Мазмұны Андатпа

«Еңбек ақы»-статьясы бойынша өзіндік құны:

Сзп=С/Агод=9253864/900000=1,15 (100)

Еңбек ақы.

7-кесте.

10. 
    “Материалдар” статьясы бойынша өзіндік құндары.
    

Скг=С=1,235 тенге/т.

8-кесте.

Әрбір жұмыс істейтін шахтада беткейге шығатын кемінде екі шығу жолы болуы керек.Онда адамдар қозғала алатындай оның біреуінде желдеткіш ауа ағымына қарама қарсы болуы керек. Қазбаларды бекітуге қолданатын материалдар шарттарына жауап беруі тиіс. Барлық тау қазбаларының бекітуі аз уақытта және паспорттың өздігіне сәйкес бекітуге сәйкес жүргізілуі тиіс. Тау бортымен төбе тау қазбаларының бекітілуімен қабаттарымен жайған кезде. Кенжардағы жарылыс жұмыстарының графиктік уақыт бойынша жасалынады.Қопарылыс жұмысын арнайы дайындалған маман жүргізеді. Жұмыстың бастамасын,аяқталуын жақсы естілетін дыбыс сигналдары арқылы хабарлайды. Жұмысқа дейін әрбір жұмысшы, жеке жұмыс орнын тексеріп алу керек.

Біздің еліміздегі өндірістік аурулармен өндірістік жарақаттанулардың алдын алу үшін техника қауіпсіздігімен санитарлы-гигиеналық қамтамасыз ету үшін заманына сәйкес шаралады енгізу өте маңызды. Кеніш көзін ашу схемасына сәйкес кенді өндіруде жоспарда келтірілген флангалық әдісті қолданылады.

Желдету схемасында талдауда, желдету үшін өңделген өндірісті максималды пайдалану керек. Бұл шахтаның жалпы аэродинамикалық кедергісіназайту үшін керек. Барлық таза және дайындалған кенжарда және басқа орындардағы жұмыс істемейтін адамдарды таза ауамен ұзақ уақыт қамтамасыз етіп отыру керек.

Ластанған ауа таза ауамен араласуы керек. Желдету схемасы ТБ талаптарына сәйкес, қазбалардың орналасу санына байланысты болу керек, онда желдетудің флангалық схемасына сәйкес ластанған ауа әкетіледі. Ауа әкелуші бағадан қорғаныс бойында тазартушы кенжарға дейін ауа ағысының болмауы. Транспорттық мақсат үшін аз мөлшерде қолданылатын флангалық бағаналарда беткей ауа ағынын азайту, шахта депрессиясын өңдеудің әр кезеңінде бірдей қолдану. Кенішті желдетуге қажет ауа көлемін фактор арқылы анықталады, адамдар саныа қарай. Іштен жанатын двигательдерден шығатын газдардың ыдырауына байланысты.
3.2 Жалпы шахтаның ауасын есептеу.

Желдетуге қажет жалпы шахта ауасын бес фактор арқылы есептейміз.

1. 
   Атылыс жұмыстарындағы бөлінген газдар арқылы есептейміз.
   

Мұндағы: Qог –тазалау жұмыстарына қажет ауа, м³/мин.

Qог=100 *  вв * В вв * Кз / Т * Сд, м³/мин. (102)

мұндағы:  вв =0,04 газдану ВВ, м³/кг;

В вв=282,72, бір уақытта атылатын атылғыш заттар, кг;

Кз=1,4 артықшылық коэффициенті;

Т=30 атылыс жұмыстарынан кейін желдетуге кететін уақыт, мин.

Сд=0,008

Qог=100*0,04*282,72*1,4/30*0,008 =6596,8 м³/мин=109 м³/сек.

Qпн=m * [ 6 / T * √ Qу * S * ( 75+Q вв )], м³/мин. (103)

Мұндағы: m=4, өту кен жарларының саны.

S=18,6 м² құрлыстың қимасы.

Qпн=4*[6/30*√282*18,6*(75+282) =1094,7 м³/мин.

Q вв=6569,8+1094,7=7691,5 м³/мин =128,2 м³/сек.

2. 
   Шаңды шығару
   

 S- қима ауданның қосындысы, м²

U- ауданның қолайлы жылжу жылдамдығы, м³/сек.

Qп=(63,9*0,75+0,6*74,4)*1,4=129,6 м³/сек.

3. 
   Бір күнде шығаратын өнім.
   

А=3024 бір күнде шығарылатын өнім, т/сут.

=2,8 руданың тығыздығы, т/ м³

q=1,4, 1 м³ тәулік өнімділігіне қажет ауаның мөлшері, м³/мин.

Qд=3024/2,8*1,4*1,4=2116,8 м³/мин. =35,3 м³/сек.

4. 
   Адамдардың санына қарай.
   

n- жер астындағы адамдардың ең көп саны.

Qп=6*240*1,4=2016 м³/мин. =33,6 м³/сек.

5. 
   Іштен жанатын двигательдерден шығатын газдардың ыдырауына байланысты.
   

ΣN=580 – іштен жангатын двигательдердің жиындық қуаты.

CN2O5- Cco сәйкес азот және көміртегі концентрациясы,%

Q д.вс=580*(110*0,03+40*0,033)*1,4=40 м³/сек.

Шаңды шығаруға қажет ауа ең үлкен сондықтан,соны қабылдаймыз 129,6 м³/сек.
3.3 Жалпы шахтаның депрессиясын есептеу.

H= L*P*Q²/S³, м.су бағанасы

Мұндағы: S- көлденең кесік ауданы, м²;

- қазба қабырғасының аэродинамикалық кедергісінің коэффициенті,м., сек²/м;

L- қазбаның ұзындығы,м;

Р- қазба периметрі,м;

Q- қазба арқылы өтетін ауаның мөлшері, м³/сек.

Депрессия есебі таблицада келтірілген.

Жергілікті кедергілердің депрессиясы

H м.с=0,2*h, мм субағанасы (108)

H м.с=0,2*116,02=23,20 мм су бағанасы (109)

Табиғи күштің мөлшері.

H м.с=К*РоН/100*( а1 -а2) мм су бағанасы (110)

а1 =13,6*100/R*Тср'; а2 =13,6*100/R*Тср'' (111)

R=29,4 газдың универсал тұрақтылығы

Тср'=278,9 , Тср''=285,9 Кельвин бойынша қоршаған ортаның температурасы.

Ро=760 атмосфераның қысымы, мм су бағанасы

Н- желдеткіш оқпанның тереңдігі

h=1,05*760*200/100*(0,166-0,162) =6,9 мм су бағанасы

а1 =13,6*100/29,4*278,9=0,166; а2 =13,6*100/29,4*285,9=0,162

Жалпы шахтаның депрессиясы анықтау.

Нм= h +hе+ hмс, мм, су бағанасы (112)

Флангалық желдеткендегі желдеткіш өнімділігі.

9-кесте.

Qв=1,2* Qм/2, м³/сек. (113)

Qв=1,2*130/2=78 м³/сек

Шахта қенетының эквиваленттік тесігі.

А кр =0,388*Qпр/2√2,м² (114)

Желдеткіш жұмыстық дөңгелектің бағдарлама диаметрі .

Д=√ А кр/0,44,м (115)

Д=√1,55/0,44=0,66м

Желдеткіш қондырғыларының едергісі .

Rв.у=0,055*Т'1/Д'' (116)

Rв.у=0,055*3,14/2,23''=0,0017

Шахтаның кедергісі

Rм=Нм /Q м²=116,02/130²=0,006

Жалпы шахтаның депрессиясы мынаған тең

Нм=116,02+6,9+23,20=146,12 мм су бағанасы

Электродвигательдердің қуатын есептейміз

Nд= Qв* Нв/ h1в; h1дв* h1р* Нвm (117)

Мұндағы: h1в, h1дв, h1р-(кп.д.)пайдалы жұмыстың коэффициенті, сәйкес вентилятор, двигатель, редуктор.

Nд=78*40,86/102*0,77*0,96*0,95=44,49 квт.

Нв=(К* Rш+Пву)* Qв²; (118)

Нв=(0,826*0,006+0,0017)*78²=40,86

Әр желдеткіш оқпанына, бір ВЦО-2,5 желдеткіш қондырғыларын онатамыз. Двигатель сериясы СДН – 14-44-10 қуаты 630 квт.

Өлшеулі ауаның шығыны

G м=Q м *, кг/сек. (119)

Q м - оқпан арқылы өтетін ауаның мөлшері, м³/сек.

= ауаның тығыздығы, кг/ м³.

Q м=130*1,2=156 кг/сек.

Қыздыруға қажет ауаның салмағы

G под= G м*(tсм - tр) * tпод- tр, кг/сек. (120)

tсм=±2 желдеткіш оқпандардағы ауа қоспасының температурасы желдеткіш каналымен каллорифер кедергілерімен төмен.

tр=- 40 ауаның минимальдық температурасы.

tпод=+70 каллорифер бетіндегі ауаның жалпы қызған ауаның температурасы, С˚

G под=156*(2-(-40))/70-(-40) =197,6 кг/сек.

1. 
   Калорифердің жылу өнімділігі
   

Сср=0,239 ауаның жылу сыйымдылығы.

Wт=156*(2-(-40))*0,239=1416,792 Ккал/сек.

Гост 10-N-60 модель Б калориферді қабылдаймыз.

4. 
   Техника – экономикалық бөлім.
   

Сз.п=∑С/Агод=3766487/900000=3,8 тенге/т

2 Амортизация

Са=∑С/Агод=22479000/900000=24 тенге/т

3 Материалдар амортизациясының 20%

См=0,59

4 Энергия

Ст=∑С/Агод=8167144/900000=88 тенге/т

Жұмыс өнімділігі тек қана ұйымдастыру техникалық факторларға ғана емес, сонымен бірге, кеніштегі субъектінің гигиеналық және қатерсіз шарттарына да байланысты. Жоспарланатын өндірісте газ тез ақнық құрамына байланысты 1-категориядға жататын аталыс заттың күші арқылы кенді алуға қолданылатын камералы діңгекті жүйе қолданылады.

Желдетуге қажет ауа мөлшері алыңғы бөлімде айтылған.

Шахтаны жоспарлағанда келесі қтерлі жағдайлар ескеріледі:

1.Қазба төбесінің бұзылуы.

2.Қазбаға жұмысшылардың құлауы.

3.Элект тоғымен зақымдану.

4.Қопарылыс жұмыстарын оындау кезіндегі жарақатттар.

Жерасты жағдайларында жұмыс істеу қолайсыз және зиянды жерлермен байланысты. Мысалы: шаң-тозаңның біркелкі жарықтанбауы, зиянды газдардың болуы, сілкіністер, ылғалдылықтың жоғары болуы. Осылардың әсерінен кәсіби сырқаттар пайда болады.

1.Өкпе ауыруы;

2.Көз ауыруы, әлсіз жарықтанатын жерде жұмыс істегенде;

3.Дірілмен шулы жерден пайда болатын аурулар;

4.Газбен улану;

5.Салқын тиіп ауру.

Жоғарыдағы аталған факторлар адам ағзасына әсер етпес үшін келесі шаралар қолданылады:

1.Ұйымдастыру шараалары;

2.Техникалық шаралары;

3.Санитарлық-гигиеналық шаралары;

4.Өртке қарсы шаралары;

5.Апатты жою жоспары.

2. 
   Өндірістік жарақаттардың алдын алудың қауіпсіздік техниканың шаралары.
   
   1. 
      Тау массаларының бұзылыстарымен күрес шаралары.
      

2. 
   Аралас этапта орналасқан панельді өңдеуге тиім салынады.
   
3. 
   Жұмыстың технологиясы мен ұйымдастыруы қажет аймақтың интенсивті өңделуін қамтамасыз етуі керек.
   
4. 
   Жезқазғандағы кенжар төбесі антематикалық түрде тексеріліп отыруы керек.
   

2. 
   Бұрғылап-аттыру жұмысындағы жарақаттанумен күрес шаралары.
   

2.Зарядтау мен бұрғылау кезінде жұмыстарды біріктіруге болмайды.

3.Атылғыш затты шахтаға жеткізуі іске асырылуы қажет. Атылғыш затты тасымалдау арнайы өзі жүретін машиналармен жүзеге асады, ол қазбаға арнайы инструктардан өткен қопарғыштармен және олардың көмекшілерімен тасымалданады.

4.Қопарылыс жұмыстарын жүргізер алдында қатерлі аймақ шекарасы белгіленіп,постылары қойылуы керек.

5.Қопарылыс жұмыстары дыбыстық сигнализация арқылы жүргізілуі керек.

3. 
   Зумпфтар мен су жинағыштарда жерлестіргіді орналастыру.
   

Жерлестіргіш материалы ретінде шахта суларының қышқылдық қасиетіне төзімді котельдік темірді қолданады. Штректі су жинағыштарда жерлестргіш үшін ауданы 0,6м² кем емес, қалыңдығы змм-ден кем емес қолайлы жолақтар қолданылады. Қайта қосылған жерлестіргіштер үшін ұзындығы 2,5м жолақ қойылады.

Су жинағышта жерлестіргіштің орналасуы.

1-жерлестіргіш электрод

2-өткізгіш.

2. 
   Санитарлы-гигиеналық шаралар.
   

1. 
   Шаңмен күрес әрекеттері.
   

Техникалық сипатты шаралар:

• 
  ауаның көп келіп тұрған жеріне кен түсіргішті орналастыру.
  
• 
  Бұрғылау негізінде шаңдарды азайту үшін ылғалды бұрғылау.
  

2. 
   Шумен күрес шаралары.
   

Машина ішінде шуды төмендету үшін дыбысты реттеуші және дыбыс жұтатын қондырғылар қолданылады. Дыбыс толқынының жұтылу деңгейін төмендету үшін жер асты қазбаларында жұтылған кеңістікті қамтитын арнайы дыбыс жұтқыш табындылар қолданылады. Шуды тұншықтыратын перфораторлар (ПНБ-1) шуды 24 тен 15 ке дейін төмендетеді. Кенжарларда желдеткіштердің шуды төмендету үшін ТШ-5 тұншықтырғыштар қолданылады. Қатерлі шуда тау-кен жұмысшылары міндетті түрде құлақ жапқыштармен жабдықталуы керек.

3. 
   Дірілмен күрес жолдары.
   

Жұмыс көлемімен операциялар санын азайту үшін технологиялық процесті жүзеге асыруы, қол жұмысын біртіндеп механизерлеу және автоматизерлер және дистанциялық басқаруғакөшу. Қолға берілетін дірілдеуді қол перфораторлары жәрдемімен төмендетуПР-25, МО-340, ПП-50, В-30 бұрғылау кезінде бұрғы ұстағыш дірілдеуін қондырғылар жүзеге асады.

Қолайсыз өндірістік факторларды шектеуге бағытталған циклді графикке сүйене еңбектік рационалды режим ұсынылады.

4.4. Жарықтандыру

СанН ж Е 2.04-05-2002 жыл.

Сейсмологиялық жұмыстар күндізгі уақытта, ашық жерлерде жүргізіледі. Осыған байланысты табиғи жарық қолданылмайды. Жасанды жарық тек камералды жұмыстарды жүргізу кезінде пайдаланады, яғни алдын-ала алынған материалдарды өңдеу барысында қолданылады. Жарықтандыру үшін әдетте қыздырылған лампалар қолданылады. Осыған орай жарық қалыпты нормадан 250 лк-дан төмен болмауы керек. Ауа-райы жауын-шашынды болғанда аралас жарық, яғни өндірістік объектіні жарықтандыру үшін арнайы берілген норма бойынша табиғи және жасанды жарықтандыру құралдары қолданылады. Ол мына формула арқылы анықталады:

Мұнда Е - жарықтандыру, лк,

F - жарық ағыны, лм,

S - жарықтандыратын бөлменің аудан, м².

Ені В=15 м,

Биіктігі Н=3 м.

Еденнің жұмыс орны бетіне дейінгі биіктігі һ еден=0,8 м.