ДутттиТ-23-1к тобының студенті Хумыкей Самат Жиенбекұлы

жүктеу 0,79 Mb.

Дата	15.12.2023
өлшемі	0,79 Mb.
	#44714

5 тапсырма АиАХ

ДУТТТиТ-23-1к тобының студенті Хумыкей Самат Жиенбекұлы

4-тапсырма.

Такырып. Қозғалтқыштағы салқындату жүйесі.
1. Жылу балансы
2. Салқындату жүйесінің бөлшектері.
3. Салқындату жүйесінің ақаулықтары.
4. Салқындату жүйесі негізгі бөліктері.

Ауамен салқындатылатын қозғалтқыштарда бөлшектердің қызуды бәсеңдету үшін цилиндрлерге және оның қалпақшаларына роторлы желдеткіш ауа үрлейді. Желдеткіш ротордан тұрады, оның көп санды қалақшасы мен қозғалмайтын бағыттаушысы бар.

Желдеткіш роторының айналу жиілігін өзгерту арқылы жылу режимін автоматты түрде реттейді. Осы мақсатта гидродинамикалық муфта қолданылады.
Қозғалтқыш қызбағанда және цилиндрлер қалпақшасының температурасы жеткіліксіз болғанда золотник майлау жүйесіндегі майды гидромуфтаға жібермейді, соның нәтижесінде турбиналы дөңгелек желдеткішпен қоса айналмайды. Қозғалтқыш температурасы қажетті деңгейге жеткенде реттеуіштің сезімтал сезгісі золотникті ығыстырып, майдың гидромуфтаға өтуіне жол ашады. Мұның өзі жетектегі дөңгелектің желдеткіш роторымен бірге айналуын мәжбүр етеді.
Қозғалтқыштың температурасы неғұрлым жоғары болса, гидромуфтаға май соғұрлым көп құйылады, әрі желдеткіш роторы да аса тез жиілікпен айналады. Температура белгілі бір мәнге дейін төмендегенде золотник майдың муфтаға келуін шектейді де, желдеткіш айналысын баяулатады.
Ауамен суытылатын қозғалтқыштарда қозғалтқыштардың қызатын негізгі бөлшегі цилиндр блогы мен оның басына арнаулы аралықтарынан ауа жүретін етіп қабырғалар жасалады. Ол қабырғалар әрі суытылатын бөлшектің ауамен жанасатын ауданын көбейтеді. Енді сол қабырғалардың аралықтарынан сыртқы қоршаған ортадан арнаулы желдеткіш арқылы ауа үрлейді. Үрленген ауа сол қабырғаларды аралап өткен кезде бөлшектерде артық жылуды өзіне қабылдап, әрі қарай сыртқы қоршаған ортаға шығып кетеді. Мұндай суыту жүйесі құрылысы жағынан өте қарапайым бола тұрса да, оның негізгі кемшілігі сырттағы қоршаған ортаға тәуелді жүмыс істейді. Көбінесе жазғы ыстық кездерде қозғалтқышты қалыпты жағдайға дейін суыта алмайды. Сондықтанда мұндай суыту жүйелері, қуаты аз кішігірім қозғалтқыштарда қолданылады.
Салқындату жүйесі қозғалтқыш цилиндрлерінен артық жылу- ды бұру үшін және қолайлы температуралық режимді 80...95°С шамасында сақтауға арналған. Салқындату жүйесі ауамен (іштен жанатын отандық қозғалтқыштарда сирек қолданылады) және сұйықтықпен (1 сурет) болуы мүмкін.
Сұйықтықпен салқындату жүйесінде салқындатқыш сұйықтық ретінде су мен қатпайтын сұйықтықтар қолданылады. Салқын- датқыш сұйықтықтар қанағаттандыруы тиіс негізгі талаптар:
• жылуды тиімді бөлу;
• жоғары температурада қайнау және жылы булану;
• төменгі температурада кристалдану;
• металл бөлшектерді тоттандырмау және резеңке бөлшектерді бүлдірмеу;
• жұмыс үдерісі кезінде көбіктенбеу;
• арзан болу;
• өртке қатысты қауіпсіз болу және денсаулыққа зиянды болмау.

1. сурет. Қозғалтқышты сұйықтықпен салқындату жүйесі:
1, 2, 3, 5, 15, 18 — шлангтер; 4 — келте құбыр; 6 — таратқыш кіші бак; 7, 9 — тығындар; 8 — салқындату рубашкасы; 10 — радиатор; 11 — қап;
12 —желдеткіш; 13, 14 — тегершіктер; 16 — қозғалтқыш белдік;
17 — сорғы; 19 — термостат

Көп таралған салқындатқыш сұйықтық – су. Оның жылу сыйымдылығы, жылу өткізгіштігі өте жоғары, аздап тұтқыр, жақсы буланады. Алайда судың да салқындатқыш сұйықтық ретінде қолдану үшін өзіндік кемшіліктері бар. 0°С-да ол айтарлықтай көлемде қатады, бұл аспаптардың бүлінуіне әкеп соғады. Оның құрамында тұз көп болғандықтан, қайнау кезінде олар салқындату рубашкасы қабырғаларына және радиатор трубкаларына қақ түрінде бөлініп шығады. Металдарға қарағанда жылу өткізгіштігі едәуір төмен.

Құрамындағы тұзға байланысты су - кермек, орта кермек және кермектілігі төмен болып бөлінеді. Кермектілігі төмен суда тұз аз болады, ол салқындату жүйесін қақпен, қалдықпен аз ластайды.
Орта кермек және кермек суды құяр алдында қайнатып немесе химиялық жолмен жұмсарту қажет. Кез-келген қаққа қарсы өңделген суды жүйеге құяр алдында жүйені ескі қақтан тазартып алу қажет.
Жылдың суық мезгілінде 0°С төмен температурада этиленгликоль мен су қоспасынан жасалған төмен деңгейде қататын сұйықтықтар (антифриздар) қолданылады. Этиленгликоль – бұл иіссіз майлы сарғыш сұйықтық. Этиленгликольдің қайнау температурасы - 197°С, кристалдануы - 115°С; 53% этиленгликоль мен 47% судың кристалдануы - 40°С, 66% этиленгликоль мен 34% судың кристалдануы - 65°С температурада жүзеге асады. Тоттануды азайту мақсатында антифриздер құрамына қоспалар қосады.
6-02-751 ТТ – 86 бойынша Тосол антифризі алғаш рет ВАЗ автомобильдері үшін шығарылған болатын. Тосолға көбіктенуге қарсы қоспа мен үйкеліске төзімді қоспалар композициясы енгізіледі. Тосол үш маркада шығарылады:
• Тосол АМ — көгілдір түсті, кристалдану температурасы - 40 °С;
• Тосол А-40 — көгілдір түсті, кристалдану температурасы - 65 °С;
• Тосол А-65М — қызыл түсті, кристалдану температурасы - 65 °С.
113-07-02 – 88 ТТ бойынша «Лена» маркалы антифриз үш маркада шығарылады: ОЖ-К, ОЖ-40 және ОЖ-65. Барлығы сары-жасыл түсті, кристалдану температурасы сәйкесінше – 40, - 65 және 65°С.
Антифриздер рецептура бойынша ажыратылады, сондықтан әртүрлі марканы өзара араластыруға болмайды.
Автомобильді пайдаланған кезде қозғалтқыш радиаторында салқындатқыш сұйықтықтың деңгейі төмендеуі мүмкін. Этилен- гликольдің қайнау температурасы өте жоғары (197°С-ға дейін) болғандықтан, салқындатқыш сұйықтықтың деңгейінің түсуі судың қайнауы салдарынан болады және оған таза суды еселеп құю қажет. Сәйкес маркалардың антифриздері салқындату жүйесінен сұйықтықтың ағып кетуі кезінде ғана еселеніп құйылады.
Этиленгликольді салқындату сұйықтықтарының мұнай өнімдеріне түсуіне жол бермеу керек, себебі олар көбіктендіру тудырып, атмосфераға радиатор тығынының буланған клапаны арқылы бу шығарады.
Жүйені этиленгликольді сұйықтықтармен суға қарағанда 6...8% аз толтыру қажет, себебі олар қыздыру кезінде ұлғаяды және буланған клапан арқылы радиатордан ығыстырылуы мүмкін.
Тосолдың қызмет ету мерзімі екі жылмен шектеледі, автомобильді қарқынды қолданған жағдайда оны автомобильдің 60 мың. км жүрісінен кейін ауыстыру қажет.
Этиленгликоль — күшті тағамдық, сондықтан онымен жұмыс жасағаннан соң қол мен бетті сабынмен жақсылап жуу қажет.
Тосолдың қатуынан төмен температурада ол цилиндрлер блогы мен радиатор үшін қауіпсіз қою қар тәрізді массаға айналады.
Электр желдеткіш.
Ол радиатор орнатылған желдеткіш, туралы. Ол өте сирек істейді. Ол радиатор шығуда температурасы асып кезде ғана қосылады. Бұл ретте, сенсор, немесе дәлірек айтқанда, температура қосқышын. Ол белгілі бір температура құнмен оның геометрия өзгерту, деформацияланған жатқан биметаллическим табаққа, тұрады. Бұл механикалық Бұл табаққа байланысты байланыстарды жабу аяқталғанда.

Ол кімнің жеткіліксіздігі тез жойылды, әлі кемелді емес болуы мүмкін салқындату жүйесі ВАЗ-2107, айта кету керек,. сенсор, өндіруші сәйкес, оның әсерлі ресурсы жоғары токтар ауыстырып алады. Бірақ ол қорғау дәрежесі бар екенін жақсы - қосу арқылы жүргізілуі тиіс электромагниттік реле сенсор арқылы басқарылады. Сондықтан ол өмір бірнеше рет арттыруға болады. Сонымен қатар, сіз датчиктен параллель жалғанған кабинада түймені, болуы тиіс. Фанаттар кіргізуді міндетті жасауға, оны пайдалануға болады.
Қозғалтқышты салқындату желдеткіші жөндеу.
Қозғалтқышты салқындату үшін не себептен желдеткіштің қажет екендігі туралы және оның дұрыс жұмыс істемеуі туралы не туралы айтудың қажеті жоқ. Атаудан түсіндірілгендей, оның негізгі мақсаты автомобильді басқару кезінде қозғалтқышты салқындату болып табылады. Бұл құрылғыны жиі істемейді, бұл массаның себептері жөндеудің басты нүктелеріне назар аударайық.

Қозғалтқышты салқындату желдеткіші: жұмыс принципі.
Ең алдымен, бұл құрылғының қалай жұмыс істейтінін түсінуіңіз керек. Қозғалтқыштан қоршаған ортаға жылуды кетіруге мүмкіндік беретін механизмдер мен құрылғылардың тұтас жиынтығымен айналысатындықтан, бұл өте күрделі жүйе. Бұл мақалада сұйық салқындатудан гөрі ауа салқындату туралы айтатын боламыз. Желдеткіш цилиндрлер арасында орнатылады. Ол V-белбеу жетегі арқылы тікелей білікке арналған білікке тартылады.

Қозғалтқышта ауа температурасы максималды болатын қозғалтқыштың бөліктеріне ауа ағындарын жіберуге мүмкіндік беретін арнайы қақпақтар бар. Қозғалтқыштың желдеткіштің қуат шығыны ең көп дегенде 8-9% құрайды. Белгілі бір температураға жеткенде автоматты түрде қосылып, өшірілетінін ұмытпаңыз. Мәселен, қозғалтқыштың VAZ-2110 салқындатқыш желдеткіші 95 градус Цельсий және одан жоғары температурада жұмыс істей бастайды. Егер бұл болмаса, онда сіз оны іздеп, оны жоюыңыз керек.

Тәжірибе көрсеткендей, дұрыс жұмыс істемеу себебін табу оңай емес. Ең жиі кездесетін ақаулық - бұл дұрыс уақытта істемеу. Яғни, қозғалтқыш 95-99 градустық максималды температураға дейін қызады және құрылғы қосылмайды. Бұл жағдайда сорғышты ашып, радиатордың жағында орналасқан, әдеттегідей, термопроводты табу керек. Оның орнына немесе жөндеуге әрекет жасалуы мүмкін.
Әрине, термалды ажыратқышты бұзу - бұл нашар нәрсе емес. Желдеткіштің моторының сәтсіздігі әлдеқайда нашар. Біріншіден, жөндеуді көп уақыт қажет етеді, ал екіншіден, оны пайдалану мүмкін емес. Бірақ ең алдымен , электр қозғалтқышының сақтандырғышын тексеріп алуыңыз керек, себебі ол істен шығуы мүмкін. Егер ол дұрыс болса, келесі әрекеттерді орындап көріңіз. Сымдарды термосвитерден ажыратып, оларды бір-біріне қосып, отты қосыңыз. Желдеткіш табуға тиіс. Осылайша, сәтсіздік электр қозғалтқышынан емес, коммутатордан туындайды.

Жөндеуге арналған құралдар.
Әрбір сақтандырғыш арқылы өтіп, релеге жетеміз, бірақ мәселе батыл болмады. Демек, қозғалтқыштың салқындатқыш желдеткіші жұмыс істемейді, сіз құрылғының моторын алып тастауыңыз керек. Бұл үшін ең аз құралдар жиынтығы қажет. Біз 10-дан соң басын аламыз, бұл гараждағы іс жүзінде барлығында, ол ұзартқышты, орташа немесе ұзындықты талап етеді.
Штангаға ие болу керек. Егер сізде біреу болмаса, сіз тұрақты кілтін ала аласыз. Бұдан басқа, шүберек дайындаңыз, себебі бұл жұмыс шаңды. Қолыңызда жалпақ және кросс-бас бұрауышты, сондай-ақ кілттер жиынтығын жасау керек. Мұнда, негізінен, бәрі де, сіз құрылғыны бөлшектеуге тікелей баруға болады. Айтпақшы, жұмыс істемей тұрып батареяның массасын өшіру керек, яғни «минус».
Қозғалтқышты салқындататын желдеткішті.
Қажетті құрал болғаннан кейін машина көлденең бетке орнатылып, тұтану өшіріледі, бөлшектеуді бастауға болады. Біріншіден, желдеткішке баратын сымдарды толығымен ажыратып алу керек. Алдымен қозғалтқыштың шанышқысын, содан кейін температура сенсорының сымын шығарыңыз. Тек мұнда бір нюанс бар, сіз екі ұшты ажыратуыңыз керек, яғни сенсордан және желдеткіштен.

Содан кейін қозғалтқышты салқындату желдеткіші жоюға дайын. Бірақ бұған дейін барлық болттарды бұрап алу қажет. Алдымен біз олардың екеуін бұрып, жоғары және төменгі жағына қойып, сол себепті біз сол жақта сол жаққа шығамыз. Ал оң жақтан орталықта тек бір болт бар. Келесі қадам: біз желдеткіштің орталығын аламыз және өзімізді сүйреп шығарамыз, оны сорғыш астынан ешқандай күш-жігерсіз алуға тура келеді.

Бұл құрылғы толықтай жиналуы мүмкін. Сондықтан оны ауыстыру керек. Алайда, кейбір жағдайларда өздігінен жөндеуді жүзеге асыруға болады. Мысалы, қозғалтқыштағы орам жабылды. Тіпті әлдеқайда оңай, мысалы, жарылған сақтандырғыш. Бөлімді ғана өзгерту жеткілікті, және бәрі де жұмыс істейді.
Қозғалтқышты салқындататын желдеткіш, ол бүгінгі күні айтарлықтай үлкен, мезгіл-мезгіл тазалануы керек. Оны алып тастағаннан кейін, оны әр түрлі ластанудан тазалап, оның өнімділігін арттыруға болады. Бұл құрылғының бірнеше жылдамдығы болғандықтан, ток берілетін арнайы резистор пайдаланылады. Шынында да, желдеткішті қосу мүмкін емес, сондықтан жиі өртелетін сақтандырғыш бар.
Электр қозғалтқышын және сымдарды тексеру.
Автомобильді пайдалану кезінде сымдар тотығады, сондықтан контакт нашарлайды. Сондықтан, сіз ештеңені өзгертпес бұрын, сымдардың күйін қарауыңыз керек. Кемшіліктерді бірден щеткамен ауыстыру немесе тазалау керек. Бірақ проблема қалса, желдеткіштің электр қозғалтқышын тексеру керек. Оны қарапайым етіп жасаңыз, енді сіз қалай білетін боласыз.

Қозғалтқыштың салқындатқыш желдеткіші қосылмаса, келесі əрекеттерді орындаңыз. Алдымен сымдардың ағытпаларын ажыратып, қара - қызыл сым мен батареяның арасындағы оң секіргіш орнатыңыз. Содан кейін, екінші секіруді пайдаланып, қоңыр сым терминалын және батареяның терісін қосыңыз. Осыдан кейін отты қосыңыз, желдеткіш жұмыс істеуі керек. Егер бұл болмаса, онда бізде ақаулы қозғалтқыш бар. Бұл жағдайда жөндеу жұмыстарын орындауға тырысуға болады, бірақ бұл ұзақ уақытқа созылады және нәтиже қандай болмасын белгісіз.

Қозғалтқыш жылынып, желдеткіш қосылмаған.
Бұл, ең алдымен, таралған мәселе. Бұл туралы басында біз аздап айтқан болатынбыз, бірақ мұнда біз егжей-тегжейлі түсінуіміз керек. Мысалы, «Калина» қозғалтқышының салқындатқыш желдеткіші 99 плюс-минус 2 градус температурада қосылуы керек. Құрылғыны өшіру 92 плюс немесе минус 2 градус температурада болуы керек. Егер бұл болмаса, мысалы қосылады, бірақ өшірілмейді немесе керісінше, термалды ауыстырғышты жөндеу немесе ауыстыру керек.

Мұның бар-жоғын тексеру үшін сіз қозғалтқышты іске қосуға, жұмыс температурасына дейін қызуға мүмкіндік беріп, кеңейту багының қақпағын мұқият сөндіріп, сол жерде термометрді орналастырыңыз. Егер белгі 92-ден 99 градусқа дейін тоқтаса, бірінші жылдамдық 99-105-де болса, онда құрылғы екінші жылдамдықта жұмыс істей бастайды. Кез келген ауытқулар байқалған болса, онда, ең алдымен, резисторда сақтандырғыш жанған.

жүктеу 0,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: