараттық қызмет көрсетуді оңтайландыру жолдары / Н.Б. Харламова // Кітапхана әлемі.-№2.- 2009.-8-10б.
    
76. 
    Харламова, Н.Б. Оптимизация информационного обслуживания пользователей / Н.Б. Харламова // Кітапхана әлемі.- 2008.- №2.- С.25-27.
    
77. 
    Харламова, Н.Б. Справочно-библиографическое обслуживание-реальное и виртуальное / Н.Б. Харламова // Кітапхана әлемі.- 2004.- №3.- С.28-30.
    
78. 
    Холод, Е. Өнер және жаңа технологиялар / Е. Холод // Кітапхана әлемі.- 2005.- №2.- 14-17б.
    
79. 
    Шумова, Е.Н. Библиотечно-информационное обслуживание коллективных пользователей / Е.Н. Шумова // Кітапхана әлемі.- 2005.- №.-1.- С.26-27.
    
80. 
    http://kazsulib.uni.sci.kz –Аль-Фараби атындағы ҚазҰУ ғылыми кітапханасының сайты
    
81. 
    http://www.rntb.kz – Қазақстан Республикасының Ғылыми Техникалық кітапханасының сайты
    
82. 
    http://www.kz.kz/kabis2.htm
    

Пән «Кітапханалық қызмет көрсету: теориясы мен әдістемесі»

Оның қалыптасуы мен құрылуының негізгі сатылары.

«Кітапханалық кызмет көрсету» оқу пәнінің мәні, құрылымы және курстың негізгі мәселелері.

Пәннің түсініктеме аппараты, басқа пәндермен байланысы.

Қазіргі таңда қоғамда қызмет етіп келе жатқан кез – келген кітапхана өз оқырмандарына сапалы, жоғары дәрежеде қызмет көрсетуде. Қоғам дамып,өркениет өскен сайын, күн санап кітапхана оқырмандарының саны қарқынды өсіп, сұраныстары да күрделеніп келеді. Осыған байланысты кітапхана қызметінде түрлі өзгерістер орын алып, оқырман сұранымын қанағаттандыруда. Бүгінде қоғамдағы өзекті мәселелердің бірі – кітапханалар арқылы оқырмандардың адамгершілік тәрбиелерін қалыптастыру, жаңа технологияларға деген сауаттылығын жетілдіру мақсатындағы нәтижелі істер болуда.

Кітапханалық қызметтен білім жүйесін көрсететін алғашқы жоғарғы оқу орындық оқулық 1961 жылы жарыққа шықты. Ол «оқырмандармен қызмет» деп аталды. Бұнда «оқырмандармен қызмет» және «оқырмандарға қызмет көрсету» терминдері синонимдер ретінде қарастырылған. Келесі екі оқулықта (1970-1981жж) «оқырмандармен қызмет» атауымен шықты.

1996 жылы 05.27.00. – «кітапханатану және библиография» мамандығы бойынша мемлекеттік жоғарғы білім стандартымен «оқырмандармен қызмет» курсының атауы «кітапханалық қызмет» атауымен алмастырылды.

Кітапханалық қызметтің бірнеше анықтамасы бар:

ГОСТ 7.26.-80-де «кітапханалық қызмет» басылымдарды және басқа құжаттарды немесе олардың екінші даналарын жариялау мен беруде, оларды таңдау мен қолдануда кітапхананың атқаратын қызметі ретінде көрсетілген.

ГОСТ 7.0-99-да - кітапханалық қызмет көрсету жолымен оны қолданушылардың сұранысын қанағаттандыруда кітапхана тұрғысынан атқарылатын әр түрлі қызмет жиынтығы ретінде берілген. Бұл ақпараттық қызметтің библиографиялық, құжаттық, дәйектемелік, концептографиялық) барлық түрін қамтиды.

Қалыптасу мен құрылудың негізгі сатыларын атаңыз.

Пәннің түсініктеме аппараты дегеніміз не?
Бірінші бөлім. Кітапханалық кызмет көрсетудің теоретикалық негізі
Дәріс № 2

Тақырып: Кітапханалық кызмет көрсетудің негізгі теоретикалық тұжырымдамасы.

Дәрістің мақсаты: Кітапханалық кызмет көрсетудің негізгі теоретикалық тұжырымдамасына мінездеме беру.

Дәрістің мазмұны: «Кітапханалық кызмет көрсету» түсінігі.

Кітапханалық кызмет көрсетудің негізгі қызметі; оларды қалыптастыру сатылары.

Кітапханалық кызмет көрсетудің бүгінгі қағидалары (толықтылығы, жылдамдылығы, комфорттығы).

Кітапханалық кызмет көрсету мақсатының жеке тұлғаға және қоғамға байланысты қатынасы.

Кітапханалық қызметтің теоретикалық - әдістемелік негізі мыналар:

1.Кітапханалық қызмет - кітапханада және кітапханамен халыққа қызмет көрсету.

2.Кітапхана - әлеуметтік институт,ал кітапханалық қызмет - кітапхана жүйесі арқылы әртүрлі әлеуметтік субъектілерді әлеуметтендіруге бағытталған әрекет. Кітапханалық қызмет негізінде арнайыландырудың ерекшелі болып оның ақпараттық ресурстардың көмегімен жүзеге асатындығы табылады.

3.Кітапханашы мамандығы «адам - таңбалық жүйе - адам» интегративтік типіне жатады.

4.Кітапханалық қызмет - психологиялық және педагогикалық функциялардың жиынтығында «Кітапхана ісі» заңында көрсетілген әлеуметтік функциялар арқылы әлеуметтендіруші функцияларды жүзеге асыруды көздейтін әлеуметтіпсихологиялық - педагогикалық жүйе.

5.Кітапханалық қызмет - бұл әрі ғылым,әрі білім және практика. Ғылыми және практикалық білімді біріктіре отырып білім кітапханалық мамандардың кәсіптік тұрғыдан дамуында негізгі база болып табылады.

Кітапханалық қызмет - әлемдік құжат және электронды ақпарат ресурстарын қолдану негізінде әлеуметтік субъектілердің әр түрлі қажеттіліктерін қамтамасыз ету. Кітапханалық қызмет жүйесінде адамның өмір сүруге қажеттілігінен туындаған ақпараттық сұранысын қамтамасыз етуде қоғамдық пайдалы еңбек көрсетіледі. Кітапханалық қызметте ең басты тұлға әлеуметтік субъект болып табылады. Ол кім? Бұл - жеке тұлға да, әлеуметтік топтар да, және жалпы қоғам.

«Әлеуметтік субъект» түсінігі адамзат жинақтаған әлеуметтік тәжірибесін игеру процесін немесе нәтижесін қарастыратын «әлеуметтендіру» түсінігімен байланысты. Әлеуметтік субъектке кітапхана қызметіне бағытталған көптеген жұмыстарда сипаттама беріледі. Олардың кейбір басылымдарында адам оқырман ретінде көрсетілсе, келесінде-кітапхана қолданушысы ретінде көрсетіледі. «Оқырман»және «қолданушы» түсініктерін талдау негізінде жеке тұлға теориясы жатады.

Кітапханалық кызмет көрсетудің толықтылығы, жылдамдылығы, комфорттығы дегеніміз не?

Жеке тұлғаға кітапханалық кызмет көрсету мақсаты не?
Дәріс №3

Тақырып: Кітапханалық кызмет көрсетудің негізгі теоретикалық тұжырымдамасы. (жалғасы)

Дәрістің мақсаты: Кітапханалық кызмет көрсетудің негізгі теоретикалық тұжырымдамасын зерделеу.

Дәрістің мазмұны: Әлеуметтік – философиялық теорияның, теоретикалық негіздің қалыптасуына кітапханалық қызмет көрсетуге әсері.

Қазақстанда кітапханалық қызмет көрсетудің негізгі тұжырымдамаларын талдау.

Оқырманның жеке тұлғасының құрамы бірнеше бөліктерден тұрады:

Бірінші-әлеуметтік: әлеуметті-демографиялық негіздер, тұлғаның әлеуметтік деңгейі мен позициясы.

Екінші-әлеуметтік-психологиялық: дүниетаным, сенім, идеал, құнды бағыттар, қажеттіліктер.

Үшінші-әлеуметтіпсихологиялық-педагогикалық: өмірлік және оқырмандық тәжірибе; жалпы және кәсіптік білім, жалпы интеллектуалды және сөйлеу шеберлігі, оқу мәдениеті мен мазмұны, қарым-қатынастық шеберлік.

Төртінші-психологиялық:

-танымдық психикалық көрініс-ойлау және ес;

-эмоционалды сипаттама-көңіл-күй, сезім, еркіндік пен зейін.

Қазіргі таңда кітапхана-әлеуметтік институт, ал кітапханалық қызмет-жеке тұлғаны әлеуметтендірудегі қызмет. Кітапханалық қызметтің субъектісі болып - кітапханашы мен оқырман, объектісі болып-ақпараттық ресурстар, ал саласы-ақпараттық қажеттілік болып табылады. Бұны кітапханашының оқырман мен кітапханалық қызмет процесі және ақпараттық қызмет барысында арақатынасы түрінде қарастырып көрейік Кітапханалық қызмет меңгерудің қиыншылығы оның «адам-белгілі жүйелер-адам»жүйесінде қызмет көрсету мен қарым-қатынасты қамтитындығында болып табылады. Кітапханалық қызметтің барлық элементтері көптеген функцияларды жүзеге асыра отырып, өзара байланыста болады:

Әлеуметтік-ақпаратты, ағартушылық, ұйымдастырушылық. Бұл психологиялық және педагогикалық функциялар жүйесі арқылы жүзеге асады.

Психологиялық-танымдық-коммуналды, эстетикалық рефливсикті;

Педагогикалық-тәрбиелік және өзіндік тәрбиелік, дамушылық. Кітапхана тұрғысында практика жүзінде әлеуметтік, психологиялық және педагогикалық функцияларды іске асыру-әлеуметтік субъектілерді ақпаратты әлеуметтендіруде нәтиже беруге өз септігін тигізеді.Сондықтан, кітапхананың әлеуметтіндіруші функциялары әлеуметтік психологиялық-педагогикалық жүйедегідей әлеуметтік, психологиялық және педагогикалық функциялар негізінде өтеді.

Өзін – өзі бақылау сұрақтары: Қазақстанда кітапханалық қызмет көрсетудің негізгі тұжырымдамаларын айтыңыз?

Кітапханалық қызмет көрсетуге не әсер етеді?

Дәрістің мазмұны: ҚР кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыруға әсер ететін құжаттар (ҚР конституциясы, «Ұлттық қауіпсіздік тұжырымдамасы» және т.б. ).

ҚР кітапханалық қызмет көрсетуді қамтамасыз ететін негізгі құжаттар («Кітапхана ісі туралы» заң, «Ақпарат жөнінде, ақпараттану және ақпаратты қорғау; «Қазақстан кітапханашысының этикалық кодексі», «бұқаралық кітапхана қызметінің модельдік стандарты» және т.б.)

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КІТАПХАНА ІСТЕРІ ТУРАЛЫ ЗАҢЫ

Кітапханалық қызмет көрсету құқығы әр адамнынң және азаматтық конституциялық құқығынын, ажырамас әрі маңызды бір бөлігі болып табылады. Оны жүзеге асыру қоғам мүддесіне жауап береді және мемлекет қамқорлығына алынған.

Бұл Заң кітапханалық кызмет барысында негізгі қарым-қатынастарды реттейді және әр адамның кітапханаларда жиналған құжаттар арқылы еркін ізденуін, ақпарат алу кұқығын қамтамасыз етеді'.

I бөлім. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР 1-бап. Қазақстан Республикасының кітапхана ісі туралы Заңы

Қазақстан Республикасынын, кітапхана ісі туралы Заңы Қазақстан Республикасы Конституциясының ережелеріне негізделген осы Заңнан, мәдениет саласындағы қарым-қатынастарды реттейтін басқа да заң актіле-рінен тұрады.

Қазақстан Республикасының үкіметі мен баскару органдарының кітапхана қызметі мәселелеріне тікелей немесе жанама қатысы бар заңдары мен басқа да ережелік актілері оеы Заңға сәйкес келуі керек. 2-бап. Заңның іске асатын саласы Қазақстан Республикасы аймағына орналаскан кітапханалардың мекемелік бағынуына, ұйымдық-құқылық және меншіктік түрлеріне қарамастан баршасы осы заңды басшылыққа алады.

III. бөлім. ПАЙДАЛАНУШЫЛАР ЖАУАПКЕРШІЛІП МЕН ҚҰҚЫҒЫ

8-бап. Азаматтарға кітапханалық қызмет көрсету құқығы. Әр азамат жынысына, жасына, ұлтына, біліміне, әлеуметтік жағдайына, саяси көзқарасына, діні мен қай елдің азаматы екендігіне қарамастан Қазақстан Республикасы аймағында кітапханалық қызмет көруге кұқылы. Ол

барлық азаматтар, ұйымдар, мекемелер мен кәсіпорындар («пайдаланушылар») үшін ашық кітапханалар құру және оларды мемлекет тарапынан қаржыландыру арқылы, меншіктілігі, қызмет көрсету аумағы, кітап қорынын. мәдени-тарихи мәніне, олардын, тақырыптық құрамына, қорға алынатын құжаттар түрлері мен басқа да белгілеріне қарай бөлінетін кітапхана түрлері мен типтерін көбейту арқылы қамтамасыз етіледі.

Республиканың әр азаматы тұрған жері, оқу, жүмыс, демалыс орны бойынша кітапхананы (егер сол жерде кітапхана болса) пайдалануға қүқығы бар. Кітапхана жоқ болған жағдайда азаматтар тиісті басқару органдарынан осы Заңға сәйкес кітапханалық қызмет көрсетілуін талап етуге құқылы.

ҚР кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыруға әсер ететін құжаттарды атаңыз?

ҚР кітапханалық қызмет көрсетуді қамтамасыз ететін негізгі құжаттарды атаңыз?
Дәріс №5

Тақырып: Кітапханалық қызмет көрсетудің қазіргі жағдайдағы базасы.

Дәрістің мақсаты: Кітапханалық қызмет көрсетудің қазіргі жағдайдағы базаларын анықтау.

Дәрістің мазмұны: Кітапхана және жеке тұлғаның дамуы.

Кітап және кітап оқу тұлғаның әлеуметтену факторы.

Кітапхананың әлеуметтену қызметінің маңызы.

Оқырмандар жаңа әдебиеттерді оқып меңгерген сайын психологияларына көптеген қажетті нәрселерді ұға алады. Кітапхана да оқырмандардың психологиялық көзқарастарын білу үшін әр түрлі әдеби ойындар өткізеді. Мұнда жазушының шығармашылығы туралы материалдар немесе әдеби шығармалар белгілі бір ережелерге негізделген ойын ретінде ұсынылады. Ол алдын ала дайындалған бағдарлама бойынша өткізіліп, өзінің қызықты ұйымдастырылуымен оқырмандардың назарын аударады. Кітапханалар да ұйымдастырылатын көпшілік жұмыстарының бір түрі, оқырмандардың көзбен көріп әсерлене түсінуі үшін сан түрлі бейнелеу құралдарын пайдалана отырып, әдебиетті насихаттау формасы. Әдебиеттерді насихаттау арқылы оқырмандардың мәдени және ғылыми - техникалық дәрежесін, педагогикалық, психологиялық ойларын кеңінен дамытуда.² Әдебиеттерді насихаттау күрделі әлеуметтік - психологиялық процесс, оның әсері оқу мәдениетінің артуына ықпал етеді және ол жылдар бойы жүргізілген бақылаулар мен арнаулы зерттеулер нәтижесінде ғана көрінуі мүмкін.

Тұлғаның әлеуметтену факторларын атаңыз?

Кітапхананың әлеуметтену қызметінің маңызы не?
Екінші бөлім. Кітапханалық қызмет көрсету әлеуметтік мәдениет үрдісі ретінде. Оқырман және кітапханашы оның тең қатысушылары ретінде.
Дәріс №6

Тақырып: Оқырманды зерделеу жалпы әлемдік профессионалдық мәселе ретінде.

Дәрістің мақсаты: Оқырманды зерделеу жалпы әлемдік профессионалдық мәселесін ашу.

Дәрістің мазмұны: Оқырман контингентін зерделеудің қажеттілігін дәлелдеу.

Революцияға дейінгі мерзім: оқуды зерделеудің негізгі бағыттары: «ағартушылық» (Корф, Х.Д. Алчевская, Н.А. Рубакин және т.б.) және «саяси» ( Анский, революциялық үгіттеушілердің т.б. тәжірибелері).

Революцияға дейінгі оқуды зерделеудің негізгі бағыттары қандай?

Қандай кітапхана ағартушыларын білесіз?
Дәріс №7

Тақырып: Оқырманды зерделеу жалпы әлемдік профессионалдық мәселе ретінде.

Дәрістің мақсаты: Оқырманды зерделеу жалпы әлемдік профессионалдық мәселесін ашу.

Дәрістің мазмұны: Кеңес дәуіріндегі оқырмандарды зерделеу: негізгі сатылары, мақсаты, міндеті, қағидалары.

Нақты оқырман тобының оқуын зерделеу тарихы (шаруалардың, жұмысшылардың, студенттердің, жас өспірімдердің, балалардың және басқалардың).

Кеңес дәуіріндегі оқырмандарды зерделеу орталықтары.

Өзін – өзі бақылау сұрақтары: Кеңес дәуіріндегі оқырмандарды зерделеу қалай өтті?

Негізгі сатыларын, мақсатын, міндетін, қағидаларын айтыңы?.

Кеңес дәуіріндегі оқырмандарды зерделеудің қандай орталықтарын білесіз?.
Дәріс №8

Тақырып: Оқырманды зерделеу жалпы әлемдік профессионалдық мәселе ретінде.

Дәрістің мақсаты: Оқырманды зерделеу жалпы әлемдік профессионалдық мәселесін ашу.

Дәрістің мазмұны: Оқуды зерттеудің қазіргі жағдайы.

«Кітапхана оқырманы» түсінігіне қөзқарастардың дамуы, «абонент», «пайдаланушы», «клиент» және т.б. терминдерді дәлелдеу.

Зерттеу нысанын өзгерту: кітапхананың оқырман контингентінен – мүмкін оқырманмен «жергілікті бірлестікке».

Кітапханаларда оқырмандардың әдебиеттерге деген қажетін қанағаттандыруға және оны таңдауына, пайдалануына көмек көрсетуге бағытталған негізгі бөлімдер бар. Кітапханашылардың оқырмандарға қызмет көрсетуі тек кітап берумен шектелмейді, сонымен қатар оларға анықтама – библиографиялық және ақпараттық қызмет көрсету ісі де, әдебиетті насихаттаудың барлық түрлері мен формалары да түгел енеді. Кітапханашылардың оқырмандарға қызмет көрсетулері абонемент арқылы, оқу залдары мен кітапхананың басқа да құрылымдық бөлімдері арқылы қызмет көрсетудің сан алуан формалары бойынша жүзеге асырылады. Кітапханашылар оқырмандарға қызмет көрсетудің түрлі формаларын қолданып, кітапқа деген талаптарын тез орындап, оқырмандарға ыңғайлы уақыттарда жұмыс істеп, оқырмандар залдарында тыныштық сақтауды қамтамасыз етуде.

«Кітапхана оқырманы» түсінігі қалай өзгерді?

Зерделеудің негізгі мәселелері. Оқырман психологиясының көптеген компоненттері, әсіресе, оқырман бағытының құрамына енетін компоненттер қоғамдық факторлардың әсері мен қалыптасады және зерттеудің әлеуметтік - психологиялық дәрежесін талап етеді, себебі зерттеудің бұл түрі - оқырмандар типологиясы, оқырмандар тобы мен аудиториясының әлеуметтік - психологиялық ерекшеліктері, оқу және адамдардың өзара рухани қарым - қатынасы, жеке адамды әлеуметтендіру және тәрбиелеу сияқты мәселелерді зерттеудің негізі болып саналады.

Қазіргі кезде оқу психологиясының кітапханалық психология деп аталатын дербес саласы қалыптасуда,ол кітапханатанудың, психология мен шектес ғылымдардың қол жеткен табыстарын тұжырымдайды және «баспа өнімі – кітапханашы - оқырман» жүйесіндегі психологиялық факторлар мен заңдылықтарды зерттейді. Кітапхана қызметіндегі негізгі аспект болып саналатын - оқырмандар мен жұмыс жүргізу міндетіне талдау жасайды. Оқу психологиясының арнаулы салалары да бар, олар: кітапханашы қызметінің психологиясы және әдебиеттерді насихаттау мен оқуға басшылық жасау психологиясы. Баспа өнімдерін психологиялық талдау - текстің құрылымын, мазмұны мен жазылу формасын зерттеу, баспа өнімінің әлеуметтік функциясына, кімге арналғанына, түйсініп қабылдау үшін күрделі немесе қарапайым берілу дәрежесіне, оқырманға әсер ете алатын мүмкіндігіне баға беру т.б. Кейбір зерттеушілер ғылыми білімнің оқырман психологиясын, соған байланысты психологиялық және әлеуметік мәселелер мен бірге тұтас алып зерттейтін пән ретінде оқырмантану деген терминді ұсынып жүр.

Өзін – өзі бақылау сұрақтары: Әлеуметтік тұрғыдан оқырмандарды зерделеудің қандай түрін білесіз?

Психологиялық тұрғыдан оқырмандарды зерделеу түрін атаңыз?

Зерделеудің негізгі мәселелері қандай?
Дәріс №10

Тақырып: Оқуды зерделеудің әлеуметтік және психологиялық аспектілері. Оқуды зерделеудің әдістері.

Дәрістің мақсаты: Оқуды зерделеудің әдістерін талдау.

Дәрістің мазмұны: Әлеуметтік және психологиялық тұрғыдан оқырманды зерделеудің негізгі зерттеу әдістері.

Оқырманның түрлілігі оқуды зерттеудің интегралды қорытындысы ретінде. С.И. Трубникованың, Ю.С. Зубованың, Л.И. Беляеваның тұжырымдамалары. Әлуметтік – психологиялық негізгі белгісіне байланысты оқырман түрлерін бөлудегі қазіргі жағдайдағы ерекшелігі. Қазіргі кезде заман талабына сай қоғамның дамуына байланысты, сонымен бірге жаңа технологиялардың дамуына байланысты оқырмандардың психологиялары өзгеруде. Соған сәйкес кітапхана қызметкерлері оқырман психологиясын зерттеп, қызмет көрсетуде.

Оқырманның түрлілігі оқуды зерттеудің интегралды қорытындысы ретінде дегенді қалай түсінесіз?

С.И. Трубникованың, Ю.С. Зубованың, Л.И. Беляеваның қандай тұжырымдамаларын білесіз?
Дәріс№11

Тақырып: Оқуды зерделеудің әлеуметтік және психологиялық аспектілері. Оқуды зерделеудің әдістері.

Дәрістің мақсаты: Оқуды зерделеудің әлеуметтік және психологиялық аспектілерін ашу.

Дәріс мазмұны: Оқырман дамуының негізгі көрсеткіші және оқырманды тұлға ретінде зерттеудің интегралды қорытындысы тұлғаның ақпараттық мәдениеті ретінде.

«Ақпараттық мәдениет» түсінігі құрылымының қалыптасуы.

Жеке тұлғаның ақпараттық мәдениет құрылымын зерделеу әдістері. Кітапханалық қызмет көрсетудің сапасын жақсарту негізі – кітапханаларда әлеуметтік және психологиялық қызметтерді құру. Қай қоғамның болмасын тұрақты дамуында мәдениеттің алар орны зор екенін алға тартсақ, қазіргі таңда қоғамдағы өзекті мәселелердің бірі – кітапханалар арқылы оқырмандардың ақпараттық мәдениетін қалыптастырып, ақпараттық сауаттылығын жетілдіру. Көпшіліктің ойын байытып, сауатын молайтып, қажет ақпарат көзімен қамтамасыз етіп, білім нәрімен сусындататын орда – кітапхана.

Қазіргі таңда қоғамда қызмет етіп келе жатқан кез – келген кітапхана өз оқырмандарына сапалы ақпарат көзін ұсынып, жоғары дәрежеде ақпараттық қызмет көрсетуі маңызды мәселелердің бірі. Қоғам дамып, өркениет өскен сайын күн санап кітапхана оқырмандарының саны қарқынды өсіп, олардың ақпараттық қажеттіліктері күрделеніп келеді. Осыдан келе кітапханалардың ақпараттық қорында сапалы ақпарат көзі жаңа заман талабына сай қордалануда.

Жеке тұлғаның ақпараттық мәдениет құрылымын зерделеудің қандай әдістерін білесіз? әдістері.

Маманның психологиялық жіктеудің кітапханалық мамандығындағы ролі. Профессиограмма түсінігі. «Кітапханашы» мамандығының профессиограмдық құрастырушы фундаменті.

Маманның психологиялық жіктеудің кітапханалық мамандығындағы ролі қандай? «Кітапханашы» мамандығының профессиограмдық құрастырушы фундаменті неде?

Кітапханашыны оқырмандық және ақпараттық мәдениеті оның профессионалдық сапасы ретінде.

Кітапханашының профессионалдық мінез – құлқының нормасы.

Өзін – өзі бақылау сұрақтары: Қызмет көрсету кітапханашысының негізгі профессионалдық және тұлғалық сапасы екенін дәләлдеңіз?

Кітапханашыны оқырмандық және ақпараттық мәдениетінің профессионалдық мінез – құлқының нормасы қандай?

Кітапханалық қарым қатынастың негізгі қызметтері.

Кітапханалық қарым қатынастың негізгі нысандары: оқырман және кітапханашы арасында, оқырмандар арасында, кітапханашы және оқырман тобы арасында және т.б. Кітапханашы мен оқырман қарым – қатынасы кезінде бір –бірін қаншалықты ықыласпен тыңдаса, соншалықты олар бір – біріне жақын болады. Кітапханашының дауысынан оның көңіл күйін байқауға болады, оның қуанышын, қайғысын, шаршағанын тағы сол сияқты көңіл күйлерін байқауға болады. Кітапханашының этикасы оның сыртқы киім киісіне, бет - әлпетіне, жүріс – тұрысына да байланысты. Кітапханашының киім киісі өзінің ішкі мәдениетіне, ортасына, жасына сәйкес болуы керек. Сонымен қатар олар барша оқырман қауымы алдында сөйлеуге де дағдыланады. Олар сөйлеуге өзін - өзі психологиялық жағынан дайындайды. Кітапханашылар мен оқырмандар арасындағы қарым – қатынас кезінде конфликт болуы мүмкін.

Кітапхана өмірі студенттер, мұғалімдер, ардагерлер т.б. арасындағы қарым – қатынасқа толы. Көп ретте конфликтіге келіп тірелетін жағдайлар да аз емес. Конфликт рухани әлемдері қарама – қарсы келетін тұлғалар арасында болатын келіспеушіліктерден, қақтығысулардан туады. Әртүрлі

ұстанымдар, көзқарастар, пікірлер қақтығысы міндетті түрде бір – біріне өзара әсер ету, бірін – бірі толықтыру сияқты үрдістерден тұрады.

Өзін – өзі бақылау сұрақтары: Кітапханалық қарым қатынастың түрлерін атаңыз?

Кітапханалық қарым қатынастың негізгі қызметтері қандай?

Кітапханалық қарым қатынастың әлеуметтік – психологиялық механизмдері. Кітапханашының сөйлеуі кітапханалық қарым қатынастың құралы ретінде. Вербалды емес қарым қатынас түрлері. Кітапханашының жұмысының өзі кітапханаға келген оқырманмен тіл табысудан басталады, тіл табысумен ерекшеленеді. Оқырманмен тіл табысу ең алдымен сәлемдесуден басталады. Тіл табысуға адамның өзі, оны қоршаған заттар, табиғат әсері, сезім күйлері, белгілері т.б. әсер етеді. Кітапханадағы тіл табысуды қоғамдық – психологиялық жағдай деп қараймыз.

Атақты мінез құлық зерттеушісі В.Д.Парыгин тіл табысуды күрделі сан – салалы процесс, адамның бір – бірімен қарым – қатынасы, бір – біріне әсер етуі, әріптестердің бірін – бірі түсінуі деген.⁶

Тіл табысудың екі түрі бар: тілмен және тілсіз (көзқараспен, ыммен). Тіл адамның ойын, сезімін, махаббатын жеткізу құралы. С.И.Ожегованың «Орыс тілінің сөздігі», - деген кітабында жұмыс кезінде кітапханашы шыншыл, кішіпейіл, тіл тапқыштығымен, яғни ортада өзін ұстай білу

қасиеттерімен танылады деп болжаған . Тіл табысу мәдениеті: жан, жақты

қарапайым, жауапты, оқырманға құрметпен қарау, жан – жақты тіл табысуға ұмтылу, сонымен қатар жоғары білімді маман болуымен есептеледі. Кітапханашы оқырманмен сөйлесу кезінде алдымен оның жасына, ер , әйел, мамандығына, қоғамдық - әлеуметтік деңгейіне байланысты адамды тани бастайды. Осыдан барып өзін қоршаған адамдарға кітапханашының әсері қалыптасады. Кітапханашы адамдармен тіл табыса отырып, оның қандай адам екенін аша түседі. Олар әрқашанда тіл табысуға ұмтылады. Әртүрлі жағдайларда тіл табысу әртүрлі болуымен ерекшеленеді.

Кітапханалық қарым қатынастың механизмдері қандай?

Вербалды емес қарым қатынас түрлері қандай?
Дәріс №16

Тақырып: Қазақстан мен шетелдерде кітапханалық қызмет көрсетудің әлеуметтік приоритеттік бағыттары.

Дәрістің мақсаты: Қазақстан мен шетелдерде кітапханалық қызмет көрсетудің әлеуметтік приоритеттік бағыттарын анықтау.

Дәріс мазмұны: Кітапханалық қызмет көрсету білім алуға үздіксіз көмек.

Кітапханалық қызмет көрсету тұлғаның әлеуметтену құралы ретінде (жан ұялық оқу, әлеуметтену заңдылықтары).

Ерекше сұраныс пайдаланушыларына кітапханалық қызмет көрсету (жасөспірімдер және балалар, мүгедектер, зейнеткерлер, кішігірім ұлт өкілдері, көшпенділер). Кітапхананың барлық қызметі мүгедектерге қызмет көрсетудің басты ұстанымдарың іске асыруға бағытталған. Оларға ақпаратты толық алу мүмкіндіктерін беру, кәсіптік қажеттіліктер мен әуесқойлық ынталарын қанағаттандыру болып келеді. Қаланың және облыстың 2000-нан астам оқырмандары кітапхана қорын пайдаланады. Облыстың барлық ауылдарында арнаулы әдебиеттерді беру пунктері ашылды.

2003 жылдан бастап енгізілген «Қайырымдылық» бағдарламасы бойынша кітапхана арнайы арбалармен жүретін мүгедектерге және барлық санаттағы мүгедек балаларға қызмет көрсетеді. Кітапхананың міндеті тек қана оқырмандарды өзіне тарту емес, олардың әлеуметтік ақталып шығуы. Бұл үшін бізде Брайль жүйесін оқу үйірмесі, дауыстап оқу үйірмесі, поэзиялық клубы «Муза», жастар клубы «Родник» жұмыс істейді.

Оқу залының оқырмандарына арнайы дауыстап кітаптарды оқитын тифломагнитофондар мен тифлоплеерлер беріледі. Мұнда тифлотехникалық пайдалану туралы нұсқаулар беріледі. Пайдаланушыларға көмек ретінде тифлологиядан, өлкелік және басқа да газет-журнал мақалаларының жүйелік картотекасы бар. Көзі көрмейтін азаматтармен жұмыс істейтін мамандарға, ақталу орталығының ұйымдардың және мекемелердің қызметкерлеріне әдістемелік ұсыныстар құралады, әлеуметтік зерттеулер жүргізіледі және кеңес көмегі көрсетіледі. Ахуалық бар отбасыларға мектепке дейінгі көзі көрмейтін балаларды тәрбиелеуге және оқытуға кітапхана қызметкерлері барлық көмегін аямай көрсетуге ұмтылуда. Мектепке дейінгі балаларды Брайль жүйесінің оқу,жазу дайындығынан және сәйкес отбасыларына нақты көмек көрсетуге дейін. Кітапхана қоры 30 мыңнан астам дана,жыл сайын 1500-2000 кітап алынады. Соның ішінде бедерлі-нүктелі әріппен жазылған,дыбыстандырылған және жайпақ баспа шрифтармен жазылған әдебиеттер бар. Мерзімді басылымдардан кітапханаға 100-ден астам газеттер

мен журналдар түседі. Көзі көрмейтін оқырмандарға маңызды ақпарат беру үшін бедерлі-нүктелі шрифті мерзімді басылымдар алынады.

Ерекше сұраныс пайдаланушыларына қандай кітапханалық қызмет көрсетіледі?

Ақпараттық сұраныс түсінігі. Сұраныс түрлері. Кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыруда жаңа технологиялар. Қазір өмірдің өзі кітапханашылардан оқырмандардың ақпараттық сұраныстарын орындауға, ғылым мен білім жаңалықтарынан тысқары қалып қалмауымыздың қажеттілігін көрсетіп отыр. Сондықтан кітапханаға кәсіби білім мен қатар жаңа коммуникативті – технологияларды білу мен игеруде қажет болуда. Интернет жүйесі арқасында кітапханашылар алған білімдерін іс – тәжіибелерінде көрсете отырып, басқаларды да оқытуда. Кітапхана жұмысында жаңа технологияларды қолдану – кітапханашылардың кәсіби жұмыстарына жеңілдік беріп, оқырмандар санын толықтыруға әсер етеді.

Кітапхана ақыл, білім, адамгершілік, парасат – иман ордасы, ал кітапханашылар ешқашан жоғалмауға тиісті ең асыл құндылықтардың нағыз жанкешті сақшылары.

Қазіргі кезеңде кітапхана жұмысында оқырмандарға қызмет көрсету саласы басым роль атқарады. Кітапханада жаңа ақпараттық және телекоммуникациялық технологияларды пайдалану оқырмандарға сапалы, жаңа деңгейде қызмет көрсетуіне мүмкіндік береді. Интернет желісі арқылы кітапханашылар оқырмандардың қажет деген сұраныстарын толық та сапалы орындауға мүмкіндік туады. Компьютерлік және телекоммуникациялық технологиялар кітапхана жұмысының формасын және оның әр элементінің мазмұнын, олардың арақатынасы мен іздеу қызметін белгілі бір дәрежеде өзгертеді. Электрондық каталогтың пайда болуы дәстүрлі жинақталған каталогтар мен картотекалар жүйесін айтарлықтай өзгертеді. Интернет жүйесінің қорлары толық мәтінді ақпараттар, грфика, аудио-видио материалдардан тұрады. Интернет әр түрлі білім салаларынан қажетті деген мәліметтерді алуға шек қоймайды. Кітапхана жұмысына электрондық технологияларды енгізу оқырмандар сұранысын қамтамасыз етуде жеңілдіктер туғызады.

Кітапханалық қызмет көрсетудің негізгі сатылары қандай?

Ақпараттық сұраныс дегеніміз не?

Сұраныс түрлерін атаңыз?

Кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыруда қандай жаңа технологияларды білесіз?
Дәріс№18

Тақырып: Жеке ақпараттық қызығушылықтар мен сұраныстарға кітапханалық қызмет көрсету технологиясы.

Дәрістің мақсаты: Жеке ақпараттық қызығушылықтар мен сұраныстарға кітапханалық қызмет көрсету технологиясын үйрету.

Дәріс мазмұны: Жеке кітапханалық қызмет көрсету мәні мен міндеті.

Жеке кітапханалық қызмет көрсетудің ерекшелігін түсіну мәні.

Қазіргі жағдайдағы философиялық және психолого – педагогикалық жеке кітапханалық қызмет көрсетудің негізі, негізгі ғылыми тұжырымдамалар. Кітапханалық қызмет меңгерудің қиыншылығы оның «адам-белгілі жүйелер-адам»жүйесінде қызмет көрсету мен қарым-қатынасты қамтитындығында болып табылады. Кітапханалық қызметтің барлық элементтері көптеген функцияларды жүзеге асыра отырып, өзара байланыста болады:

Әлеуметтік-ақпаратты, ағартушылық, ұйымдастырушылық. Бұл психологиялық және педагогикалық функциялар жүйесі арқылы жүзеге асады.

Психологиялық-танымдық-коммуналды, эстетикалық рефливсикті;

Педагогикалық-тәрбиелік және өзіндік тәрбиелік, дамушылық. Кітапхана тұрғысында практика жүзінде әлеуметтік, психологиялық және педагогикалық функцияларды іске асыру-әлеуметтік субъектілерді ақпаратты әлеуметтендіруде нәтиже беруге өз септігін тигізеді.Сондықтан, кітапхананың әлеуметтіндіруші функциялары әлеуметтік психологиялық-педагогикалық жүйедегідей әлеуметтік, психологиялық және педагогикалық функциялар негізінде өтеді.

Жеке кітапханалық қызмет көрсетудің ерекшелігін айтыңыз?

Қазіргі жағдайдағы жеке кітапханалық қызмет көрсетудің негізі түрі қандай?
Дәріс №19

Тақырып: Жеке ақпараттық қызығушылықтар мен сұраныстарға кітапханалық қызмет көрсету технологиясы.

Дәрістің мақсаты: Жеке ақпараттық қызығушылықтар мен сұраныстарға кітапханалық қызмет көрсету технологиясын үйрету.

Дәріс мазмұны: Жеке кітапханалық қызмет көрсетудің негізгі мақсаттары. Әртүрлі және типті кітапханаларда жеке кітапханалық қызмет көрсетудің мүмкіндіктері.

Әр кітапхана пайдаланушыларының тілін табу жеке қызмет көрсетудің маңызды инструменті ретінде.

Жеке қызмет көрсетудің тілін табу қарым – қатынасты орнату құралы ретінде. Кітапханашы өзінің бір күндік жұмысында, кітапханаға келген оқырманның ішкі жан дүниесіне еніп, оның сұраған сұраныстарына нақты, тура жауап беріп, қажет еткен материалдарын шама келгенше ақпарат құралдарын тауып беруге тиісті.

Қарым – қатынастың негізгі мақсатына тоқталар болсақ – ол оқырмандардың кәсіби және қоғамдық тәжірибелерінің алмасуы, осы арқылы кез – келген адамның өмірлік мақсаты баяндалады. Толеранттық қарым – қатынас мәдениетінің арнайы принципі болып саналады.

Толеранттық қарым – қатынас кітапханашылар мен оқырман қатынасындағы шыдамдылығы, төзімділігі, сонымен қатар көнбістілігін білдіреді. Толерант – оқырмандар мен кітапхана қызметкерлерінің өзара сенімділігі және түсіністіктері салдарынан туындайтын процесс болып табылады. Бұл процесс тұлғалар арасындағы дау – жанжалдардың алдын алуға, сонымен қатар олардың қоғамдағы жағымсыз зардаптарды жеңіп шығуына мүмкіндік туғызады.

Кітапханалық қарым – қатынас оқырмандар арасында күрделі үш бөлімге бөліеді :

1. 
   Кітапханашылар ұжымы арасында
   
2. 
   Оқырман мен кітапханашы арасында
   
3. 
   Оқырман қауымы арасында.
   

Әртүрлі және типті кітапханаларда жеке кітапханалық қызмет көрсетудің мүмкіндіктерін атаңыз?

Әр кітапхана пайдаланушыларының тілін табу жеке қызмет көрсетудің маңызды инструменті не?

Жеке қызмет көрсетудің тілін табу қарым – қатынасты орнату құралы не?

Жеке кітапханалық қызмет көрсетуді қамтамасыз етуде жаңа байланыс құралдарын пайдалану (Интернет, электронды пошта, факс және т.б.).

Жеке кітапханалық қызмет көрсетудің нәтижесін қамтамасыз ететін технологиялық және әдістемелік тәсілдер. Кітапханада компьютерлік технологияларды пайдалану оқырмандардың, жалпы кітапханашылардың да білім алуына жаңа мүмкіндіктер жасайды. Интернет электронды почта жіберуге және қабылдауға, барлық соңғы жаңалықтардан хабардар болуға, оқырмандарды қызықтыратын кез – келген мәселе бойынша ақпараттар алуға қажет болып келеді. Бүгінгі ақпаратты пайдаланушылардың интеллектуалдық деңгейі мен сұраныстары күрделі, мазмұны да өзгерген. Білімгерлерге ақпарат әлемінің жолын ашып, білімін нығайтатын қазіргі маңызы зор орын – кітапхана. Оқырмандарға қызмет ету, оның көңілінен шығу, іздегенін тез және толықтай тауып беру кітапханашыға жүктелетін үлкен психологиялық ауыр жүк. Бүгінгі кітапханашы кітапты сақтаушы роліне ғана ие болмауы қажет, ақпаратты жүйелеу, оны оқырмандарға ұсынудың бірыңғай техникасын жасауға ұмтылу, интернетпен жұмыс істей білу сияқтылар әрбір кітапханашының кәсіптік шеберлігіне үлкен сын. Күннен күнге оқырмандардың, жалпы адамзаттық байланыс құралдарына деген сұранысы өсуде. Өмірде және күнделікті қызметте интернет, электронды почта, спутниктік байланыс және сол сияқты ұғымды пайдаланамыз.

Бүгінгі таңда ең озық технология – компьютер арқылы виртуальды кеңістікке шығып, кітаптарды, мерзімді басылымның электронды версияларын алып пайдалану, түрлі халықаралық форумдарға қатысып, қашықтан білім алу мүмкіндігін пайдалануға б болады (Дәріс іскер ойыны ретінде жүргізілді, қараңыз Сабақ мазмұны мен кестесі,Дәріс №20).

Жеке кітапханалық қызмет көрсету үрдісіндегі ақпаратты беру түрлері қандай?

Жеке кітапханалық қызмет көрсетуді қамтамасыз етуде жаңа байланыс құралдарын атаңыз?

Жеке кітапханалық қызмет көрсетудің нәтижесін қамтамасыз ететін технологиялық және әдістемелік тәсілдер түрі?

Кітапханаларға ықпал ету құралдарын кеңейту және әріптестік ұйымдармен оның байланысын нығайту көпшілік кітапханалық қызмет көрсету ретінде.

Кітапханаларға ықпал ету құралдарын атаңыз?

(фронталды және топтық) көпшілік кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыруда көрнекі ақпарат беру тәсілдері және ауызша үйлесімділігі.

Кітаптық – иллюстративтік көрме көпшілік кітапханалық қызмет көрсетудің негізгі формасы ретінде. Оны әзірлеу технологиясы және пайдалануы.

Өзін – өзі бақылау сұрақтары: Топтық және фронталдық көпшілік кітапханалық қызмет көрсету дегеніміз не?

көпшілік кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыруда қандай көрнекі ақпарат беру тәсілдерін білесіз?

Кітаптық – иллюстративтік көрме, оны әзірлеу технологиясы және пайдалануы.

Дәріс №23

Тақырып: Көпшілік және топтық ақпараттық қызығушықтары мен сұраныстарына кітапханалық қызмет көрсету технологиясы.

Дәрістің мақсаты: Көпшілік және топтық ақпараттық қызығушықтары мен сұраныстарына кітапханалық қызмет көрсету технологиясын жасау.

Дәрістің мазмұны: Кітапханалық плакатты қазіргі жағдайда пайдалану және тарихы.

Әзірлеу технолгиясы және түлері.

Библиографиялық шолу: типтері және түрлері, әзірлеу технологиясы.

«Ақпарат күндері», «Маман күндері»: жалпылығы және ерекшелігі, пайда болу тарихы, әзірлеу технологиясы.

Әзірлеу технолгиясы және түлері қандай?.

Библиографиялық шолу, «Ақпарат күндері», «Маман күндері» қалай өткізіледі?
Дәріс №24

Тақырып: Көпшілік және топтық ақпараттық қызығушықтары мен сұраныстарына кітапханалық қызмет көрсету технологиясы.

Дәрістің мақсаты: Көпшілік және топтық ақпараттық қызығушықтары мен сұраныстарына кітапханалық қызмет көрсету технологиясын жасау.

Дәрістің мазмұны: Топтық демалыс – қызығушылық ақпараттық сұраныстарын қанағаттандыру. (қызығушылықтары бойынша клубтар және т.б.).

Көпшілік кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыруда көпшілік коммуникациялық құралдарды пайдалану мүмкіндігі.

Көпшілік (фронталды және топтық) көпшілік кітапханалық қызмет көрсетудің нәтижелі көрсеткіштері.

Өзін – өзі бақылау сұрақтары: Топтық демалыс – қызығушылық ақпараттық сұраныстарын қалай қанағаттандырады?

Көпшілік кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыруда көпшілік коммуникациялық құралдарды қалай пайдаланады?

Көпшілік кітапханалық қызмет көрсетудің көрсеткіштерін атаңыз?
Төртінші бөлім.Қазіргі жағдайдағы кітапханаларда кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру.
Дәріс №25

Тақырып: Кітапхананың құрылымдық бөлімшелеріндегі кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру.

Дәрістің мақсаты: Кітапхананың құрылымдық бөлімшелеріндегі кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыруға үйрету.

Дәрістің мазмұны: Абонемент кітапханалық қызмет көрсетудің негізгі бөлімі.

Абонементті ұйымдастырудың негізгі үлгілері: жалпы, қызметтік, топтық, салалық, кешенді. Әртүрлі үлгідегі абонементте жеке қызмет көрсету мәселесі. Жеке және ұжымдық (жанұялық, бригадтық) абонемент. Кітапхана саласының даму мәселелеріне әр сатыдағы қоғамдық қатынастың абонементті ұйымдастырудағы эволюциялық үлгілері.

Абонементті ұйымдастырудың негізгі үлгілері қандай?

Әртүрлі үлгідегі абонементте жеке қызмет көрсету мәселесін айтыңыз?
Дәріс №26

Тақырып: Кітапхананың құрылымдық бөлімшелеріндегі кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру.

Дәрістің мақсаты: Кітапхананың құрылымдық бөлімшелеріндегі кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыруды үйрету.

Дәрістің мазмұны: Сырттай, кітапханааралық және халықаралық абонемент кітапханалық қызмет көрсетудің ерекше түрі.

Оқу залдарында кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру.

Оқу залдарында кітапханалық қызмет көрсетудің ерекшеліктері.

Оқу залдардың негізгі түрлері: жалпы, арнаулы.

Электронды оқу залдары: Интернетке қол жеткізу. Интернет – уақыт қажеттілігі, кітапханаларды дамытудың тиімді жолы. Көпшілік кітапханалар өз Web – сайттарын құрайды. Кітапханашылар интернет желісіне шығып, көптеген жетістіктерге қол жеткізеді. Қазіргі таңда өскелең оқырман талабын қанағаттандыру ең басты мәселе болып табылары сөзсіз, сонымен бірге оқырмандар саны әлдеқайда көбеюде және оқырмандар талабы күннен – күнге өсуде. Олар небір көне және сирек кездесетін кітаптарды, сонымен бірге ең жаңа ғылыми еңбектерді сұрайды, талап етеді. Демек, оқырмандардың саны ғана емес, саналық деңгейі де өсті. Мұны егемендік алған еліміздің тәуелсіз ұл қыздарының рухани түлеуінің белгісі ретінде қарауға болады. Қазіргі кезде кітапханада электрондық почта қызметі кеңейтіліп, алыс – жақын мемлекеттермен хаттар, ақпараттар алмасудың сапасы артып, мерзімі жеделдеуде. Кітапханалар компьютермен, электрондық почтамен, интернет қызметімен, яғни тиісті техникалық құралдармен қамтылған. Демек кітапханалар іс жүзінде әлемнің барлық түкпірімен ақпарат алмасып отырады. Интернет желісіне қосылған компьютерлік бағдарламалардың кең тарауы кітапханашылардың, оқырмандардың жұмыстарын оңайлата түсуде. Интернет үнемі басқа да электронды кітапханалар арқылы толықтырылып отырады, сондықтан кітапханада интернет ақпарат жинақтаудың қайнар көзі болып табылады. Интернет оқырмандарға өз бетімен жұмыс істеуіне мүмкіндік беруімен қатар, ғылыми курс бойынша жан – жақты, толық мәліметтер бере алады. Кітапханада интернеттен әрбір оқырман кітапханашының қызмет көрсетуімен өзіне қажетті, сәйкес ақпарат, мәлімет алып, танымдық кеңістігін кеңейтіп, қанағаттандыра алады. Кітапханадағы компьютерлік бағдарламалар немесе интернет желісіне қосылған әр елдің әлемдік кітапханасы базасының, басқа да әр түрлі білім беру сайттарымен жұмыстар кітапхана қызметкерлерімен оқырмандардың өз бетінше білімін көтере алу мүмкіндіктеріне кең жол ашады. Оқырмандарға халықаралық ақпараттық желі арқылы әлемдік білім берудің біртұтас кеңістігінде мәліметтер қорымен танысуға болады. Ақпараттық процестер – адамдар арсында, техникалық құрылғыларда және қоғамдық өмірде ақпаратты жеткізу, жинақтау және түрлендіру процестері. Ақпараттану термині бірінші болып компьютер мен көпшілік қызмет көрсету арқасында пайда болды.

Өзін – өзі бақылау сұрақтары:

Сырттай, кітапханааралық және халықаралық абонемент кітапханалық қызмет көрсетудің ерекше түрлерін атаңыз?.

Оқу залдарында кітапханалық қызмет көрсетуді қалай ұйымдастырады?

Оқу залдарында кітапханалық қызмет көрсетудің қандай ерекшеліктері бар?

Оқу залдардың негізгі түрлері қандай?
Дәріс №27

Тақырып: Стационардан тыс кітапханалық қызмет көрсетудің түрлері.

Дәрістің мақсаты: Стационардан тыс кітапханалық қызмет көрсетудің түрлерін анықтау.

Дәрістің мазмұны: Тұрғындар үшін стационардан тыс кітапханалық қызмет көрсетудің мәні.

Стационардан тыс кітапханалық қызмет көрсетудің негізгі түрлері:

Кітапханалық пункттер (әмбебап, арнаулы ).

Профессионалды кітапханашының, кітапхана активінің өкілі басшылығымен кітапханалық пункттердің жұмыс ерекшелігі.

Кітапханалық пункттер түрлері?

Профессионалды кітапханашының, кітапхана активінің өкілі басшылығымен кітапханалық пункттердің жұмыс ерекшелігі қандай?
Дәріс №28

Тақырып: Кітапхана және өз білімін толықтыру мақсатында оқу.

Дәрістің мақсаты: Кітапхана және өз білімін толықтыру мақсатында оқуды қалыптастыру.

Дәрістің мазмұны: Өз білімін толықтырудың негізгі мінездемесі.

Кітап оқудың тұлғаға эмоционалдық әсері.

Ғылыми – техникалық революцияның дамуы арқасында кітап оқу түсінігінің қиындауы.

Өзін – өзі бақылау сұрақтары:

Өз білімін толықтырудың негізгі мінездемесі қандай?

Кітап оқудың тұлғаға эмоционалдық әсері қандай?

Ғылыми – техникалық революцияның дамуы арқасында кітап оқу түсінігінің қиындауы неден?

Электронды кітапхана кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастырудың жаңа үлгісі. Виртуалды (электронды) кітапханалық қызмет көрсету. кітапхананы ақпараттық мекеме ретінде қарай отырып, оның дамуын жаңа технологияларды пайдалануымен байланысты екенін көреміз. Компьютер мен интернет ұсынатын жаңа ақпараттық технологиялар, электронды құжаттар ақпараттық құралдарды, уақыт пен кеңістік өлшемінсіз шексіз кең пайдалануына әкеледі. Қазіргі кезеңде кітапхана ақпараттық ресурстары, ынталы шығармашылық кадрлық мүмкіндігі бар, бос уақытты пайдалы өткізетін, білім беретін орталық болып саналады. Кітапхана ісінде компьютерлік технологияларды кең ауқымда пайдалауы оқырмандар мен кітапхананың басқа да пайдаланушыларының ақпаратқа деген сұранымын қанағаттандыруға негізделген. Автоматтандыру процесінде мәліметтер базасы мен электорнды каталог арқылы оқырмандарға қызмет көрсету, оқырмандар сұранымын зерттеу негізінде толықтырылған компакт дискілер, толық тексті мәліметтер базасын ұсыну, интернет жүйесін пайдалану қызметтері жатады.

Электронды кітапхана кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастырудыңтүрін атаңыз?

Виртуалды (электронды) кітапханалық қызмет көрсету дегеніміз не?
Дәріс №30

Тақырып: Кітапханалық орта және жарнама.

Дәрістің мақсаты: Кітапханалық ортада жарнаманы пайдалануға үйрету.

Дәрістің мазмұны: Кітапханалық орта түсінігі. Кітапханалық ортаны ұйымдастырудың теоретикалық тұжырымдамасы. Кітапханалық қызмет көрсетудегі жарнама. Кітапханалық қызмет көрсетудегі паблик рилейшнз. Kазipгi кезеңдегі компьютерлік инфрақұрылым кітапхана кызметіне түбегейлі өзгеріс енгізуде, сондықтан ақпараттық қоғамда кітапхана жұмысы жаңаша болуы маңызды.

Жарнама кітапхана мен оның пайдаланушылары өмірінe кеңінен еніп отыр. Оның ақпараттық қызмет туралы хабарлайтын негізгі құрал ретіндегі ерекшелігі — кітапхана қоры туралы ақпарат таратып, кітапхананың әр түрлі топтағы пайдаланушыларының ақпараттық қажеттіліктерін қанағаттандыру мүмкіндіктерін көрсете алуы.

Бүгінгі таңда жарнама тек қана ақпараттық ресурстар туралы мәлімет беріп қоймай, сонымен бipre оның мүмкіндіктері мен әр қызмет түрлеріне сұраныс тудыру, хабарлау технологияларын дамыту, кітапхана қызметкерлерінің жағымды бейнесін жасау кызметінде атқарады.

Кітапхана жарнамасының феноменін әлі мамандар толық зерттемеген. Арнайы кәсіби баспа беттерінде проблемалык мақалалар сирек жарияланса да, оньң пайдаланушыға әcepi зор eкені даусыз.

Қазақстан кітапханаларында кітапхана - библиографиялық жарна­ма қалыптасуына алғы шарттар жасалынуда. Үлкен жарнамалық кампаниялар өткізілмегеніне қарамастан, жарнама — кітанхананың жаңа имиджі деп айтуға болады. Паблисити (ағыл. publicity - көпшілікті, жариялық) — бұл: 1) тауар, қызмет немесе жұмысына сұранысты жариялау немесе белгілі демеуші төлемеген радио, телевидениеден ыңғайлы презентация алу; 2) көпшіліктік, жариялық, атаққа іліну, көпке танылу. Паблисити серіктестер мен клиенттер пікірлерін, ұйымның өз қызметін, әрі PR – құралдары – пресс - релиздер, мақалалар, репортаждар, пресс-конференцияларды қалыптастырады. Бұл құралдардың жарнама алуында біршама басымдығы бар: олар үлкен сенімге ие, себебі онды жаңалық ретінде қабылданды, ал оларды даярлау мен орналастыру арзанға түседі. Бірқатар жағдайларда, тікелей жарнама емес, тек паблиситиді қолдану қажет. Мысалы, қайырымдық акциясын жаңалықтар қатарында, ал жаңа қызметтер мен шараларды кәсіби түсіндіру мақала немесе сұхбатта берілсе, мазмұндалса түсінікті болады.

Өзін – өзі бақылау сұрақтары: Кітапханалық орта дегеніміз не?

Кітапханалық ортаны ұйымдастырудың теоретикалық тұжырымдамасы қандай?

Кітапханалық қызмет көрсетудегі жарнама түрі қандай?

Кітапханалық қызмет көрсетудегі паблик рилейшнз дегеніміз не?

Осы пән оқыту бойынша жалпы әдістемелік нұсқаулар: ПОӘК-нің тарауларды мұқият талқылау, пәннің ерекшеліктері бойынша, қолданалатын оқыту әдістер, әдебиет және Интернетпен жұмыс жасау бойынша әдістемелік ұсыныстар, семинар, СОӨЖ, СӨЖ, практикалық сабақтарының сұрақтарды конспектілеу қажеттілігі бойынша, СӨЖ сұрақтарды міндетті түрде орындалыу бойынша нұсқаулар, білімді бағалау жөніндегі мәліметтер, бағалау критериялары, сонымен қатар негізгі бақылау түрлері және дайындау материалдары бойынша нұсқаулар.

Оқыту негізгі оқу материалдары қамтылған дәрістер мен практикалық сабақтар негізінде жүргізіледі және алынған практикалық дағдылар, түсініктер бекітіліп отырады. Студенттердің білімін бақылау үй тапсырмаларын тексеру, оқу құралдарында берілген тестілерді орындау, ауызша сұрау, жеке семестрлік тапсырмалар арқылы жүзеге асады

«Кітапханалық қызмет көрсету: теориясы мен әдістемесі» курсы кітапханалық – ақпараттық жоғары білім алу үрдісіндегі зерделеуде бірден бір негізгі курстардың бірі болып саналады. Кітапханада жеке оқырманға (пайдаланушы) және әртүрлі оқырман түріне, контингенттеріне кітапханалық қызмет көрсетудің тарихи, теоретикалық, әдістемелік, технологиялық және ұйымдастыру аспектілері қарастырылған.

Студенттерде жаңа профессионалдық ойды қалыптастыруды, пайдаланушының ақпараттық сұранысына терең сыйластықпен қарау, олардың алдында жауапты болу.

Трансформацияға байланысты кітапхана қызметінің жағдайын ашу, елдегі әлеуметтік ортаның өзгеруі және профессионалдық өзгерістің онымен байланысы: кітапхананың жаңа жағдайдағы қызметі, тұлғаның көзқарасына ақпараттық сұранысына және т.б. Кітапханалық қызмет көрсетуде нақты мәселелерді шешуде студенттерге практикалық бағыт, бағдар беру.

Курсты зерделеу қорытындысында (өндірістік тәжірибемен бірге)

студент дәрістік, семинарлық, практикалық дәрістермен бірге аудитордан тыс өзіндік жұмысты, актуалды тақырыпқа курстық және дипломдық жұмысты жазуда материалдарды меңгереді.

Кітапханалық кызмет көрсету тарихын, қазіргі кезеңдегі кітапханалық кызмет көрсету ісін жақсы білу және әр студент алған білімін, тәжірибесін, дәрісін кітапханалық - ақпарат жұмысында қолдана білуі қажет.

Кітапхананың пайдаланушыларына қызмет көрсетудің мақсаты, міндеті, мазмұны.

Кітапханалық қызмет көрсетудің ғылыми қағидалары.

Әдістемелік ұсыныс: Берілген сұрақтарға анық жауап жазып, түсінгенін айту. Сабақтан тыс уақытта берілген әдебиеттерді пайдаланған жөн.
Семинар №2

Тақырып: Кітапханалық қызмет: жаңаша тұрғыда.

Семинар мақсаты: Кітапханалық қызметтің жаңа түрлерінің ролін анықтау.

Сұрақтар: 1. Кітапханалық қызмет көрсетудің философиялық және әлеуметтік ролінің өзгеруі.

2. Кітапханалық қызмет көрсету акпараттық қызмет көрсетудің құрамдас бөлігі ретінде.

3. Кітапханалық қызмет көрсету заңдылықтарын қамтамасыз ету.

Әдістемелік ұсыныс: Берілген сұрақтарға анық жауап жазып, түсінгенін айту. Сабақтан тыс уақытта берілген әдебиеттерді пайдаланған жөн.
Семинар №3

Тақырып: Кітапхананы пайдаланушылар - зерделеу объектісі ретінде.

Семинар мақсаты: Кітапхананы пайдаланушыларды зерделеу объектісі ретінде қарастырып, маңызын ашу.

Сұрақтар: 1. «Кітапхананы пайдаланушылар» түснігі.

2. Пайдаланушының кітапханалық қызметі: Негізгі құрамдас бөлігіне мінездеме.

3. Кітапхананы пайдаланушылардың әдістемелік зерделенуі.

Әдістемелік ұсыныс: Берілген сұрақтарға анық жауап жазып, түсінгенін айту. Сабақтан тыс уақытта берілген әдебиеттерді пайдаланған жөн.
Семинар №4

Тақырып: Қазіргі кітапханалардағы оқырмандар типологиясы.

Семинар мақсаты: Қазіргі кітапханалардағы оқырмандар типологиясын анықтау.

Сұрақтар:

Жалпы белгілері бойынша ғылыми жіктеу оқырмандар типологиясы ретінде.

Қазіргі кітапхананың оқырмандық профилі.

Оқырман технологиясын жақсартудың жетекші кітапханашылардың теоретикалық концепциясы.

Кітапхана жеке тұлғаның ақпараттық мәдениетін қалыптастыру орталығы.

Оқу мәдениеті жеке тұлғаның ақпараттық мәдениетінің компоненті

Әдістемелік ұсыныс: Берілген сұрақтарға анық жауап жазып, түсінгенін айту. Сабақтан тыс уақытта берілген әдебиеттерді пайдаланған жөн.
Лабораториялық жұмыс №1

Тақырып: Оқырмандырды зерттеу бағытындағы сауалнама мен интервью сұрақтары.

Тапсырма мақсаты: Оқырмандырды зерттеу бағытындағы сауалнама мен интервью сұрақтары арқылы студенттердің теориялық білімдерін бекіту.

Тапсырма:

1. Зерттеу мақсатын белгілеу:

2. Сауалнама құрастыру немесе тақырып бойынша интервью сұрақтары/ 10-15 сұрақ/

а) Білім деңгейін жоғарлату жөнінде

б) Оқырманның мамандық деңгейі жөнінде

в) Оқудың тақырыбы, сүйікті жазушылары, кітаптар туралы , кітап кейіпкерлері жөнінде

г) Мерзімді басылымдарды оқу жөнінде.

д) Оқырманның ақпараттық мәдениеті жөнінде

е) Жеке кітапханасы бар ма әлде басқа кітапханаларды пайдалануы жөнінде

ж) Бос уақытын пайдалануы жөнінде

з) Мамандығын таңдау:

3. Оқырмандардан сұраққа жауап алу: Жатаханада, институтта/5-6 адам/

• 
  окырман туралы қысқаша мәлімет;
  
• 
  кітапхана туралы мәлімет, оның тарихы, құрылымы;
  

• 
  қызмет көрсету бөлімінің қысқаша мінездемесі;
  
• 
  кітапхана жұмысы жөнінде әңгіме - көрме жұмысы жөнінде, топтық, фронталдық қызмет көрсету түрлері, белсенділердің жұмысы жөнінде, және т.б.
  
• 
  АБА пайдалану, ашық кітап қорынан құжаттар таңдау ережесімен таныстыру,
  
• 
  оқырманға қызмет көрсетудегі жаңа ақпараттык технологияныпайдалану, қүжаттарды электронды түрде жеткізу, электронды мәліметтер базасы, медиатека т.б.
  
• 
  оқырманды кітапхананы пайдалану ережесі және жұмыс уақытымен танытыру.
  

Окырман оқуы қандай мезгілден талдануда. Кітапханаға келу саны және оның келу реттілігі.

3. Әр білім саласы бойынша қанша кітап және құжат түрлері оқылды.

4. Оқу мазмұны мен мінездемесі. Қандай тақырыптар қызықтырады, қай сала бойынша. Көп оқылған тақырыпты көрсету, кітаптарды, авторларды атау.

а) әлеуметтік-экономикалық әдебиеттерді оқуы

б) ғылымы жаратыластану әдебиеттерді оқуы

в) мерзімді басылымдарға оқуы

Оқудың акпараттық мәдениет деңгейі

Оку көлемі жөнінде қорытынды жасау, жан-жақтылығы, жоспары, көздеген кітаптарды талдай білу

Оку деңгейін байқау

Окырманиың оқуын жоспарлы түрде ұйымдастыру жүйелігін арттыруда кітапың көмегі

9. Оқырманды қандай тақырыпқа, салаға бұруға болатынын анықтау

10. Оқырманға қызмет керсетуді ұйымдастырудағы пікірлер

Әдістемелік ұсыныс: Әр бір студент өндірістік тәжірибе кезінде 3-4 рет талдау өткізу.
Лабораториялық жұмыс№4

Тақырып: Бір күн ішіндегі оқырманға көрсетілетін қызмет бойынша кітапхана күнделігіне жұмыс қорытындысын жазу.

Тапсырма мақсаты: кітапхана күнделігімен жұмыс жасауды үйрету.

Тапсырма: 1. Кітапханың күнделігіндегі бланк (4.1) графаға оқырман айтуы бойынша толтыру.

2. Статистика қорытындысы бойынша кітаханың күнделігіндегі бланк (4.2.) графасын кітаптың жалпы берілу саны мен білім салалары бөлімдері бойынша қанша кітап берілгенін бөліп жазып санау.

3. Кітапханың күнделігінің бланкісінің (4.3) көпшілік шаралардың есебіне мысал келтіру.

4. Күнделікті ай сайын қорытындылауға, дұрыс толтыралуына көңіл аудару.

1. Қызмет көрсету пунктіндегі жүргізілетін есеп жүрізу қүжатгарына мінездеме беру. Кітапхана формуляры, күнделіктер, окырманды есептеу дәптері.

2. КАА кұжаттарына мінездеме беру, «Бланк-заказ» толтыру.

4. Қажетгі формалар бойынша есеп жұмысын жүргізу.

2. Бұл мәтіннің мотивін атаңыз.

3. Мәтіннің авторы.

4. Мәтін қалай аталады? Неге?

5. Практикалық мәтіннің шығу мәліметін атаңыз.

6. Мәтін не туралы? Бұл мәтінінің негізгі ойын дәл жеткізу.

7. Бұл мәтіндегі басты ойды шешудегі негізгі ойлар.

8.Басты ойды шешудегі автор қандай қосымша пікірлер келтіреді?

9. Мәтінді ашу ерекшелігі неде? (тілі, формасы, сгилі т.б.)

10. Қандай жаңалық және пайдасын білдіңіз, Оны қайда пайдалануға болады. Мазмұнын игере алдыңыз ба? Оқудың мақсатына жете алдыныз ба?

/Библиографиялық сипаттама жасау.

/Кітап туралы әңгіме:

/ Қысқаша мінездеме (авторы, тақырыбы, тіл ерекшелігі, композициясы);

/Бұл автордың шығармашылығымен бірінші рет танысуыңыз ба?.

/Басты кейіпкері, оның мінезі несімен тартады, қылығы.

/ Басқа да қандай кейіпкерлерін ұнаттыңыз, не үшін?

/Қатты әсер еткен жерлері, болды ма? Сипаттаңыз

/ Кітаптының аты тақырыпқа сай келе ме, автордың идеясын ашама?

/Таңдалған кітап несімен ұнады, неге дәл сол туралы ойыңызды бөліскіңіз келді.

/кітапты кімге ұсынуға болады?

Сын - пікір құрастыру барысында өз ойыңызды шығарманың мәтінмен дәлелдеңіз.

ІІ. Төмендегілер арқылы хабарландыру афишасын құрастыру:

• 
  Шара атауы
  
• 
  Өткізу уақыты мен орыны
  
• 
  Шараны өткізетін мекемемен кітапхананың аты
  
• 
  Талқылауға ұсынатын сұрақтар
  
• 
  Тақырып бойынша әдебиеттер тізімі немесе кітап көрмесіне сілтелген библиографиялық көрсеткіш.
  
• 
  Барлық элементтердің дұрыс орналастырылуы.
  

Комментарияларды клтіру, онда:

• 
  Бұл тақырыпты таңдауды түсіндіру
  
• 
  Мақсаттық және оқырмандық көрмені зерделеу
  
• 
  Көрмеге қажетті материалдарды жинақтау көздерін көрсету, эксплуатацияға құжаттарды іріктеу критериясы
  
• 
  Құжаттарды топтауды түсіндіру
  
• 
  Көрмені безендіруді түсіндіру, иллюстрациялық материалы тақырыпқа сәйкес келеме, оның орны мазмұнын ашуға сәйкес келеме, назар аударуға және көрсетуге тартама
  
• 
  Библиографиялық құралдар немесе қосымша әдебиеттер мен құжаттар тізімі үшін қандай белгілері бойынша жинақталған.
  

Әр студент өздігінен шолудың такырыбын таңдайды, шолу жасау әдістерін пайдалана отырып, жазбаша түрде әзірленеді, көкейтесті материалдар бойынша, оқырмандар тобын белгілеу, әр түрлі іздеу көздерінен іздестіреді, оны сабақта тындайды, арнаулы әдістері бойынша баға беріледі, 3 адамнан эксперттік топ құрылады да олар баға қойып топ студенттеріне қойған бағаларын жариялайды.

1. Тақырыптың бүгінгі күн мәселеріне сай болуы.

2. Мақсаты

3. Окырман мақсаты

4. Мазмұнының қолжеткізілулігі.

5. Маңызы

6. Логикалығы

7. Тіл мәдениеті

8. Материалды шеруі

9. Нанымдылығы

10. Безендірілуі

11. Жалпы әсері

және қазіргі кітапханаларда кітапханашылардың жаңа профессионалдық мақсаттың пайда болуы: кітапханашы – ақпараттық делдал; кітапханашы – талдаушы; кітапханашы – ақпараттық брокер; кітапханашы – әлеуметтік қызметші; кітапханашы – педагог т.б.

Тақырып бойынша әдебиеттерге шолу.

Тақырыпты ұсынылған әдебиеттер бойынша зерделеу.

1. 
   Қазіргі кездегі оқырманның кызметтік бағыты және мақсаты, принциптері.
   
2. 
   Кітапханалық қызмет көрсету: жүйелі мінездеме.
   
3. 
   Оқырманды және оқуды зерттеудің теоретикалық негіздері.
   
4. 
   Кітапхана оқырмандары. (пайдаланушылар). Пайдаланушылардың кітапханалық қызметі.
   
5. 
   Оқырмандар типологиясының ерекшеліктері.
   
6. 
   Кітапханада оқырмандарды зерттеу: маңызы, ұйымдастыруы әдістері.
   
7. 
   Кітапханада оқырманға қызмет көрсету жүйелері.
   
8. 
   Кітапхана ортасын ұйымдастыру.
   
9. 
   Қызмет көрсету ресурстары.
   
10. 
    Оқырманға қызмет көрсету процесіндеге технология.
    
11. 
    Қызмет көрсету процесін аутоматтандыру.
    
12. 
    Кітапханалық қызметтер: мінездеме, жіктеу, қызмет көрсету мәселелері.
    
13. 
    Қызмет көрсетудегі жаңа ақпараттық технология.
    
14. 
    Абонементте қызмет көрсетуді ұйымдастыру.
    
15. 
    Ашық кітап қоры жағдайында қызмет көрсетуді ұйымдастыру.
    
16. 
    Оқу залдарында қызмет көрсетуды ұйымдастыру.
    
17. 
    Оқу әлеуметтік психологиясының үрдісі.
    
18. 
    Стационардан тыс қызмет керсету формалары.
    
19. 
    КАА дәстүрлі және құжаттарды әдістермен жеткізу.
    
20. 
    Қызмет көрсетудегі кітапханалық маркетинг.
    
21. 
    Кітапханалық қызмет көрсету әдістері.
    
22. 
    Кітапханашы мен оқырман: бір-бірімен қатынасы.
    
23. 
    Оқырманға кітапханалық қызмет көрсетудің сатылары.
    
24. 
    Оқырманға жеке қызмет көрсету: мақсаты, міндеті, әзірлік.
    
25. 
    Оқырман сұранысы және оны канағаттандыру.
    
26. 
    Жеке жұмыс көрсетудің әдістері мен формалары.
    
27. 
    Топты және фронтальды қызмет көрсету: мәні, шарты, әдістері мен формалары.
    
28. 
    Оқырманға топты және фронтальды қызметтің көрнекілік формалары.
    
29. 
    Кітапхананың көрме жұмыстары.
    
30. 
    Кітапхана плакаты. Түрлері, жасау әдістері.
    
31. 
    Топтық және фронтальды қызметтің ауызша түрлері: түрлері, әзірлеу, әдістері және өткізу.
    
32. 
    Оқырман конференциясы мен диспуттар: мақсаты, түрлері, әдістері, өткізу.
    
33. 
    Топтық және фронтальды қызмет көрсетудің кешені: кітапхана кештері, ауызша журнал т.б.
    
34. 
    Топтық және фронтальды ақпарат күндерінің кешені; (ақпарат күндері, мамандар күні).
    
35. 
    Қызығушылар клубы және бірлестіктер.
    
36. 
    Топтық және фронтальдық қызметтің жаңа формалары (кітап премьерасы, жәрменке, пресс-конференция және т.б.).
    
37. 
    Оқырман ақпарат мәдениетін қалыптастыру.
    
38. 
    Оқырмандарға қызмет көрсету: теоретикалық негізі және жаңа бағыттары.
    
39. 
    Кітапхана және оқырмандарға саяси, адамгершілік, экологиялық мәдениет қалыптастыру.
    
40. 
    Оқырманға эстетикалық тәрбие беру.
    
41. 
    Қызмет көрсетудің жеке топтарға жүргізу ерекшеліктері (балалар, жасөспірімдер).
    
42. 
    Оқырманға кітапханада қызмет көрсету ерекшеліктері
    
43. 
    Қызмет көрсетудегі - технологиялық - есеп құжаттар.
    
44. 
    Балалар және жасөспірмдер кітапханасындағы қызмет көрсетуді ұйымдастыру.
    
45. 
    Көркем және өнер әдебиеттерімен қызмет көрсету ерекшеліктері.
    
46. 
    Әлеуметтік - экономикалық комплексті әдебиетермен кызмет көрсету ерекшелігі.
    
47. 
    Ауыл-шаруашылығы және техникалық әдебиеттермен қызмет көрсету ерекшеліктері.
    
48. 
    Жетекші кітапханатанушылар, оқырмандарға қызмет көрсетумен айналысушылар.
    
49. 
    Жаңа әлеуметтік мәдениет жағдайындағы кітапханалық қызмет көрсету.
    
50. 
    Электронды кітапхана - кітапханалық қызмет көрсетудің жаңа түрі.
    
51. 
    Кітапханалық қызмет көрсетудің ақпараттық – психологиялық ресурстары.
    
52. 
    Арнаулы қызмет көрсету түсінігі: түрі, мазмұны, ерекшелігі, болашақтағы дамуы.
    
53. 
    Оқырман мен кітапханашы: қарым қатынас мәселелері.
    

1. Алтухова Г.А. Профессиональная этика библиотекаря: Учеб. пособие. 2-е изд., испр. и доп. — М.: Изд-во МГУКИ, 2000. - 112 с.

2. Библиотечное обслуживание: теория и методика: Учеб­ник // Под ред. А.Я. Айзенберга. — М.: Изд-во МГУКИ; Либе-рея, 1996. — 200 с.

3.Бородина В.А. Библиотечное обслуживание. Учеб.-метод.пособие. —М.: 2004.-168 с.

4. Дворкина М.Я. Библиотечное обслуживание: теоретиче­ский аспект (монография). — М., 1993. — 249 с.

5. Езова С.А. Грани библиотечного общения: Учебно-мето­дическое пособие. — М.: ИПО «Профиздат», 2002. — 160 с.

6. Информационно-библиотечная сфера: Международные акты и рекомендации. М.: Либерея, 2001.

7. Кодекс профессиональной этики российского библиоте­каря: Принят конференцией Российской библиотечной ассо­циации (4-я ежегодная сессия) 22 апр. 1999 г. // Справочник библиотекаря. - СПб., 2000. — с. 35-36.

8. Крейденко B.C. Учебная программа. Учебно-методиче­ские материалы. — СПб., 1997. — 94 с.

9. Леонов В.П. Пространство библиотеки. Библиотечная симфония. — М.: Наука, 2003. — 121 с.

10. Мейжис И.А. Социально-психологические основы биб­лиотечного обслуживания: Учеб. пособие. — Николаев, 1994. - 191 с.

11. Мелентьева Ю.П. Библиотека и юношество: поиски взаимопонимания: Библиотечное обслуживание как процесс социализации личности. — М.: Изд-во «Институт психологии РАН», 1999. - 160 с.

12. Мелентьева Ю.П. Социологические исследования чте­ния российского крестьянства (XIX—XX вв.) // Крестьянове-дение. Теория. История. Современность: Ученые записки. 1999. - М., 1999. - С. 254-272.

13. Мелентьева Ю.П. Сельская библиотека: проблемы раз­вития и перспективы. — М.: Либерея, 2003. — 91 с.

14. Публичные библиотеки в зарубежных странах.: Сб. — СПб., 2003. - 112 с.

15. Российское библиотековедение: XX век. Направления развития, проблема и итоги. Колл. монография. Сост. Ю.П. Мелентьева. - М.: Пашков дом, ФАИР-ПРЕСС, 2003. -432 с.

16. Рубакин Н.А. Этюды о русской читающей публике // Н.А. Рубакин. Избранное: В 2 т. - М., 1975. - Т. I. — С. 33-104.

17. Самарин А.Ю. Читатель в России во второй половине XVIII века. - М.: изд-во МГУП, 2000. - 287 с.

18. Социологические исследования в библиотеках: Практ. пособие / И.Г. Васильев, М.Е. Илле, Д.К. Равинский. — СПб.: Профессия, 2001. — 176 с.

19. Что мы читаем? Какие мы?: Сб. науч. тр. — Вып. 1—3. — СПб. — Вып. 1. — 1993. — 180 с; Вып. 2. Чтение библиотекарей. — 1996. — 132 с; Вып. 3. Библиотеки и чтение. — 1999. — 192 с.

20. Шапошников А.Е. Библиотечное обслуживание лиц с ограниченными возможностями: Материалы в помощь биб­лиотекам, обслуживающим инвалидов / Рос. гос. б-ка для сле­пых. - М., 2002. - 197 с.

21. Шапошников А.Е. История чтения и читателя в России (IX—XX вв.): Учебное справочное пособие для библиотек всех систем и ведомств. — М.: Либерея, 2001. — 80 с.

22. Шапошников А.Е. Социология чтения: история и совре­менность: Лекция. - М.: МГУКИ, 2001. - 31 с.

23. Библиотечная этика в странах мира / Сост. В.Р. Фирсов, И.А. Трушина. - СПб., РНБ, 2002. - 156 с.

1.Алтухова Г.А. Речевая культура библиотекаря: Учеб. по­собие. - М.: ИПО «Профиздат», 2001. - 96 с.

2. Библиотека и чтение в ситуации культурных измене­ний. - Вологда, 1998. - 298 с.

3. Библиотека и чтение: проблемы и исследования. — СПб.,

1495. - 260 с.

4. Библиотерапия: задачи, подходы, методы / Сост. О Л. Кабачек. - М., 2001. - 127 с.

5. Бутенко И.А. Читатели и чтение на исходе XX века: со­циологические аспекты. — М.: Наука, 1997. — 132 с.

6. Ванеев А.Н. Конфликты в библиотеке: предупреждение и разрешение. — СПб., 2001. — 180 с.

7. Володин Б.Ф. Научная библиотека в контексте научной, образовательной и культурной политики. Исторический опыт Германии. — СПб., 2002.

8. Дворкина М.Я. Библиотечное обслуживание: новая ре­альность: Лекции. — М., 2000. — 48 с.

9. Диянская Г.П. Интегрированное библиотечное обслужи­вание инвалидов по зрению: Лекция / МГИК; РГБС. — М., 1999. - 39 с.

10. Диянская Г.П. Принцип равных возможностей в тифло - библиотековедении / Рос. гос. б-ка для слепых. — М, 1998. — 344 с.

11. Дрешер Ю.Н. Библиотерапия: теория и практика: Учеб. пособие. — Казань: Изд-во Казан, ун-та, 2001. — 234 с.

12. Езова С.А. Грани библиотечного общения: Учебно-ме­тодическое пособие. — М.: ИПО Профиздат, 2002. — 160 с.

13. Зыков О. Выставочная работа публичных библиотек: Опыт практ. пособий. — Л., 1990. — 53 с.

14. Информационно-библиотечная сфера: Международные ад;ты и рекомендации. — М.: Либерея, 2001.

15. Крейденко B.C., Ужовский А.Т. Библиотечно-библиографическое обслуживание читателей: Альбом наглядных мате­риалов. — СПб., 1992. — 44 с.

16. Леонов В.П. Библиотечный синдром: Записки директо­ра БАН. - СПб.: Облик, 1996. - 629 с.

17. Леонов В.П. Судьба библиотеки в России: Роман-иссле­дование. — СПб.: Изд-во БАН, 2000. - 415 с.

18. Публичные библиотеки в зарубежных странах: Сб. — СПб., 2003. - 112 с.

1. 
   Кітапханалық қызмет көрсету: мақсаты, міндеті, қағидалары, негізгі мазмұны.
   
2. 
   Кітапханалық қызмет көрсетудің негізгі теоретикалық тұжырымдамасы.
   
3. 
   Ресейде, әлемде кітапханалық қызмет көрсетудің заңдылық базасы.
   
4. 
   Оқу әлеуметтік – психологиялық үрдіс.
   
5. 
   Ресейде оқырманды зерделеу тарихы.
   
6. 
   Кез келген шетелде оқырманды зерделеу тарихы.
   
7. 
   Әлеуметтік тұрғыда оқырманды зерделеудің негізгі әдістері.
   
8. 
   Психологиялық тұрғыда оқырманды зерделеудің негізгі әдістері.
   
9. 
   Оқырман және оқу ІХ ғасырдан ХХ ғасырға дейін.
   
10. 
    Оқу типологиясы: негізгі ерекшеліктер.
    
11. 
    Оқу мәдениеті және ақпараттық мәдениет: түсінігі, құрылымы, мазмұны.
    
12. 
    Жеке тұлғаның ақпараттық мәдениеті оқырман дамуының интегралды көрсеткіші.
    
13. 
    Профессионал және жеке тұлға ретінде кітапханашының негізгі мінездемесі.
    
14. 
    Психологиялық мамандықты жіктеуде кітапханашы мамандығының орны.
    

1. 
   Жеке кітапханалық қызмет көрсету: мақсаты мен міндеті.
   
2. 
   Кітапханалық қызмет көрсетудің қағидалары. Кітапханалық қызмет номенклатурасы.
   
3. 
   Қазақстан және шетел кітапханалық қызмет көрсетуді салыстырмалы талдау.
   
4. 
   Әртүрлі типті кітапхананың кітапханалық қызмет көрсетудегі жалпылығы мен ерекшелігі.
   
5. 
   Әртүрлі типті кітапхананың әртүрлі оқырман категориясына қызмет көрсету: мазмұны, әдісі, ұйымдастырылуы.
   
6. 
   Көпшілік кітапханалық қызмет көрсетудің теоретикалық және әдістемелік негізі.
   
7. 
   Кітапхананың жаңа бөлімшелері (медиатека, артотека, заңдылық орталықтар және т.б. ) және олардың кітапханалық қызмет көрсетудегі мақсаты.
   
8. 
   Көпшілік кітапханалық қызмет көрсету кітапханаға әсер ету құралдарын кеңейту.
   
9. 
   Қазіргі жағдайдағы көпшілік кітапханалық қызмет көрсетудің түрлері.
   
10. 
    Қазақстанда, шетелде стационардан тыс кітапханалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру.
    
11. 
    Виртуалды (электронды) кітапханалық қызмет көрсету.
    
12. 
    Виртуалды (электронды) кітапханалық қызмет көрсетудің құқылық негізі.
    
13. 
    Жеке пайдаланушы мен корпоративті электронды кеңістіктегі жұмыс этикасы.
    

Семестр барысында екі аралық бақылау жүргізіледі 7(8) және 15 апталарда.

Аралық бақылаулар бойынша студенттің максималды үлгерім көрсеткіші 60% құрайды. Семестр аяғында оқу пәні бойынша қорытынды аттестациялау – емтихан өткізіледі (максималды көрсеткіші - 40%).

Пән бойынша қорытынды емтихан бағасы аралық бақылаулар және қорытынды аттестациялаудың максималды көрсеткіштер сомасы ретінде анықталады.

Қорытынды емтихан пәннің негізгі теориялық және практикалық материалдарын қамтитын нұсқауларға бөлінген тест тапсырмалары түрінде өтеді.

Әріптік бағалау және оның балдардағы цифрлік эквиваленті дұрыс жауаптардың пайыздық көрсеткіші бойынша анықталады (кесте бойынша)

Студент сабаққа кешікпеу, сабақ уақытында сөйлеспеу, газет оқымау, ұялы телефоның сөндіру, оқу үрдісіне белсенді қатысуы қажет.

1. 
   http://aclient.integrum.ru- Базы данных - Национальная Академическая Библиотека РК
   

2. 
   http://rntb.kz/KKAK
   

3. 
   http://www.nlrk.kz
   

4. 
   http://www.nabrk.kz/
   

5. 
   http://www.rntb.kz
   

6. 
   http://lib.kazsu.kz
   

7. 
   http://www.pushkinlibrary.kz
   

8. 
   http://www.nklibrary.kz/
   

9. 
   http://www.zkolib.kz/
   

10. 
    http://library.kz.iatp.net
    

11. 
    http://pavlodarlibrary.kz/
    

12. 
    http://www.kstounb.kz
    

13. 
    http://www.tarazinfo.kz/libr/
    

14. 
    http://library.ksu.kz
    

15. 
    http://www.kstu.kz
    

16. 
    http://www.kfrntb.narod.ru/
    

17. 
    http://www.uniorlib.narod.ru/
    

18. 
    http://www.ounbtaraz.narod.ru/
    

19. 
    http://biblio.al.ru
    

20. 
    http://union.kz/ru/oblakimat/departments/culture/uchr/lib_/
    

21.http://www.gpntb.ru- Крым 2004. Программа конференции

22. Культурология, социальная работа и музейное дело | www.ukgu.kz

23. http://aclient.integrum.ru- Базы данных - Национальная Академическая Библиотека РК