Мазмұны І кіріспе ІІ негізгі бөлім

2.2. Филиалдың бухгалтерлік есепті жүргізудегі саясаты (есеп саясаты)..................................................................................................................10

3.2. Еңбек және еңбек ақының алғашқы есебі.......................................14

3.3 Ағымдағы активтердің алғашқы есебі..............................................15

3.4. Ұзақ мерзімді активтердің алғашқы есебі.......................................17

4.2. Корпоротивті табыс және қосылған құн салығы бойынша есептіліктің тәртібі................................................................................................22

5.2. Фаворит...............................................................................................25

5.3. СЕӨЖ (СОНО)...................................................................................25
ІІІ ҚОРЫТЫНДЫ....................................................................................26
ҚОСЫМШАЛАР.......................................................................................27

КІРІСПЕ
Тәжірибе дегеніміз – теориялық негізде жинаған білімді тәжірибе жүзінде іске асыру болып табылады. Тәжірибе жинаған мәліметтерді нақты бекіту үшін қолданылатын біржен бір жол. Осы себептен мен 30 наурыз – 7 маусым аралығында 18 жұмыс күніне бухгалтерлік есеп пәнінен «Қазақстан Темір жол» Ұлттық компаниясы» Акционерлік қоғамының «Шаруашылық басқармаы» филиалының бухгалтерия бөліміне жіберілдім. Тәжірибедегі ең басты мақсаттарым – филиалдың құрылудағы мақсаты, жүзеге асырылу тәртібін, ақша қаражаттарының, ағымдағы және ұзак мерзімді активтерінің, жұмыскерлермен есеп айырысу, яғни еңбекақының алғашқы есептерінің ұйымдастырылуын, сондай-ақ қаржылық есептіліктің дұрыс орындалуын зерттеу болды. Кәсіптік біліктілікті дамытуды жетілдіргенмен қоса, ең алдымен мен этикалық нормаларды сақтай отырып рұқсат етілген нормада компитенциялы жұмыскерге қойылатын талаптарды игеруге тырыстым. Ол үшін мен келесі міндеттерді орындауға тырыстым:

• 
  филиалдағы белгіленген жұмыс тәртібін сақтау;
  
• 
  әкімшіліктен белгіленген құқықтар шегінде тағайындалған жұмыстарды толығымен әрі уақтылы орындау;
  
• 
  филиалда белгіленген эстетикалық және этикалық нормаларға сай ұқыпты кйіну;
  
• 
  филиалда болған барлық іс-шараларға қатысу.
  

• 
  бухгалтерлік есепті жүргізу нысанын үйрену;
  
• 
  ұзақ мерзімді активтердің, ағымдағы активтердің, еңбек және еңбекақының алғашқы есебімен танысу;
  
• 
  меншікті капиталды құру тәртібі жөнінде түсініктің болуы;
  
• 
  кірістер мен шығыстардың алғашқы есебі;
  
• 
  ұйымның қаржылық есептілігі туралы мәліметтерді қарастыру.
  

Бұл мекемеде тәжірибе жетекшісі болып бухгалтерия бөлімінің бастығы Ашуова Гүлнар Айнабековна тағайындалды. Барлық құжаттарды бекіткен бас бухгалтер Көшкімбаева Бақыт Құлжақызы болды.

Солтүстік Қазақстанның дамуы үшін 1891-1896 жылдары салынған Транссібір магистралінің, дәлірек айтқанда, оның «қазақстандық» 190 шақырымының маңызы зор еді. Бұл жол қазақ пен орыс халықтарының экономикалық және мәдени жақындасуына үлкен үлесін қосты.

1901-1906 жылдары Қазақстан жерінің 1660 шақырымдық аумағын алған, Орта Азия мен Ресейдің орталығын қосатын, Орынбор-Ташкент темір жолы салынды.1914-1917 жылдарыболашақ Түрксібтің бір бөлігіЖетісу жолының Арыс-Пішпек телімі салынды.

1915 жылы Челябинскі-Троицкі-Қостанай (Қазақстан арқылы 166 км.) магистралі салынды.

1915-1917 жылдары соғылған Алтай темір жолының (Новосибирск-Семей)122 шақырымы Қазақстан жері арқылы өтті. Бұдан басқа 1918 жылға дейін 117 шақырымдық Екібастұз-Ермак тар табанды темір жолы жұмыс істеп тұрды. 1918 жылға қарай Қазақстан аумағындағы шойын жолдың жалпы ұзындығы 2,6 мың шақырымға жетті.

Кеңес заманының алғашқы темір жолы 1920-1922 жылдары салынған Петропавл-Көкшетау телімі болды. Қазақстанның түкпірдегі аймақтарын дамыту және астықты шығару қажеттілігіне байланысты1926-1931 жылдары Бурабай-Курорты және Ақмола стансалары арқылы Қарағандыға дейін жалпы ұзындығы 700 шақырымнан асатын жол салынды. 1924 жылы Құлынды-Павлодар теміржол желісі құрылды. Ембідегі мұнай кәсіпшілігінің дамуына1926 жылдан басталған Гурьев-Доссор тар табанды жолы ықпал етті.

1927-1930 жылдар аралығында салынған ұзындығы 1444 км Түркістан-Сібір (Түрксіб) магистралінің аяқталуы заманалық оқиға болды. Ол Қазақстанды Сібірмен байланыстырып, республиканың экономикалық дамуына және шөлді жерлердің игерілуіне әсер етті.

Орталық Қазақстан өңірінің өндірісі үшін 30-шы жылдары салынғанАқмола-Қарағанды, Қарағанды-Балқаш (490 км), ал оңтүстік үшін Шымкент-Ленгір жол телімдері зор маңызға ие болған. Алтай тау кен өндірісінің дамуында 1930 жылы салынған Локоть-Защита (235 км), сосын Лениногорскіден Зыряновскіге дейін созылған жол шешуші рөл атқарды.

1936-1939 жылдары Қазақстанды Орталық Ресеймен байланыстырған, Саратовқа шығатын жол телімі - Орал-Елексалынды.

1936-1944 жылдары соғылған, Ембінің мұнай кәсіпшілігін Оралмен байланыстырған, Ресейдің бірқатар аймақтарының арасындағы қатынасты жақсартқан Гурьев (Атырау)-Қандағаш-Орскі магистралі өзінің стратегиялық маңыздылығын Ұлы Отан соғысы кезінде дәлелдеді.

1939-1943 жылдары салынған Ақмола-Қарталы желісі Қарағандының көмірін Оңтүстік Оралға жеткізуді қамтамасыз еткен маңызды нысан болып табылады. Сол жылдары Көксу-Текелі-Талдықорған және Атасу-Қаражал телімдері іске қосылды. Қазақстандық шойын жолдың ұзындығы 10 мың шақырымға жеткізілді. Ұлы Отан соғысы кезінде теміржолдың бойында жол шаруашылығын және жылжымалы құрамды жөндеу жөніндегі өндірістік база құрылды.

1950 жылға қарай салынған Мойынты-Шу (440 км) жол телімі соғыстан кейінгі жылдардың өзекті оқиғасы болды. Осылай Транссібір магистралі Түркістан-Сібір жолымен бірігіп, еліміздің барлық жерінен өтетін Петропавл-Көкшетау-Ақмола-Қарағанды-Шу трансқазақстандық темір жолдың меридианды желісін құрайды.

Ал 1953 жылы Оңтүстік-Сібір магистралінің негізгі буынының бірі Ақмола (Астана)-Павлодар (546 км) жолы салынды. Оның іске қосылуы Екібастұз көмір бассейнінің және осы жерге жақын аймақтардың тез дамуына жағдайлар жасады. (Тек 1953-1956 жылдардың өзінде Солтүстік Қазақстандағы тасымалдың көлемі 4 есеге артты).

1950 жылдары тың жерлердің игерілуіне байланысты Қазақстанның солтүстік және орталық өңірлерінде темір жол құрылысы екпінді қарқынмен жүргізіліп жатты. 1955-1961 жылдары Есіл-Арқалық (224 км), 1959 жылға қарай Қостанай-Тобыл, 1960 жылы Тобыл-Жетіқара желілері салынды. 1950 жылдары Қазақстан теміржол жүйесінің тығыздығы екі есеге артты.

1958 жылдың 1 шілдесінде КСРО-дағы ең ірі Қазақ темір жолы құрылды. Ұзындығы 11 мың шақырымнан асатын ол 15 бөлімшелерден құралды және Қазақстанды Сібір, Орал, Волга жағалауы, Қырғызстан және Орта Азиямен қосып, барлық кеңістікті және меридионалды магистральдарды біріктірді.

1960 жылы шөлді өлкенің дамуына себепші болған Мақат-Маңғышлақ және Маңғышлақ- Өзен (жалпы ұзындығы 900 км) телімдері салынды. Қазақстан мен Ресей байланысының жандануына осы кезеңде салынған Гурьев-Астрахан желісін пайдалану зор ықпал етті.

1964 жылы Қазақстанда бірінші болып жолдың Целиноград (Астана)-Қарағанды бөлігі электрлендірілді. Осы кезден бастап темір жолды электрлендіру жұмысы алға басты. Олар негізінен, республиканың солтүстік және орталық облыстарында жүргізілді. 1969-1970 жылдары Қарағанды-Магнитогорскі (1180 км) телімі электр тартымына ауыстырылды. 1980 жылдан бастап оңтүстіктегі Мойынты-Шу, Шенгелді-Арыс, Арыс-Түлкібас жолдарында электрлендіру өріс алды. Бұл жолдардың жалпы ұзындығы 4 мың шақырымға жетті.

1977 жылы Қазақ темір жолының негізінде үш жол құрылды:

Тың, Алматы және Батыс-Қазақстан.

Осы жылдары ондаған жаңа вокзалдар қайта тұрғызылды.Байланыс және белгі беру жүйелерінің, жол техникасының, электровоздар мен тепловоздардың жаңа түрлері іске қосылды. 1980 жылдан бастап автоматика және ақпараттық есептеу жүйелеріөндіріске белсенді енгізілді.

Қазақстан теміржол көлігі тарихының елеулі оқиғаларының бірі: 1986 жылғы 20 ақпанда, әлемде бірінші болып, жалпы салмағы 43,4 мың тонна және ұзындығы 6,5 шақырым болатын жылжымалы құрамға 440 вагон тіркеліп, Тың темір жолы арқылы өткізілді.

1950 жылдардың ортасында Қытай Халық Республикасына қатынайтын теміржолдың дамуына үлкен назар аударылды. 1959 жылы Ақтоғай-Достық телімі салынды. 1956-1960 жылдары қазақстан әрі қытай жақтан екі елдің темір жолын қосатын магистральдың құрылысы жүргізілді. Бұл жұмыстар 1988 жылы кеңес-қытай келісімінен кейін қайта жаңғырды. 1990 жылы болған темір жолдардың түйісуі қазақстандық Достық стансасы мен қытайлық Алашанькоу стансасын қосатын шекара өткелін жасады. Осы жылдан кейін онда жүк құрамдарының қозғалысы басталып, Трансазиялық теміржол магистралінің Солтүстік дәлізі іске қосылды. Сол кезеңде Достық стансасының қайта тиеу және тасымалдау қуаты артты.

Республика тәуелсіздігі мен Теміржол көлігі жөніндегі кеңес кезіндегі Қазақстан теміржол көлігінің өткен жолын шартты түрде үш кезеңге бөлуге болады.

Бірінші кезең (1992-1996 жж.) - саланың КСРО-ның таралу салдарына және мүлдем жаңа экономикалық жағдайларға бейімделуі.

Екінші кезеңнің (1997-2001 жж.) маңызы үш қазақстандық магистралды өзінде біріктірген, қиыншылық кезден өте алған, саланың ары қарай дамуына негіз салған, бірінші қазақстандық теміржол кәсіпорны «Қазақстан темір жолы» РМК-нің құрылуы мен дамуы болды.

Үшінші кезеңде(2001 жылдан бастап осы уақытқа дейін) саланы қайта құрылымдау басталды. Атап айтқанда, «Қазақстан темір жолы» ұлттық компания» ЖАҚ құрылуы осы реформалардың жүзеге асырылуының бастамасы болды. Олар еліміздің теміржол көлігін қазіргі заманға сай әрі жоғары тиімді салаға айналдыруға бағытталған және әлемдік тасымалдау жүйесіне үйлесімді кіріге отырып, дамыған нарықтық, бәсекелестік жағдайында тұтынушылардың талаптарына барынша сәйкес келетін кәсіпорын дәрежесіне жеткізу болды.

2004 жылы Қазақстан темір жолы өзінің айрықша межесіне - 100 жылдығы мерейтойына жетті.

Бұл жылы Қазақстан темір жолының мерейтойы 100 жылдығы кең көлемде аталып өтті.Шойын жол тарихының маңызды кезеңдері аталып өтілді.Темір жолды жаңғырту, әлеуметтік саланы, теміржолшылардың еңбек жағдайын жақсарту шаралары мен ірі құрылыстар аяқталды.

2004 жылы ақпанда мерейтойлық оқиғалардың басы басталды. Ел Премьер министрі Даниал Ахметов темір жол көлігі саласының ардагерлері тобымен кездесу өткізді. Кездесу барысында Премьер министр Даниал Ахметов сала жетекшілері мен теміржолға еңбегі сіңген ардагерлер құрамына кіретін "ҚТЖ" ҰК" АҚ жанынан құрылған Консультативтік кеңесінің мерейтойды өткізу жөніндегі шешімімен таныстырылды.

«ҚТЖ» ҰҚ» АҚ Консультативтік кеңесі темір жол тарихын санауды ұзындығы 1668 км Орынбор-Ташкент магистралі құрылысының аяқталу уақытынан бастау туралы шешім қабылдады. Премьер министр темір жол көлігінің 100 жылдығы мерекесін атап өту туралы шешіміне наурыздың 12-сінде қол қойды. Мұны респубулика ҚР Президенті де қолдады. Сәуірдің 30-ында Нұрсұлтан Назарбаев мерекелік датаны атап өтуге арналған медал шығару туралы Бұйрыққа қол қойды. Бұл мерекелік медаль төрт мыңнан астам теміржолшыларға бұйырды.

Бұл жыл біздің елде өткізілген Еуропа мен Азияның 25 елінің теміржол басшыларының қатысуымен болған Темір жолдар ынтымақтастығы ұйымы Бас директорлары конференциясының 19-шы отырысымен тұспа-тұс келді.

Жоғары мәртебелі қонақтардың көзінше «Қазақстан темір жолының 100-жылдығына» арналған марка салтанатты түрде пошта айналымына енгізілді.

Темір жолдың жүз жылдығы қаржылық қызметтің жоғары жетістіктерімен атап өтілді. Бұның бір дәлелі ретінде «Мудис инвесторс сервис» халықаралық рейтингтік агенттігі жүргізген «Қазақстан темір жолы» компаниясының ұзақ мерзімдік несиелік рейтингінің жоғарылауы болды. Сарапшылардың бұл шешіміне темір жол көлігін дамытудың және саладағы өндірістік, коммерциялық көрсеткіштердің тұрақты өсуі мен сапалық тұрғыдағы жоғарылауы себеп болды.
2. «Қазақстан Темір жолы» Ұлттық компаниясы» АҚ «Шаруашылық басқармасы» филиалы туралы жалпы мағлұмат
2.1.Филиалдың жалпы сипаттамасы

Толық атауы: «Қазақстан Темір жолы» Ұлттық компаниясы» АҚ – «Шаруашылық басқармасы» филиалы.

Қысқартылған атауы: «ҚТЖ»ҰК»АҚ-«ШБ» филиалы

СТТН: 620300217668, сериясы 62 № 0139167

Әділет басқармасында тіркелгені туралы ақпарат: 26.07.2002 күні 2256-1901-Ф-Л нөмірімен мемлекеттік реестірде тіркелген.

Статистикалық идентификациялық код (ОКПО): 39741820859

Мекен-жайы: 473000, Қазақстан Республикасы, Ақмола облысы, Астана қаласы, Жеңіс даңғылы 100 үй.

Телефон: (7172) 93-80-88

Факс: (7172) 32-82-27

Электронды кілтті қолдануға келісім: 04.04.2008 күні №620312563984.

Обьектіні жасаған тұлға: «Қазақстан Темір жол» Ұлттық компаниясы»АҚ, СТТН 620100210058.

Басшысы: Марков Владимир Юрьевич, СТТН 031411460409

Бюджетпен есеп айырысудағы жауапты тұлға: Көшкімбаева Бақыт Құлжақызы, СТТН 240210097103

Банктік реквизиттері:

1. 
   «Наурыз банк» АҚ-ның Қарағанды облысындағы филиалы
   

2. 
   «Қазақстанның халық банкі» АҚ-ның Астанадағы филиалы.
   

ОКЭД: 70320 – Жылжымайтын мүлікпен басқару.

Көлемі: Ірі (жұмыскерлерінің саны 250 адамнан асады)

«Қазақстан Темір жолы» Ұлттық компаниясы» АҚ «Шаруашылық басқармасы» филиалы «Қазақстан Темір жолы» ұлттық компаниясы» акционершлік қоғамының орналасқан жерінен тыс орналасқан, Қоғамның оқшауланған құрылымдық бөлімшесі болып табылады. Филиал Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құрылған және Директорлар кеңесінің шешімі негізінде (2004 жылғы 18 мамырдағы №11 хаттама) қайта тіркелген. Филиал өз қызметін ҚР заңнамасына, Қоғамның бұйрықтарына, өкімдеріне және өзге де актілеріне, сондай-ақ «Шаруашылық басқарма» туралы ережеге сай жүұмыс істейді. Филиал заңды тұлға болып табылмайды. Филиалдың дербес балансы, атауы, тауарлық белгісі, және Қоғамның атауы көрсетілген мөрі, мөртаңбасы мен бланкілері бар. Қызмет ету мерзімі шектелмеген.

• 
  Қазақстан Республикасының Үкіметімен бекітілген бағдарлама бойынша магистральдық темір жол желісін сал, күтіп ұстау және жетілдіру;
  
• 
  тасымалдау процесін басқару;
  
• 
  магистраль темір жол желісіне қызмет көрсету;
  
• 
  темір жол көлігімен жүктерді, соның ішінде қауіптілерін тасымалдауды жүзеге асыру;
  
• 
  темір жол жылжымалы құрамын, соның ішінде қауіпті жүктерді тасымалдау үшін қолданылатын арнайы контейнерлерді жөндеу;
  
• 
  маркетингтік қызмет;
  
• 
  көліктердің әр түрін қатыстырып, тура және аралас қатынастар жүйесін ұйымдастыру;
  
• 
  Қазақстан Республикасының көлік және коммуникациялар министрлігімен келісу арқылы теміржолдық транзиттік көліктік коридорларды қалыптастыру жөніндегі іс-шараларға қатысы;
  
• 
  Сыртқы экономикалық қызмет пен шетелдік ұйымдармен экономикалық ынтымақтастықты дамыту;
  
• 
  өнімнің, көрсететін қызметтердің экспорты (импорты)
  
• 
  ақпаратты қорғаудың техникалық құралдардын, ақпаратты өндеудің қорғалған техникалық құралдарын әзірлеу, жасау;
  
• 
  ақпараттық қызметтер көрсету;
  
• 
  Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған өзге де қызмет болып табылады.
  

• 
  филиалдың теңгерімінде есептелетін және оларға жанасатын аумақтағы ғимараттарда инженерлік коммуникациялардың, жабдықтардың авариясыз жұмыс імтеуінқамтамасыз ету;
  
• 
  Қоғамның атынан Астана қаласының коммуналдық қызметтерімен Филиалдың теңгерімінде есептелетін ғимараттарды электр энергиясымен, жылумен, сумен, байланыс құралдарымен қамтамасыз ету жөнінде шарттар жасасу;
  
• 
  Филиалдың теңгерімінде есептелетін ғимараттардағы жөндеу-құрылыс жұмыстарының, ғимараттарға жанасатын аумақтарды абаттандыру бойынша жөндеу жұмыстарының көлемін анықтау;
  
• 
  Қоғам атынан әкімшілік пен өндірістік ғимараттарда жалпы жөндеу, өрлеу жұмыстарын және эанасатын аумақтарды абаттандыру жұмыстарын орындауға шарттар жасасу;
  
• 
  Жобалау-сметалық құжаттаманы дайындау және тексеру;
  
• 
  Филиалдың теңгерімінде есептелетін ғимараттарда жөндеу-құрылыс жұмыстарын орындау;
  
• 
  Негізгі құралдарды есепке алу;
  
• 
  Қоғамның орталық аппаратының құрылымдық бөлімшелерін тауарлық-материалдық қорлармен қамтамасыз ету;
  
• 
  Қоғамның орталық аппаратының қызмет етуі үшін қажетті ТМҚ қоймалық есепке алынуын жүргізу;
  
• 
  Құрылымдық бөлімшелердің Қоғамның әкімшілік шығыстар лимиттерін сақтауына, оның ішінде коммуналдық қызметтерді төленуіне бақылауды жүзеге асыру;
  
• 
  Филиалдың негізгі құралдарын, тауарлы материалдық қорларын күзету болып табылады.
  

(1-сызба)

2.2. Филиалдың бухгалтерлік есепті жүргізудегі саясаты (есеп саясаты)

Есеп саясатының келесідей мақсаттары белгілі:

• 
  Есептіліктің барлық түрін кірістіру;
  
• 
  Қаржылық мәліметтердің түсініктілігін, анықтылығын, сенімділігін қамтамасыз ету;
  
• 
  Қоғамда бухгалтерлік есепті жүргізудің бірыңғайлығын қадағалау;
  
• 
  Бухгалтерлік есептің жұмыс жасау аясының, қоғамға байланысыт нормативтік актілердің өгеруі, ауысуына тез бейімделуін қамтамасыз ету.
  

Есеп саясаты бухгалтерлік есепті ұйымдастыру барысында келесі сұрақтарды қарастырған:

1. 
   «Қазақстан ремір жолы» Ұлттық компаниясы» АҚ «Шаруашылық басқармасы» филиалының жалпы жағдайы мен статусы:
   
2. 
   Негізгі құралдар есебін жргізу;
   
3. 
   Жал есебі;
   
4. 
   Материалдық емес активтер;
   
5. 
   Инвестициялық жылжымалы мүлік;
   
6. 
   Қаржылық құралдар;
   
7. 
   Тауарлы-материалдық құндылықтар есебі;
   
8. 
   Сатуға арналған немес жойылуға жіберілген ұзақ мерзімді активтер;
   
9. 
   Активтер құнсыздануы;
   
10. 
    Ақша қаражаттарының есебі;
    
11. 
    Меншікті капитал;
    
12. 
    Жұмыскерлерге еңбекақы есебін ұйымдастыру;
    
13. 
    Кірістер;
    
14. 
    Мемлекеттік субсидия;
    
15. 
    Шығыстар;
    
16. 
    Займдар бойынша шығыстар;
    
17. 
    Әлеуметтік сфера;
    
18. 
    Корпоротивті табыс салығының есебі;
    
19. 
    Шетел валютасындағы операциялар есебі;
    
20. 
    Бағалау міндеттемелері;
    
21. 
    Есептілік күнінен кейін жағдай;
    
22. 
    Сегменттелген есеп;
    
23. 
    Ағымда қаржылық есептілік;
    
24. 
    Кәсіпкерліктің қосылуы;
    
25. 
    Дисконтталуды қолдану.
    

• 
  негізгі валютасын;
  
• 
  есеп саясатының қолданушыларын;
  
• 
  Есептілік кезеңін;
  
• 
  Қаржылық есептіліктің элементтерін;
  
• 
  Қаржылық есептіліктің компоненттерін;
  
• 
  Қаржылық есептің құрамын;
  
• 
  Мүлік пен міндеттемелердің түгенделуін;
  
• 
  Бақылау мен аудит;
  
• 
  Бухгалтерлік ақпараттың құпиялылығын анықтайды.