-Жас туралы мəлімет береді. Қазіргі европалық костюмдер адамның
жасын жасыруға немесе анықтауға мүмкіндік береді. Тəжіктердің киімінің
түсі, венгрлік əйелдердің ұлттық костюмдеріндегі бас киімнің түсі адамның
жасын нақты анықтауға мүмкіндік береді.
-Адамның əлеуметтік- жыныстық принадлежность туралы мəлімет береді.
Кез-келген ұлттық костюмде адамның жынысын көрсетіп қана қоймай,
оның жанұялық жағдайын анықтауға көмектеседі. Мысалы: қыздың күйеуге
шыққан, шықпағанын немесе айттырылып қойғанын,т.с.с.
- Адамның кəсібі туралы мəлімет береді. Оның айналысып жатқан ісі
туралы хабардар етеді. Əсіресе, ол ортағасырлық костюмдерде айқын
көрінді. Белгілі бір маман иесі дəрігерлер, адвокаттар, университет
оқытушылары киімінің түсі мен тігісі бойынша ерекшеленіп жүрді. Ал
қазіргі костюмде бұл қызмет өндірістік сипат алуда. Алайда, костюм
бойынша іскер адаммен «қарапайым маман иесін» оңай ажыратуға болады.
-Аймақтық климаттық ерекшелігін, өмір сүру салтын, белгілі бір
аймақта өмір сүретін халықтын ұлттық дəстүрін көрсетеді. Аравиялық
бедуиндердің костюмі сібірдің халықтарының костюмімен ұқсас.Костюм
арқылы адамның бергілі бір этносқа жатады деп те ойлауға болады.
Алайда, қазіргі костюмдердің барлығы европалық түрде жасалған жəне
интерұлттық стиль, яғни барлық ұлттық ерекшелігі жойылған болып келеді.
- Адамның религиялық принадлежность-ң көрсетеді. Мысалы: Үндістанда
бастапқыда тек қана мұсылмандар пішілген жəне тігілген киіммен былғары
аяқ киім киді, ал индуста- драпталған киім киді; XVI ғ Францияда каталик
пен гугенатты костюмінен айыра алуға болатын еді; XVII ғ. Англияда
ағылшындық шіркеу адамын религиялық ұйым қызметтерінен оңай
ажырата алуға болады. Қазіргі əлемде де костюмнің бұл қызметтерінен
сақталып келеді: нудей мен кришнайттің костюмдерінің айырмашылықтары.
Стиль – көркемдік ойлаудың жалпы категориясы, ол ойлау дамуының
белгілі бір кезеңдерін сипаттайды. Стиль обьектінің формальды-эстетикалық
белгілерін сипаттайды. Онда əр дəуірдің дүниетанымы бейнеленетін
көзқарастар мен идеялар жүйе көрнісі болып табылады. Əр дəуірдің
көркемдік стилі болады олар өнердің барлық түрінде кездеседі –
архитектурада, скульптурада, живописьте, əдебиетте, музыкада.Əр стильдің
өзінің даму жолында стадиялары бар:
1. жаңадан пайда болған;
2. тұрақтаған кезі;
3. өткен кезі.
2. Стиль түрлері.
Стиль костюмнің уақыттық жəне адами қоғамдық эволюциясымен
байланысты негізгі түсініктерінің бірі болып табылады. Стильдерді дəуір
стилі, тарихи костюм стилі, сəнді стиль, модельер стилі, фирмалық стиль деп
бөлуге болады.
Стиль- көркемдік ойлаудың жалпы категориясы. Ол ойлаудың
дамуының белгілі бір кезеңдерін сипаттайды. Стиль объектінің белгілі бір
мəні анықталған формальді- эстетикалық белгілерін сипаттайды. Онда əрбір
дəуірдің дүниетанымы бейнеленетін көзқарастар мен идеялар жүйесі көрініс
табады. Стильде белгілі бір тарихи кезеңде кездесетін сұлулық идеалы
көрінеді.
Стиль- бұл эмоционалды ерекшеліктермен ойлау жолдарының нақты
вооплащение . Мұндай стильдер «Үлкен кезеңнің көркемдік стилі» деп
аталады жəне олар барлық өнер саласында -архитектура, скульптурада,
əдебиетте, музыкада көрінеді.
Өнер тарихын кезеңдерге бөледі: “үлкен дəуір стилі”, роман стилі, Готика,
Ренессанс, Маньеризм, Барокко, Классицизм, Рококо, Неоклассицизм,
Ампир, Романтизм, Историзм, Модерн. Əр дəуірдің стилін жалпы
пішіндерімен салыстырған мысалы, Готика бас киімі мен аяқ киімдерін
ұшталған Готика соборымен салыстырған.
20
ғасырда
үлкен
стильдердің
орнына
“абстракционизм”,
“функционализм”, “сюпрамизм”, “поп-арт” тұжырымдамалар мен əдіс
тəсілдер келді. 20 ғ. əр онжылдық сайын микростильдер болды. 1910 жылы –
“шығыстық стиль” жəне “нео-грек”, 1920 жылдары “ар-деко”, 1930 жылдары
“неоклассицизм”, 1940 жылдары “кантри”, “вестерн”, 1950 жылдары “нью
лук”, “Шанель”, 1960 жылдары “ғарыштық”, 1970 жылдары “романтикалық”,
“ретро”,
“фольклорлық”,
“спорттық”,
“этикалық”,”джинсовка”,
1980
жылдары “экологиялық”, “жаңа пират”, “неоклассик”, “нео-барокко”,
“секси”,”этникалық”, 1990 жылдары “гранж”, “гламур” стильдер дүниеге
келді.
Əдебиет: Е.И. Рачицкая, В.И.Сидоренко «Моделирование и художественное
оформление изделий » 392-394 стр.
10 апта
№ 10 дəріс
Тақырып: Композиция құрлымы.
Мақсаты:Студенттерге костюмнің стильдік шешімі туралы түсінік беру.
Əдістемелік нұсқау: Дəріс кешені жəне əдебиеттер кешені бойынша
дайындалу.
Дəрістің мазмұны:
1. Пропорция.
2. Киімдегі ритм.
1. Пропорция
Өнерде пропорция – пішін элементтерінің өлшемдік сəйкестігі. Дұрыс
бесбұрышты құру арқылы термин «золотое сечение» пайда болды. Ежелден
адамзат əдемілік формуласын іздеп зерттеген. Ежелгі Грек филисофтары,
математиктері, суретшілері ең үйлесімді пропорция табуға теориялық
зерттеулер жүргізген.
Гармония
–
байланыс,
сəйкестік
түрлі
компоненттердің
бір
органикалыққа бірігуі. Пропорцияны 2 топқа бөледі: жəй (рационалды
сандардан құралған) жəне қиын (иррационалды сандардан құралған).
Рационалды сандар: 3:4:5
