Мәдениет және өнер” институты “Көркем-қолданбалы өнер және кәсіби білім” кафедрасы 050120 «Кәсіптік оқыту»

№ 6 дәріс

1. 
   Костюмнің мәнерлі композициясы.
   
2. 
   Симметрия және ассиметрия.
   

Киім дизайнында барлық пішін құру заңдылықтарын анықтайтын композиция болып келеді. Композицияның мақсаты функционалды, құрастыру және эстетикалық құндылығы бар заттарды шығару. Жобаны анықтайтын тәсілдер: контраст, ньюанс, тождество, масштаб, симметрия және ассиметрия, статика және динамика.

1. 
   Классикалық симметрия – қарапайым қабылдауға , көп кездесетін түрі. Заттың жартысы немесе композиция жартысы айнадай шағылысып екінші жартысын құрайды.
   
2. 
   Орталық ості симметрия – орталық остен тең бөліктер бірдей орналасады және бұрған кезде тегістей жақындайды.
   
3. 
   Бұрандамен серпенің симметриясы – композицияның өз ісінен айналдыру кезінде элементтер бір жазықтықта орналасып ортаға қарай жақындайды.
   

1. 
   Контраст деген ұғым
   

3. 
   Тождество нені білдіреді
   
4. 
   Масштаб қалай түсінесіз
   
5. 
   Симмметрия түрлерін атаңыз
   
6. 
   Ассиметрия қалай анықталады.
   

№ 7 дәріс

1. 
   Түс теориясы.
   
2. 
   Түс – костюм композициясының құралы ретінде.
   

1. 
   Түс теориясы.
   

• 
  Түстік тон – түстің сапасы, мысалы, табиғи түстер күн спектрі арқылы болады.
  
• 
  Ашықтық – ақ түстермен қара түстердің айырмашылығы, мысалы, ашық түстерге ақ түсті келтіруге болады, қанық түске қара түсті келтіруге болады, спектр түстердің ішінде сары түс- ең ашық түс, қанық түс- фиолетовый болып табылады.
  
• 
  Қанықтық – түстің қанықтығы түстің белсенділігін анықтайды, қоспалары жоқ болып келеді.
  

Түстерді екіге бөледі: хроматикалық, ахроматикалық. Ахроматикалық түстер – ақ, қара, осы түстердің үйлесімділігі. Хроматикалық түстер – қанық түстер.

1. Түстік теория

2. 
   Ахроматикалық түстер
   
3. 
   Хроматикалық түстер
   
4. 
   Түс деген нені білдіреді
   
5. 
   Колорит анықтамасы
   
6. 
   Түсті қай ғасырдан бастап зерттеген
   

«Композиция костюма» Москва 2003 г, 91-93 бет.

№ 8 дәріс

1. 
   Жоба – графикалық бейненің түрі.
   
2. 
   Графикалық үлгілеу.
   

1. 
   Жоба – графикалық бейненің түрі.
   

2. 
   Графикалық үлгілеу.
   

• 
  набросок – бастапқы графикалық ой;
  
• 
  ізденіс сурет – графикалық жұмыс бұйымының бөлшектерін ойластыру;
  
• 
  эскиздік жоба – жобаның бейнелік шешімін табу, материалын, қосымшаларын таңдау;
  
• 
  сызбасын құрастыру;
  
• 
  құрастыру арқылы макетін материалда қолдануы.
  

• 
  ізденіс эскиз – жобаның идеясын салу,
  
• 
  эскиз беру – таспа графикасында орындау;
  
• 
  техникалық эскиз – адам фигурасымен бұйым пропорциясымен анық сәйкестігі.
  

• 
  жобаның басты идеясын белгілеу;
  
• 
  жеке бейненің шешімін табу, көбейтуі мүмкін;
  
• 
  қосымшалары керек емес болса кетіру, графикалық тазалау.
  

1. 
   Графика термині
   

3. 
   Эскиз жобалау
   
4. 
   Ізденіс эскиз деген нені білдіреді
   
5. 
   Үлгілеу міндеттері.
   

«Композиция костюма» Москва 2003 г, 104 - 108 бет.

№ 9 дәріс

1. 
   Графикалық үлгілеу негізі бойынша тапсырма.
   

1. 
   Графикалық үлгілеу негізі бойынша тапсырма.
   

• 
  жүйелі анализ және синтез тәсілін қолдану;
  
• 
  берілген құралмен басқару;
  
• 
  өз жұмысын берілген тапсырма арқылы бағалау.
  

Композицияның басты заңдылықтары болып графикалық үлгілеу болып табылады. Ең бірінші тапсырма беттің композициясы, графикалық жердің композициясы, нүктемен жердіңөзара байланысы. Ол үшін формат ортасына немесе қағаз бетіне кез келген бейне орналастырады. Қағаз бетіндегі бір нүкте жазықтықтықты ұйымдастырады: орталық ұйымдастырушы, төменге түсе бастаған, жоғары көтеріле бастаған; қағаз шетіне шыға бастаған. Екі нүктенің контраст болуы, екі нүктенің ньюанс болуы, екі нүктенің сәйкестігі.

1. 
   Пропедевтика ұғымы нені білдіреді
   
2. 
   Студенттер қандай білім алады
   
3. 
   Дизайнер жұмысының талаптары
   
4. 
   Нүктені қалай орналастыруға болады
   

1. 
   Ассоциациативтік костюмдердің силуэті.
   
2. 
   Контраст заңдылығы.
   

1. 
   Ассоциациативтік костюмдердің силуэті
   

Костюмді әртүрлі заттық ассоциациялардан құрауға болады:

табиғаттан: аспан, жаңбыр, қар, жер, су, өзен, орман, теректер, гүлдер, тау, тастар, жапырақтар, жеміс-жидектер.;

жануар тектес: жәндіктер, құстар;

архитектуралар: үйлер, соборлар, шіркеу;

инженерлік ғимараттар: Эйфелевая башня, Бруклинский мост, метро, башня, аркалар;

тұрмыстық заттар дизайны: чайниктер, вазалар, компбютерлер;

интерьер элементтері: диван, кресла, жалюзи, рамалар, клемдер.

Силуэтке қойылатын келесі талаптар:

• 
  силуэт дәл салынуы қажет;
  
• 
  контурдың іші таза болуы керек (тушпен, гуашпен бояған кезде);
  
• 
  қағаз бетінде салған кезде композиция жоғары кәсіби деңгейлі болу керек;
  

Әрбір ассоциация бірнеше вариантта болуы мүмкін - әдістемелік жағынан. Мысалы, “аспан” ассоциацияны алсақ ең алдымен силуэтін интииция арқылы орындау, содан кейін контраст заңын қолдана отырып аспан формасын дөңгелек форма өлшемін алыпсызамыз. Силуэтті статикалық түрге келтіру қажет, бір қалыпты жәй күйіне келтіру. Содан кейін силуетке қимыл беру-жан-жаққа, төменге немесе жоғарға. Силуэтке динмаика беру ішкі жағынан, сыртқы жағынан. Таңдаған ассоциацяны симметрия немесе верикаль осьті горизонталь, диагональ формасына айналдыру. Содан кейін тапсырманы ассиметриямен жалғастыру қажет. Силуэтке әртүрлі масштабты форма беру оған мәнерлік береді.

1. 
   Ассоциация ұғымын түсіндіріңіз
   
2. 
   Табиғат ассоциация деген не
   
3. 
   Силуэтке қойылатын талаптары
   
4. 
   Композиция заңдылықтары
   
5. 
   Контраст заңдылығы
   

1. 
   Көлемді композицияның құрылымы.
   

3. Табиғат пішіндерін зерттеу.

4. Скульптуралық силуэттердің пішіндері.

Мақсаты: Көлемді пішінді түсу үшін табиғи формаларды анықтап зерттеу керек

1. Көлемді композицияның құрылымы.

Композицияда мынадай қасиеттерін білдіреді: урбанизация және табиғат, техника және лирика, архитектура және өсімдік дүние.

Студенттер ассоциациялы графикалық эскиздерді орындайды: тау –теңіз, тас –гүл, құрылыс – орман, архитектура –терек. Графикалық техника сызықтары анық көлемін анықтау керек, штрихтар, ақ –қара түсті аппликация көлемді формасмен болу керек.Табиғи формаларды зерттеу. Машина формасынан скульптуралық силуэттер құру. Графикалық форма және қасиетін анықтау.

Жәй геометриялық формаларды қолдану.

Графикалық техника сызықты бола алады, көлемін көрсете отыра сызық белгілейді, штрих арқылы көлемді форма беру, ақ-қар немесе түсті аппликация көрсете көлемін белгілеу. Көлемін өзгерту гуашь техникасын қолданған кезде білінеді. Тапсырмаларды графикалық орындаған кезде кеңістік, көлемді өң сипаты, колодец, туннель, метро, тау, құрлыс құрастырулары сияқты беріледі.

2. Контрасттық нәрселердің графикалық бейнелеуі.

Көлемді пішінді зерттеген пропедевтика оқытушысы И.Иттен, контраст түсінігіне келесілерін белгіледі: үлкен-кіші, жіңішке-жалпақ, ауыр-жеңіл, тұрақты-жалғаулы, ұзын-қысқа, жуан-жіңішке, көп-аз, қою-сұйық, тегіс-бұдыр, қатты-жүмсақ, әлсіз-күшті.

Шығармашылық түпнұсқасы –табиғи жануар және өсімдік тектес пішіндер. Олар: пластика, ритмді қимыл, түрлі пішіндерді қосу, өң сипатын құру. Осы пішін арқылы силуэттер, бас киімдер, әшекейлер, костюм бөлігі, тұтас костюм зерттеледі.

Қызықты фантазиялық және эскиздік жұмыстарды инженерлік идея, машина пішіні, урбанизация, цивилизация өнімі арқылы алуға болады. Өң сипатын, монокомпозицияны, скульптура элементтерін жобалауға болады. Архитектуралық бөліктер пішіні, архитертура фрагменттері, алынып костюмге, бас киімге, әшекейге, құрастыру пішініне, сөмке, аяқ киімге үйлесетінін алып, ішіндегі ең қызықтысын қалдырады. Ең көрнекті шешім костюм бөлшектерін құрастырғанда: жаға, иініш, жең, қалта, қаусырмада.

Тексеру сұрақтары:

1. 
   Контрасттық ассоциация
   
2. 
   Графикалық сызық қандай болады
   
3. 
   Табиғи пішіндер
   
4. 
   Геометриялы пішіндердің әдісі
   
5. 
   Архитектура тақырыбына геометрилы пішінді бас киім
   

1. Берілген фунцияларды көрсету.

2. 
   Түрлі тәсілдерді қолдану.
   

Фигураны толық бойымен салған кезде, түрлі вариантта жұмыстар жүргізу керек, түрлі интерпретациялар қолдану керек, бұл іс-әрекетті фигураның жоғарыдан төменге дейін, жең, жаға, иық, бел сызығы, мықын сызығы, аяқ, аяқ киім, және толық фигураны қамту қажет. Қосымшалар ретінде: мойын орамал, белдік, перчатка, сөмке.

Тапсырманың мазмұны костюмді барлық сәндік, технологиялық тәсілдерді қолданып, ішіндегі бір әдісті таңдайды. Соңында жаңа идея, қызықты шешім табуға болады. Мысалы, (тента, бинт, тесьма, мойын орамал, мата жолағы, трикотаж, мех) сияқты жазықтан көлемді пішін алу үшін оларды байлау арқылы, бантакк, түймелікпен, ілмекпен, фурнитура арқылы әдіс қолданады. Силуэтті қарай отырып, композициялық заңдылықтарға еніге болады, контраст-нюанс-тождество, симметрия-ассиметрия, статика-динамика, доминанта, бағыныңқылық, ритм.

1. 
   Функция ұғымы
   
2. 
   Раппорттық мата ритмі
   
3. 
   Қызық үшін киімге қандай нәрселерді қолдануға болады
   
4. 
   Байлау нені білдіреді
   
5. 
   Орау әдісі
   
6. 
   Қосу әдісі
   

1. Көз қабылдауының ерекшеліктері.

2. Пішіндердің өзгеру иллюзиялары.

Мақсаты: Көз қабылдау әсерін түсіндіру.

1. Көз қабылдауының ерекшеліктері.

Иллюзия деген сөз шын нәрсені қисайуы, алдау әсері. Көз әсерінің қабылдауы. Барлық тәсілдердің ішіндегі ең жәй түрі образды тану – эталонымен салыстыру. Образды тану тәсілінің ішіндегі дәлелденген түрі – көз ақпаратының интерпретациясы. Арнайы әдісі:

• 
  интерпретацияны күрделендіре, ең алдымен кескінді жеңілдетеді;
  
• 
  бәсекелес бейнелерді құру;
  
• 
  мазмұны жоқ бейнелерді құру.
  

Киім үлгілеуде иллюзия заңдылықтарын ескерген жөн. Иллюзия, шарт бойынша, шынайы фигураны идеалға жақындату: бойды ұзарту, фигураны жіңішкерту, иық енді болса кішірейту, кеудені үлкейту немесе кішірейту, белді жіңішкерту. Иллюзия немесе көз алдау, киімде баяғыдан қолданған. Костюм тарихынан көруге болады, үлкен юбкалар арқылы белді жіңішкерткен, аяқты ұзын ету үшін белді жоғарыдан қиған,вертикаль сәндік безендірулер арқылы бойды ұзартқан.

Вертикаль иллюзия көбейту, егер 1/3., вертикаль сызық ұзын болады горизонталь сызыққа қарағанда.

Толықтырылған иллюзия, кейбір кезде костюмнің безендірілген немесе бөлшектермен толықтырылған жері болып есептеледі.

Тік бұрыш иллюзия, фигураның иық бөлігін кеңейтеді, ал төменгі жағын жіңішкетеді.

Контраст иллюзия, үлкен пішін кіші пініннің қасында оданда үлкен болып көрінеді.

Бұранда иллюзия, екі түрлі ақ, қара бауды ширату арқылы қызықты эффект береді.

Тегістеу иллюзия, жеңдегі манжета жоғары қайырылса, ол қысқа болып көрінеді, егер манжета төмен қараса жең ұзын болып көрінеді.

Жолақ мата иллюзия, вертикаль жолақты мата фигураға әсемдік береді, горизонталь мата арық келген адамды толықтырып көрсетеді.

Тексеру сұрақтары:

1. 
   Иллюзия ұғымы
   
2. 
   Интерпретация нені білдіреді
   
3. 
   Вертикаль иллюзиясы
   
4. 
   Толықтырылған иллюзиясы
   
5. 
   Тік бұрыш иллюзиясы
   
6. 
   Контраст иллюзиясы
   
7. 
   Бұралған иллюзиясы
   
8. 
   Тегістеу иллюзиясы
   
9. 
   Жолақ иллюзиясы.
   

1. 
   Вертикаль иллюзиясы.
   
2. 
   Толықтырылған иллюзия.
   

1. 
   Вертикаль иллюзиясы.
   

Вертикаль иллюзия көбейту, егер 1/3., вертикаль сызық ұзын болады горизонталь сызыққа қарағанда.

Толықтырылған иллюзия, кейбір кезде костюмнің безендірілген немесе бөлшектермен толықтырылған жері болып есептеледі.

Тік бұрыш иллюзия, фигураның иық бөлігін кеңейтеді, ал төменгі жағын жіңішкетеді.

Контраст иллюзия, үлкен пішін кіші пініннің қасында оданда үлкен болып көрінеді.

Бұранда иллюзия, екі түрлі ақ, қара бауды ширату арқылы қызықты эффект береді.

Тегістеу иллюзия, жеңдегі манжета жоғары қайырылса, ол қысқа болып көрінеді, егер манжета төмен қараса жең ұзын болып көрінеді.

Жолақ мата иллюзия, вертикаль жолақты мата фигураға әсемдік береді, горизонталь мата арық келген адамды толықтырып көрсетеді.

Тексеру сұрақтары:

1. 
   Иллюзия ұғымы
   
2. 
   Интерпретация нені білдіреді
   
3. 
   Вертикаль иллюзиясы
   
4. 
   Толықтырылған иллюзиясы
   
5. 
   Тік бұрыш иллюзиясы
   
6. 
   Контраст иллюзиясы
   
7. 
   Бұралған иллюзиясы
   
8. 
   Тегістеу иллюзиясы
   
9. 
   Жолақ иллюзиясы.
   

1. Бұралған шнур иллюзиясы.

2. Тегістеу иллюзиясы.

Мақсаты: Көз қабылдау әсерін түсіндіру.

1. Бұралған шнур иллюзиясы.

Бұранда иллюзия, екі түрлі ақ, қара бауды ширату арқылы қызықты эффект береді.

Тегістеу иллюзия, жеңдегі манжета жоғары қайырылса, ол қысқа болып көрінеді, егер манжета төмен қараса жең ұзын болып көрінеді.

Жолақ мата иллюзия, вертикаль жолақты мата фигураға әсемдік береді, горизонталь мата арық келген адамды толықтырып көрсетеді.

Тік бұрыш иллюзия, фигураның иық бөлігін кеңейтеді, ал төменгі жағын жіңішкетеді.

Контраст иллюзия, үлкен пішін кіші пініннің қасында оданда үлкен болып көрінеді.

Тегістеу иллюзия, жеңдегі манжета жоғары қайырылса, ол қысқа болып көрінеді, егер манжета төмен қараса жең ұзын болып көрінеді.

Иллюзия немесе көз алдау, киімде баяғыдан қолданған. Костюм тарихынан көруге болады, үлкен юбкалар арқылы белді жіңішкерткен, аяқты ұзын ету үшін белді жоғарыдан қиған,вертикаль сәндік безендірулер арқылы бойды ұзартқан.

Вертикаль иллюзия көбейту, егер 1/3., вертикаль сызық ұзын болады горизонталь сызыққа қарағанда.

1. 
   Иллюзия ұғымы
   
2. 
   Интерпретация нені білдіреді
   
3. 
   Вертикаль иллюзиясы
   
4. 
   Толықтырылған иллюзиясы
   
5. 
   Тік бұрыш иллюзиясы
   
6. 
   Контраст иллюзиясы
   
7. 
   Бұралған иллюзиясы
   
8. 
   Тегістеу иллюзиясы
   
9. 
   Жолақ иллюзиясы.