Мазмұны: Қалыптасқан қазақстан -2050 стратегиясы

Ұлы Жеңістің мерейтойын Сыр жұртшылығы ерекше мәнде тойлады. Бұл күні қала тұрғындары боздақтар рухына тағзым ету үшін Тағзым алаңына жиналды. Алаңда халықтың көптігі соншалық ине шаншар жер болмады.

«Ерлік те, елдік те ұрпаққа аманат» атауымен өткізілген мерекелік шара Ұлы Отан соғысында құрбан болған боздақтарды бір минут еске алудан басталды. Шараға облыс әкімі Қырымбек Көшербаев қатысып, соғыс ардагерлері мен жиналған көпшілікті Жеңіс күнімен құттықтады.

– Биыл Жеңістің 68 жылдық мерекесіне орай Ұлы Отан соғысына қатысушылары мен мүгедектерін және оларға теңестірілген 430 адамға тиісті әлеуметтік қолдау көрсетілуде.

Құрметті Ұлы Отан соғысының ардагерлері! Біз бүгін мақтаныш етіп жүрген тәуелсіз еліміздің әлеуметтік-экономикалық жетістіктерінің негізі Сіздердің жанқиярлық ерліктеріңіз бен жасампаз еңбектеріңіздің заңды жалғасы. Бүгінгі мереке күні дендеріңізге саулық, отбасыларыңызға амандық, Отанымызға бейбітшілік тілеймін. Ұлы Жеңіс мерекесі құтты болсын! – деп аймақ басшысы өз лебізін білдірді.

Мұнан соң шара әскери шеруге жалғасты. Жеңіс шеруіне 2019 әскери бөлімі, Қызылорда облысы қорғаныс істер жөніндегі департаменті, 5547 әскери бөлімі, облыстық төтенше жағдайлар департаменті, ҚР Ішкі істер министрлігінің Қызылорда облыстық ішкі істер департаменті, облыстық кедендік бақылау департаменті, Қорқыт ата атындағы ҚМУ-дың әскери кафедрасы мен «дене шынықтыру және бастапқы әскери дайындық» кафедрасы, сондай-ақ, «Жасампаз жасақ» еріктілер тобы сап түзеп өтті. Бірі әкесінің, бірі бауырының рухына тағзым ету үшін келген көпшілік шеруден соң гүл қою рәсіміне қатысты.

Айта кету керек, мерекелік шарада Алматы қаласының Жамбыл атындағы мемлекеттік филармониясының үрмелі аспаптар оркестрі де өз тартуларын жасады. Майдангерлерімізге деген құрмет мұнымен шектелмеді. Дала асханасында оларға арнап қарақұмықтан жасалған ботқа ұсынылды. Бейбіт күн аясында ботқадан дәм татқан қарттар бір-бірімен шүйіркелесіп, өткенді бір еске түсірді, кейінгі ұрпаққа алғыстарын білдіруді де ұмытпады.

– Бүгін бәріміз үшін де ерекше күн. Жеңістің 68 жылдық мерекесіне жетіп отырмыз. Менің айтарым, біздің көргенімізді ешкім көрмесін. Балаларымыз бақытты ғұмыр кешсін, бейбітшілігіміз баянды болсын. Жергілікті билікке бүгінгі көрсетіп жатқан көмектері мен құрметі үшін алғысымды білдіремін, – деді қарт майдангер Төлеген Жүнісов.

Сұрапыл соғыста қасық қаны қалғанша күресіп, кеуделерін оққа төсеп, елімізге жарқын өмір сыйлаған қарттарымызға қандай құрмет көрсетілсе де лайықты. Олардың ерлігін, елге жасаған еңбегін ешкім де ұмытпақ емес. Сондықтан да ерлігі елге мұра, ұрпаққа ұран болған Жеңіс мерекесі мәңгі жасай бермек.

//Сыр бойы.2013.-14.мамыр.- 2 б.

Айнұр БАТТАЛОВА

«БОЛАШАҚТЫҢ» БАҒДАРЫ – БІЛІКТІ МАМАНДАРДЫ КӨБЕЙТУ

ҚР Білім және ғылым министрлігі үстіміздегі жылдың сәуір айының 22-сінен бастап «Болашақ» бағдарламасына жергілікті жерлерде құжаттар қабылдай отырып, еліміздің қалаларында құжаттар қабылдау ережесін түсіндіру мақсатында кең ауқымды ақпараттық науқан өткізуде.

Аталған ақпараттық кампания аясында кеше облыстық мәслихаттың мәжіліс залында көшпелі брифинг өтті. Шараны ашқан облыс әкімі аппаратының басшысы Қанатбек Жайсаңбаев «Болашақ» бағдарламасының мақсаты мен маңызына тоқталды, сондай-ақ, бағдарлама бойынша білім алушылар арасында мемлекеттік қызметшілердің аздығын, әсіресе, Қызылорда өңірінің үлесі төменгі деңгейде екенін тілге тиек етті. Басқосуда сонымен бірге «Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ құжаттарды қабылдау және конкурсты ұйымдастыру бөлімінің басшысы Досхан Құдайбергенов аталған бағдарлама бойынша конкурс ережесін, талаптарын жан-жақты түсіндірді.

Осыдан 20 жыл бұрын Елбасы дарынды жастардың шетелде білім алуларына мүмкіндік беретін шешім қабылдап, соның негізінде «Болашақ» бағдарламасы өмірге келген болатын. Бүгінде аталған бағдарлама өзінің маңыздылығын мойындатты. Жалпы алғанда, бағдарлама шеңберінде 9250 стипендия тағайындалды. Қазіргі уақытта 2796 стипендиат әлемнің 33 еліндегі 200 үздік жоғары оқу орнында білім алуда.

ҚР Білім және ғылым министрлігі тұрақты негізде ел дамуының жаңа басымдықтарына сәйкес бағдарламаны жаңғыртып отыратыны белгілі. Осыған орай, 2011 жылы магистрлар мен PhD докторларын оқытуға назар аударылған «2015 жылға дейін «Болашақ» стипендиясын дамыту жоспары» қабылданды. Конкурсқа қатысуға қолжетімділікті кеңейту мақсатында электронды мемлекеттік қызмет енгізілді. Яғни, бұл бойынша талапкерлер конкурсқа қатысу үшін құжаттарын Қазақстанның кез келген жерінен электронды үкімет порталы арқылы тапсыра алады. Сонымен бірге кепіл мүлкіне қойылатын талаптар да алынып тасталды, кепілгерлік өлшемдері нақты бекітілді. Бұл шаралар ауыл тұрғындары үшін қолжетімділікті айтарлықтай кеңейтуге мүмкіндік беруде. Құжаттарды қабылдау 2013 жылдың 18 ақпанынан бастап 1 қазанға дейін магистратура, доктарантура, ғылыми, педагогикалық, медициналық және инженерлік-техникалық тағылымдамалар бойынша жүзеге асырылатын болады. Конкурсқа шетелдік жоғары оқу орнына өз бетімен түскендер, мемлекеттік қызметшілер, ғылыми-педагог қызметкерлер, өңірлердегі жоғары оқу орындарының ағымдағы жылғы түлектері, медицина және инженерлік-техникалық қызметкерлер қатыса алады. Бұл ретте магистратураға үміткерлер үшін шетелде 18 айға дейінгі, тағылымдамалар үшін алты айлық тілдік курстар көзделген. Сондай-ақ, кандидаттар үшін жас шектеулері алынып тасталғанын атап өткен жөн.

Басқосуды қорытындылаған облыс әкімі аппаратының басшысы Қанатбек Жайсаңбаев мемлекеттік қызметшілерді аталған бағдарлама бойынша конкурсқа қатысуға шақырды. – Бізде «Болашақ» стипендиясымен білім алушылар аз. Әсіресе мемлекеттік қызметшілер арасында өте төменгі деңгейде. Қазіргі уақыт білім мен біліктің бәске түскен шағы. Облыс әкімінің ұстанымы да сол, біз мемлекеттік қызметшілер арасында білімді де білікті мамандардың көп болғанын қалаймыз және осыған көңіл бөліп отырмыз. Сондықтан талаптанушылар болса оларға қолдау білдіруге дайынбыз. Мақсатымыз – өңірімізде білімді де білікті мамандарды көбету, – деп мемлекеттік қызметшілерді аталған бағдарлама бойынша конкурсқа қатысып, бақ сынауға үндеді.

//Сыр бойы.-2013.- 18 мамыр.- 2 б.

Казыбек БОТАЕВ

С 22 апреля Министерство образования и науки РК во всех областных центрах и моногородах проводит широкомасштабную информационную кампанию по разъяснению правил приема документов на международную стипендию «Болашак». Вчера в Кы-зылорде с представителями государственных органов встретился начальник отдела приема документов и организации конкурсов АО «Центр международных программ» МОН РК Досхан Кудайбергенов. На встречу с представителем АО «Центр международных программ», которая состоялась в зале заседаний областного маслихата, пришли руководители отделов кадров государственных учреждений, работники государственных органов, а также представители ряда ведомств. – Руководство области заинтересовано в том, чтобы было больше высококвалифицированных специалистов, – подчеркнул руководитель аппарата акима области Канатбек Жайсанбаев. – В настоящее время многие государственные структуры, в том числе и областной акимат, испытывают кадровый голод. И поэтому понятна заинтересованность госучреждений в подготовке кадров по программе «Болашак». Обязательное требование к обладателям стипендии «Болашак» – после завершения обучения они должны отработать в Казахстане в течение трех-пяти лет. Причина такой постановки вопроса в том, что некоторые выпускники после завершения обучения остаются за рубежом. А по закону каждый стипендиат должен отработать средства, которые на него затратило государство. Д. Кудайбергенов проинформировал собравшихся о том, что в 2012 году был внедрен программно-целевой метод подготовки кадров. Теперь, чтобы поехать учиться в рамках программы «Болашак», необходимо получить заявку от своего работодателя. – Другими словами, разрешение на обучение в рамках программы должен дать работодатель, – сказал Досхан Кудайбергенов. – В свою очередь он обязан сохранить рабочее место за тем, кого направил на учебу. В конкурсе могут принять участие люди, самостоятельно поступившие в зарубежные вузы, государственные служащие, научно-педагогические работники, выпускники региональных вузов текущего года, медицинские и инженерно-технические работники. При этом для претендентов на магистратуру предусмотрена языковая подготовка за рубежом до 18 месяцев и полгода для стажировки. Еще одно новшество нынешнего года.

//Кызылординские Вести.-2013.- 18 мая.- С. 2

Наука — производству

Мира ЖАКИБАЕВА

Наши ученые ведут интенсивные поиски новых технологических приемов обработки почвы, направленные на сохранение и повышение плодородия почвы, а также на сокращение трудовых, денежных и энергетических затрат. Наиболее перспективные – минимальная (безотвальная) и нулевая технологии обработки почвы. – При выращивании риса проводится до 12 операций по подготовке почвы к севу риса и используется большое количество разнообразной сельскохозяйственной техники, а также посевы долгое время находятся в воде, – говорит доктор сельскохозяйственных наук ТОО «НИИ рисоводства» Лаура Тохетова. – Такая технология связана с большими финансовыми затратами и оросительной воды. Нами же предложен способ минимальной обработки почвы лапчатым культиватором. Если применять культиватор, то поверхность чека будет ровной, что позволит экономить воду. По результатам эксперимента всхожесть семян оказалась высокой – 38,4-38,8 процента и выживших к уборке растений было 97,4 процента. При обычном севе всхожесть и выживаемость растений ниже, так как прорастающие семена риса при затоплении слоем воды 12-15 сантиметров получают мало кислорода. Недостаток его приводит к снижению количества всходов и потере многих семян. При минимальной обработке почвы экономия ГСМ составила свыше 35 процентов, а урожайность риса оказалась 49,1-50,8 центнера, по сравнению с традиционной технологией – 45,4 центнера. Подготовка почвы к посеву риса при этом оказалась малозатратной, не разрушающей выравненность поверхности поля техникой, и потребность риса в воде удовлетворялась при снижении уровня воды до 10 сантиметров. Результаты исследований показывают, что при предлагаемой технологии затраты на подготовку почвы к посеву снижаются более чем на 25, семян – на 20, оросительной воды – минимум на 20-25 процентов. Эту технологию можно успешно внедрить во всех рисосеющих фермерских хозяйствах и сельхозпредприятиях, независимо от площади и количества полей в севообороте. Переход к почвозащитным ресурсосберегающим технологиям с использованием лапчатых культиваторов исключает недобор урожая. Также при использовании этой технологии можно сохранить однажды выровненную поверхность рисовых чеков на всю ротацию севооборота.

Елбасы Үкімет пен облыс әкімдеріне өндірістік кәсіпорындар мен индустриялық аймақтарды, сауда-саттық пен жоғары технологияларды дамыту жөнінде нақты тапсырмалар беріп, техникалық және кәсіптік білім беру мекемелеріне ерекше назар аудару керектігін де тапсырған болатын. Осыған орай Арал көпсалалы колледжінің директоры Ерлан Әлиевпен әңгімелескен едік

– Әңгімемізді кәсіптік мектептің қысқаша тарихынан бастасақ...

– Арал көпсалалы колледжінің іргесі 1959 жылы қаланған екен. Содан бері осы уақытқа дейін еліміздің ауыл шаруашылығы саласына қажетті мамандар даярлап келгені мәлім. Бүгінгі таңда олардың көбісі республикамыздың түкпір-түкпірінде еңбек етіп жатқанынан хабардармыз. Училище алғашқы жылдары жыл сайын 60 механизатор әзірлеген болса, бертін келе әр түрлі мамандық бойынша 200-250 жұмысшы мамандары даярланып, мамандықтары бойынша кеңшарлар мен ұжымшарларға, басқа да өндіріс орындарына жұмыстарға алынып отырған.

Училищеге 1980 жылдан бастап түрлі техника түрлері алына бастаған. Осы жылдары училище­де мамандыққа қоса орта білім беретін үш жылдық оқу бағдарламасы бекітілген. Осы уақыт­тары училищеде слесарь, ауыл шаруашылығының электромонтері, шоферлар мен электромотор ораушы, кіші мал дәрігері, шопан-механизатор, тракторист-машинист, трак­торист-комбайншы, егінші-механизатор, тағы басқа мамандар даярланып келген.

– Осы оқу орнының қазіргі оқу-өндірістік базасы талапқа сай келе ме?

– Колледжде бұрынғы лицейдің ізімен 24 білім беру кабинеттері бар. Оқу-өндірістік зертханалары талапқа сай кезек-кезегімен жаңартылып жатыр. Бүгінде слесарьлық шеберхана, жаңа автотракторды жүргізу тренажеры, техникалық күтім жасау пункті жұмыс істейді. Сонымен қатар студенттеріміздің заман талабына сай білім алуына жаңа үлгідегі оқу кабинеттері іске қосылып, интерактивті тақталармен, компьютерлермен жабдықталған. Ал, оқу орнының материалдық-техникалық базасын одан әрі нығайтуда, студенттерге дәріс беретін теориялық кабинеттер, оқу-өндірістік шеберханалар мен зертханалар жаңа заманға сай келетін оқу құрал-жабдықтармен қамтамасыз етуді кезең-кезеңімен қолға алып жатырмыз. Кейбір мамандықтарға қажетті құрал жабдықтар алынып, электромонтер, дәнекерлеу мамандықтарына өндірістік оқуға қажетті арнайы киімдер алынды. Теорияны тәжірибемен ұштастыру мақсатында су жаңа МТЗ-80 маркалы «Беларус» тракторы, «Нива» жеңіл автокөлігі және автокөлік жүргізуді үйренуге арналған электронды автотренажер алынып, өз алдына кабинет болып жабдықталынды. Бұрынғы компьютерлерге қосымша жаңадан 26 компьютер алынып, студенттер игілігіне берілді.

– Әлбетте, кәсіптік мектеп болғандықтан оқушыларды мамандыққа тәрбиелейтіндігі белгілі. Соған сәйкес бүгінгі таңда қандай мамандық түрлерін дайындап жатырсыздар?

– Колледжіміз заман ағымына, қоғам талабына сай 13 мамандық түрін даярлайды. Атап айтар болсақ, «Автокөлікті жөндеу, пайдалану және қызмет көрсету», «Ауылшаруашылық техникаларына техникалық қызмет көрсету және жөндеу», «Ферма шаруашылығы», «Электр жабдықтарға қызмет көрсетуші», «Дәнекерлеу ісі», «Ғимараттар мен үйлерді салу және пай­далану», «Жол құрылысы машиналарын техникалық пайдалану, бульдозер машинисі», «Газ жабдықтау жүйесі мен монтаждау және пайдалану, газ құбырларын жөндеуші слесарь», тағы басқа мамандықтар бар. Бұл мамандықтардың берілу барысында мамандықтың қыр-сырын, техниканың тілін білуге үйрету, электрлі жабдықтармен жұмыс істей алуға, құрылыс кешендерінің сызбасын құрастыруға баулып келеміз.

Осыдан бірер жыл бұрын Білім және ғылым министрлігі құрамында техникалық және кәсіптік білім беру департаменті құрылған болатын. Соған байланысты осы саланы жетілдіру, жүйелі дамыту мақсатында республикалық ғылыми әдістемелік орталық құрылды. Астана, Алматы, Қарағанды, Шучье, Шымкент және Орал қалаларында техникалық және кәсіптік білім жүйесі қызметкерлерінің біліктілігін арттыру жөніндегі өңіраралық орталықтар ашылған болатын. Сол орталықтарда біздің бірнеше оқытушыларымыз бен өндірістік оқу шеберлеріміз білім жетілдіру курстарынан өтіп қайтты. Алған білімдерінің нәтижесі де жаман емес.

– «Білім мен тәрбие – егіз», «Тәрбие – білім негізі» деген сөздер білім беру саласында жиі айтылады. Ендігі сөз кезегін тәрбиеге берсек.

– Колледжіміздің оқу-тәрбие жұмыстары рухани-адамгершілік, эстетикалық, өзін-өзі тану мен өзін-өзі дамыту қажеттілігін қалыптастыру, отбасы, азаматтық-патриоттық, құқықтық және поли­мәдениеттік, дене тәрбиесі және салауатты өмір салтын қалыптастыру мақсатына негізделген және осы бағыттармен жұмыс жасап келеміз. Мәселен, жыл сайынғы Ұлы Жеңісті мерекелеуге арналған аудандық іс-шарадағы «Тағзым» алаңына гүл шоқтарын қойып, майдангерлерді еске алу шарасына ұйымшылдықпен қатысамыз. Осы мерекеге сай ауданда жыл сайын өткізілетін белгілі спортшы, ардагер И.Д.Шульга атындағы дәстүрлі эстафетада лицей командасы жүлделі орындардың бірінен көрініп келеді. Оқушыларымыз Қызылорда облысының Жаңақорған ауданының «Дарбаза» шатқалында жыл сайын өтетін жас туристердің облыстық слетінен де зор табыспен оралып жүр. Баскетболдан облыстық кәсіптік лицей қызметкерлері арасында өткізілген турнирде лицей командасы ІІ-ші жүлделі орынды иеленсе, дүниежүзілік ту­беркулезге қарсы күніне орай ұйымдастырылған «Мен туберкулезді тоқтата аламын!» атты аудандық айлыққа қатысқан лицей оқушылары өз білімдері мен біліктілігін көрсетіп келеді. Наурыз мейрамы қарсаңында колледжде «Қазақтың ұлттық ойындары» атты студенттер арасында сайыстар ұйымдастырылып, тартысты өткізіліп отырылады. Сонымен қатар қазақтың ұлттық салт-дәстүрлеріне байланысты тұсау кесу, бесікке салу, қыз ұзату, сүндетке отырғызу, үйленіп, үй болу сияқты ұлттық нақышқа негізделген тәрбие сағаттары мен кештер жиі ұйымдастырылып отырылады. Қазіргі таңда колледжде ешқандай құқық бұзушылық жағдайлары тіркелген жоқ. Тәртіп бұзуға және қылмыс жасауға бейім-ау делінетін студенттер үнемі бақылауға алынып отырады.

затем приходит в Америку, потом захватывает Россию, а теперь и Казахстан. Идею буккроссинга предложил специалист по интернет-технологиям Рон Хорнбекер в мае 2001 года, которая заключается в следующем: человек, прочитав книгу, оставляет («освобождает») её в общественном месте, будь это парк, кафе, поезд или ж/д станция для того, чтобы другой, случайный человек, мог эту книгу найти и прочитать. В читальном зале библиотеки было организовано литературное кафе-бар «Журегiннiн жылуын кiтапка бер». Его гостями были писатель-эколог Сайлаубай Жубатыров, журналист Каршыга Есимсеитова, молодые поэты Биболат Сатжанов, Серикжан Жузеев, Елжас Абилда, Кенжетай Кайракбаев. Сказочные персонажи встречали гостей и сопровождали к праздничным столикам. Гостям было представлено меню литературного кафе-бара: кофе – литературная викторина, напитки – литературное представление, сладости – разминка (игры), десерт-награждение. Зрителям было представлено литературно-театрализованное представление с участием активных читателей. Ингредиенты: 500 г «поэзии», 1 шт. «главный персонаж», 2 ст. ложки «массовки», 1 ч.л. «актерского мастерства», 100 процентов – «от чистого сердца», щепоточка – «горькой правды». Все перемешать. Отдел искусств библиотеки организовал встречу с исполнителями устной песенной традиции. Цель – пропаганда традиционного музыкального искусства, ознакомление слушателей с творчеством талантливой молодежи. На встречу были приглашены концертмейстер КГУ им. Коркыта Ата М. Сугурбаев, студенты этого университета К. Туркпенова, М. Бекпейсов и др. «Библионочь - 2013» показала, что библиотека – это место, где кипит жизнь, где происходят интересные события и где можно собираться для общения всем желающим, независимо от возраста и социального положения.

//Кызылординские Вести.-2013.-4 мая.-С.5

//Кызылординские Вести.- 2013.- 21 мая.- С.4