Махаббаттың Қырық ережесі

Şems-i Tebrizi
AŞKIN KIRK 
KURALI 
~ 
МАХАББАТТЫҢ 
ҚЫРЫҚ ЕРЕЖЕСІ 
Yazar: Elif Şafak 
Tercüman: Айдана Сәуірбекқызы

2 
Алғы сөз 
Сәлем кітапсүйер ізденімпаз оқырман! 
Алланың қалауымен кезекті көркем сөзбен 
әрлеген аударма жұмысымды өз заманының 
беделді сопысы болған Шамс ад-Дин 
Мұхаммед 
ибн 
Әли 
ибн 
Маликдад 
Тебризидің өмірін зерттеген, өсиеттерін 
жинақтап роман ретінде оқырманға ұсынған 
түрік 
жазушысы 
Элиф 
Шафактың 
‘Махаббаттың қырық ережесі’ атты кітабына 
арнадым. Шамс Тебризи Жаратқанның 
берген дарын-қабілетін қарапайым халыққа 
жеткізуді, Алла жолында ілім жолында ғұмыр 
кешуді өзіне нығмет деп білген сопылардан 
бірі еді. Бұл кітаптағы махаббат туралы 
ережелер тек екі жастың арасындағы сезім 
туралы емес, бәлки нағыз махаббаттың иесі 
деп білуіміз керек Жаратқанның барын жан-
жақты тануымыз үшін біздің заманымызға 
дейін жеткен құнды өсиет деп ойлаймын. 
Ескере кететінім, мен аударма жасағанда 

3 
сөзбе-сөз аудармаймын. Мән-мағынасын 
тереңінен, білімім жеткенше толықтырып 
жеткізуді hәм тіл үйренушілерге көмек беруді 
мақсат етемін. Аудармалар аманат! Кітаптың 
шығуына атсалысқан Берікболұлы Елжан 
мырзаға 
алғысымды 
білдіремін.
Пікірлеріңізді 
телеграм каналымда
күтетін 
боламын. Алла зейіндеріңізді ашсын.

4 
Aşık olunca anlarsın. Yüreğin bir kadife 
keseye dönüşür... 
~ 
Ғашық болған кезде түсінесің. Жүрегің 
бір барқыт дорбаға айналады... 

5 
Birinci kural 
Yaradan’ı hangi kelimelerle tanımladığımız, 
kendimizi nasıl gördüğümüze ayna tutar. Şayet 
Tanrı dendi mi öncelikle korkulacak, utanılacak 
bir varlık geliyorsa aklına, demek ki sen de korku 
ve utanç içindesin çoğunlukla. Yok eğer, Tanrı 
dendi mi evvela aşk, merhamet ve şefkat 
anlıyorsan, sende bu vasıflardan bolca mevcut 
demektir. 
Бірінші ереже 
Қандай сөздермен Жаратушымызды танысақ, 
өзімізді сол бейнеде көреміз демек, яғни айна 
сияқты. Алланы еске алғанда қорқатын, 
ұялатын бір жаратылыс ойыңа келсе, демек 
сен көбінесе қорқыныш пен ұялшақтықтың 
ішінде жүресің. Егер Алланы еске алғанда 
махаббатты, мейірім мен шапағатты ойласаң, 
сенде бұл қасиеттер көп деген сөз.

6 
İkinci kural 
Hak Yolu’nda ilerlemek yürek işidir, akıl işi 
değil. Kılavuzun daima yüreğin olsun, omzun 
üstündeki kafan değil. Nefsini bilenlerden ol, 
silenlerden değil. 
Екінші ереже 
Алла жолында өмір сүру(әділ жолмен жүру) - 
ақылдың емес, жүректің ісі. Жолсерігің 
әрқашан 
жүрегің 
болсын, 
иығыңның 
үстіндегі басың емес. Жаның мен нәпсіңді 
тани білетін, түсіне білетіндердің қатарынан 
бол, 
өшіретін 
жоққа 
санайтындардың 
қатарынан емес.

7 
Üçüncü kural 
Kuran dört seviyede okunabilir. İlk seviyede 
zahiri manadır. Sonraki batıni mana. Üçüncü 
batıninin batınısinidir. Dördüncü seviye o kadar 
derindir ki kelimeler kifayetsiz kalır tarif etmeye. 
Үшінші ереже 
Құранды төрт деңгейде оқуға болады. Бірінші 
деңгейі сыртқы мағынасы. Одан кейін ішкі 
мағынасы. Үшіншісі ішкі мағынасының ішкі 
мағынасы. Төртінші деңгей соншалықты 
терең, сөзбен жеткізуге келмейді.

8 
Aşkta yok olunca zahiri tarifler, zihinlerdeki 
kategoriler buhar olur uçar. 
~ 
Махаббат жоғалған кезде санадағы 
құндылықтар көрінбей буланып кетеді. 

9 
Dördüncü kural 
Kainattaki her zerrede Allah’ın sıfatlarını 
bulabilirsin, çünkü O camide, mescitte, kilisede, 
havrada değil, her an her yerdedir. Allah’ın görüp 
yaşayan olmadığı gibi, O’nu görüp ölen de 
yoktur. Kim O’nu bulursa, sonsuza dek O’nda 
kalır. 
Төртінші ереже 
Алланың сипаттарын ғаламның барлық 
жерінен таба аласың, көре аласың; себебі 
Алла тек мешітте, шіркеуде не ғибадатханада 
ғана емес, кез-келген уақытта, барлық жерде. 
Алланы көріп өлмек жоқ. Кім оны тапса, 
онымен мәңгі бірге қалады.

10 
Beşinci kural 
Aklın kimyası ile aşkın kimyası başkadır. Akıl 
temkinlidir. Korka korka atar adımlarını. ‘Aman 
sakın kendini’ diye tembihler. Halbuki aşk öyle 
mi? Onun tek dediği: 
‘Bırak kendini, ko gitsin!’ 
Akıl kolay kolay yıkılamaz. Aşk ise kendini 
yıpratır, harap düşer. Halbuki hazineler ve 
defineler yıkıntılar arasında olur. Ne varsa harap 
bir kalpte var! 

11 
Бесінші ереже 
Ақылдың өлшемі мен махаббаттың өлшемі 
әртүрлі. Ақыл – өте сақ. Ол өз қадамын 
сақтықпен жасайды. Ақыл: "өзіңе сақ бол, 
байқа" деп ескертіп отырады. Махаббаттың 
да күйі солай ма? Жоқ. Ол тек "Барыңды бер, 
өзіңді құрбан ет!" дейді.
Ақыл сіз ойлағандай оңай беріле салмайды. 
Ал махаббат өзін аямайды, құрбан етеді, соңы 
құздан құлаған жаралы жанның күйін кешеді. 
Сол себепті бағалы сезімдерге толы 
қазыналар мен құндылықтар қирандының, 
яғни жаралы жүректің ішінде болады! 

12 
Altıncı kural 
Şu dünyadaki çatışma ve husumetlerin çoğu 
dilden kaynaklanır. Sen sen ol, kelimelere fazla 
takılma. Aşk diyarında dil zaten hükmünü yitirir. 
Aşık dilsiz olur.
Алтыншы құрал 
Бұл 
әлемдегі 
қақтығыстар 
мен 
араздықтардың 
шығуы 
көбінесе 
тілге 
байланысты болады. Өзіңмен өзің бол, ‘жұрт 
айтты’-ның сөзіне ерме. Махаббат бар жерде 
тіл өз құдіретін жоғалтады. Махаббат – тілсіз 
сезім.

13 
Aşk latif bir kelime değil, başlı başına bir 
pusuladır... 
~ 
Махаббат - бұл қарапайым сөздермен 
жеткізетін сезім емес, өз бағыт-бағдары 
белгілі компасқа ұқсайды...

14 
Yedinci kural 
Şu hayatta tek başına inzivada kalarak, sadece 
kendi sesinin yankısını duyarak, Hakikat’i 
keşfedemezsin. Kendini ancak bir başka insanın 
aynasında tam olarak görebilirsin. 
Жетінші ереже 
Бұл өмірде жалғыз өзің оқшауланып, тек өз 
дауысыңның жаңғырығын ғана естіп өмір 
сүрсең де, ақиқатты жоққа шығара алмайсың. 
Өзіңнің шынайы бет-бейнеңді адамгершілік 
деген айнаға қараумен толықтай көре аласың, 
тани аласың.

15 
Sekizinci kural 
Başına ne gelirse gelsin, karamsarlığa kapılma. 
Bütün kapılar kapansa bile, sonunda O sana 
kimsenin bilmediği gizli bir patika açar. Sen şu 
anda göremesen de, dar geçitler ardında nice 
cennet bahçeleri var. Şükret! İstediğini elde 
edince şükretmek kolaydır. Sufi, dileği 
gerçekleşmediğinde de şükredebilendir. 

16 
Сегізінші ереже 
Тағдырыңда не жазылса да үмітсіздіктің 
шырмауында қалып кетпе; мейлі ол адам 
жаны төзе алмайтын қиыншылық болса да. 
Расында, Алла пендесіне көтере алмайтын 
қиындықты бермейді. Тіпті бүкіл есіктер 
саған жабық болса да, бір күні Оның саған 
ешкім біле алмайтын құпия-кереметі барын 
білгейсің. Қазір сен оны көре алмасаң да, тар 
жолдардың соңында жұмаққа жетелер 
бақшалары бар. Шүкір ет! Қалағаныңа қолың 
жеткенде шүкір ету оңай. Аллаға шынайы 
иман еткен мұсылман – тілегі орындалсын я 
орындалмасын бір Аллаға шүкір етуін 
тоқтатпаған пенде.

17 
Dokuzuncu kural 
Sabretmek öylece durup beklemek değil, ileri 
görüşlü olmak demektir. Sabır nedir? Dikene 
bakıp gülü, geceye bakıp gündüzü tahayyül 
edebilmektir. Allah aşıkları sabrı gülbeşeker gibi 
tatlı tatlı emer, hazmeder. Ve bilirler ki, gökteki 
ayın hilalden dolunaya varması için zaman 
gerekir. 
Тоғызыншы ереже 
Сабыр ету - бұл жай ғана күту емес, бәлки 
көреген бола білу. Сабыр дегеніміз не? 
Тікенге қарап раушан гүлді, қараңғы түнге 
қарап жарық күнді елестете білуді сабыр 
деген. Алланың сүйген құлдары сабырлықты 
тәтті тағамды жегені сияқты асықпай дәмін 
алып жейді, қорытады. Және олар аспандағы 
жарты айдың толық айға өтуі үшін уақыт 
қажет екенін жақсы біледі, яғни сабырлы 
болудың сауабы да көп демек.

18 
Şayet ‘aşktan önce’ ve ‘aşktan sonra’ aynı 
insan olarak kalmışsak, yeterince 
sevmemiştik demektir. 
~ 
Егер біз "махаббатқа дейін" және 
"махаббаттан кейін" бірдей адам болсақ, 
онда біз жеткілікті түрде жақсы көре 
алмадық демек. 

19 
Onuncu kural 
Ne yöne gidersen git, Doğu, Batı, Kuzey ya da 
Güney, çıktığın her yolculuğu içine doğru bir 
seyahat olarak düşün! Kendi içine yolculuk eden 
kişi, sonunda arzı dolaşır. 
Оныншы ереже 
Қай бағытқа жол тартсаң да: шығысқа, 
батысқа, солтүстікке немесе оңтүстікке
болсын; қайда барсаң да, әрбір сапарыңды
жан-дүниеңе арналған азық деп ойла! Өз ішкі 
әлеміне саяхаттаған адам - соңында өз 
сапарын жақсы аяқтайды.

20 
On birinci kural
Ebe bilir sancı çekilmeden doğum olmaz, ana 
rahminden bebeğe yol açılmaz. Senden yepyeni 
ve taptaze bir ‘sen’ zuhur edebilmesi için 
zorluklara, sancılara hazır olman gerekir.
Он бірінші ереже 
Айы күні жетпей, толғағы келмей, ана 
қиналмай сәби дүниеге келмейтіні секілді 
өзіңнен көреген, ақылды hәм жаңа ‘сен’ 
шығуың үшін қиындықтар мен азаптарға 
дайын болуың керек hәм жеңе білуің керек. 
Сонда ғана шынайы сабыр ете білген пенде 
болғаның. 

21 
On ikinci kural 
Aşk bir seferdir. Bu sefere çıkan her yolcu, istese 
de istemese de tepeden tırnağa değişir. Bu yollara 
dalıp da değişmeyen yoktur. 
Он екінші ереже 
Махаббат – ол сапар. Бұл сапарға шыққан 
әрбір жолаушы қаласа да, қаламаса да 
басынан аяғына дейін өзгереді. Себебі бұл 
жолдарды басып өзгермеген жолаушы жоқ. 

22 
Birini seviyorsan onun için yapabileceğin en 
anlamlı şey değişmektir! 
~ 
Егер сен бір жанды жақсы көрсең, ол 
үшін жасай алатын бір ғана нәрсе бар,
ол - өзгеру! 

23 
On üçüncü kural 
Şu dünyada semadaki yıldızlardan daha fazla 
sayıda sahte hacı hoca şeyh şıh var. Hakiki mürşit 
seni kendi içine bakmaya ve nefsini aşıp 
kendindeki güzellikleri bir bir keşfetmeye 
yönlendirir. Tutup da ona hayran olmaya değil. 
Он үшінші ереже 
Бұл әлемде аспандағы жұлдыздардан да көп 
жалған кейіпкерлер, екіжүзділер бар. Нағыз 
ұстаз саған өзіне қайран қалсын деп емес, 
бәлки сені ішкі жан-дүниеңді тыңдауға және 
бойыңдағы Алла берген қабілеттерді қолдана 
білуге, дамытуға шақырады.

24 
On dördüncü kural 
Hakk’ın karşına çıkardığı değişimlere direnmek 
yerine, teslim ol. Bırak hayat sana rağmen değil, 
seninle beraber aksın. ‘Düzenim bozulur, 
hayatımın altı üstüne gelir’ diye endişe etme. 
Nereden biliyorsun hayatın altının üstünden daha 
iyi olmayacağını? 

25 
Он төртінші ереже 
Жаратушының саған берген сынақтарына 
қарсы тұрудың орнына оған шүкір ет. 
Алланың алдында дәрменсіз құл екеніңді 
мойында. Өзіңді өмір атты теңіздің ағынына 
қарсы жүзуге емес, ағынымен бірге ғұмыр 
кешуге 
үйрет. 
"Өмірлік 
қағидаларым 
бұзылады, бұзылған соң өмірім асты-үстіне 
келеді" деп уайымға салынба. Қайдан білесің 
сол асты-үстінің артында жақсылықтың бар-
жоғын. Ойланайықшы, өмірімізді толықтай 
басқару 
пенде 
біткеннің 
құзырына 
кірмегенін, бәлки тағдырға сабыр етумен 
шүкір ету жүктелгенін... 

26 
On beşinci kural 
Allah içte ve dışta her an hepimizi tamama 
erdirmekle meşguldür. Tek tek birimiz 
tamamlanmamış bir sanat eseriyiz. Yaşadığımız 
her hadise atlattığımız her badire eksiklerimizi 
gidermemiz 
için 
tasarlanmıştır. 
Rab 
noksanlarımızla ayrı ayrı uğraşır çünkü beşeriyet 
denen eser, kusursuzluğu hedefler.

27 
Он бесінші ереже 
Алла әрқашан бізді ішкі және сыртқы 
болмысымызды шексіз мейірімімен байытып 
отырады. Ешбір пендесін ұмыт қалдырмақ 
емес. Әрбір көркем бейне – Алланың мінсіз 
туындысы. Біз жұмысы аяқталмаған шебер 
Қолөнершінің ұлы еңбегіміз. Біз бастан 
өткерген әрбір сынақ біздің кемшіліктерімізді 
толтыру үшін жоспарланған. Жаратушы 
әрбіріміздің 
кемшіліктерімізді 
ұмыт
қалдырмақ 
емес, 
себебі 
адам 
атты 
жаратылыстың мақсаты – кемшіліксіз кемел 
адам болу.

28 
Ya aşkı öğret bana ya da aşkın yokluğuna 
üzülmemeyi... 
~ 
Маған ғашық болуды үйрет немесе 
махаббатсыз өмірге ренжімеуді... 

29 
On altıncı kural 
Kusursuzdur ya Allah, O’nu sevmek kolaydır. 
Zor olan hatasıyla sevabıyla fani insanları 
sevmektir. Unutma ki kişi bir şeyi ancak sevdiği 
ölçüde 
bilebilir. 
Demek 
ki 
hakikaten 
kucaklamadan ötekini, Yaradan’dan ötürü 
yaratılanı sevmeden, ne layıkıyla bilebilir, ne 
layıkıyla sevebilirsin. 

30 
Он алтыншы ереже 
Расында, Алла - мінсіз, кемшіліксіз. Оны сүю, 
жақсы көру оңай. Ең қиыны – жақсылығы мен 
жамандығы бар пендені жақсы көру. Есіңде 
болсын, адам адамды тек өзіне ұнайтын 
деңгейде ғана жақсы көре алады. Абай 
атамыз айтады:
Махаббатпен жаратқан адамзатты,
Сенде сүй ол Алланы жаннан тәтті. 
Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп,
Және хақ жолы осы деп әділетті.
Демек Алланың махаббатын тани алмай, 
пенделердің уақытша махаббатына құлай 
сүйіп кете алмайсың. Бәрі Алланың разылығы 
үшін жасалған кезде ғана пенде өз 
Жаратушысына 
ғана 
махаббатын 
арнайтындығын түсінеді. 

31 
On yedinci kural
Esas kirlilik, dışta değil içte, kisvede değil kalpte 
olur. Onun dışındaki her leke ne kadar kötü 
görünürse görünsün, yıkandı mı temizlenir, suyla 
arınır. Yıkamakla çıkmayan tek pislik kalplerde 
yağ bağlamış haset ve art niyettir.
Он жетінші ереже 
Негізінде нағыз ластану адамның сыртында 
емес ішінде, киімінде емес жүрегінде болады. 
Одан басқа жұққан дақ не кір қанша жерден 
ластықты көрсетіп тұрса да, уақытша екенін 
ескеру керек; жуып тазаласаң кетіре аласың 
демек. Қанша жуып тазаласаңда кетпейтін 
дақтар болады, олар – жүректегі қызғаныш 
пен жаман ниет. 

32 
On sekizinci kural 
Tüm kainat olanca katmanları ve karmaşasıyla 
insanın içinde gizlenmiştir. Şeytan, dışımızda 
bizi ayartmayı bekleyen korkunç bir mahluk 
değil, bizzat içimizde bir sestir. Şeytanı kendinde 
ara; dışında, başkalarında değil. Ve unutma ki 
nefsini bilen Rabbini bilir. Başkalarıyla değil, 
sadece kendiyle uğraşan insan, sonunda mükafat 
olarak Yaradan’ı tanır.

33 
Он сегізінші ереже 
Мына ғаламның қыр-сыры мен ғажайыптары 
адамның ішінде жасырулы. Шайтан бізді 
азғыру үшін сыртта жүрген қорқынышты 
мақұлық емес, өзіміздің ішіміздегі бір дауыс. 
Шайтанды өз ішіңнен ізде, өзгелерден емес. 
Және де кім өз нәпсісін тәрбиелей алады, сол 
Аллаға жақын болған пенделерден екенін 
ұмытпа. Өзгелермен емес, тек өзінің жүрегін 
тыңдай білетін, өз тағдырымен айналысатын 
адам ғана соңында Жаратушысын тану өзіне 
берілген үлкен нығметтерден екенін түсінеді.

34 
Dilin yetersiz kaldığı bir öte boyut var. 
Aşkın sahasına adım atınca, kelimelere 
gerek kalmaz... 
~ 
Тілдің өлшемі - шындыққа жанаспайтын 
істерге себеп болуы. Ал махаббат 
әлемімен қауышқан сәттен бастап, жүрек 
сөзге мұқтаж болмай қалады.

35 
On dokuzuncu kural 
Başkalarından saygı, ilgi ya da sevgi bekliyorsan, 
önce sırasıyla kendine borçlusun bunları. 
Kendini sevmeyen birinin sevilmesi mümkün 
değildir. Sen kendini sevdiğin halde dünya sana 
diken yollladı mı, sevin. Yakında gül yollayacak 
demektir.
Он тоғызыншы ереже 
Егер махаббатты, құрмет пен сүйіспеншілікті 
өзгелерден күтсең, қателесесің. Оны алдымен 
өзіңе өзің жасауға міндеттісің. Өзін 
сүймейтін адамды өзгелердің сүюі мүмкін 
емес. Әлем саған өзіңді жақсы көрген кезіңде 
гүл емес тікен жіберсе де қуанасың, себебі 
тікен артынан гүл беретініне сенімің басым. 
Осы сенім адамның өмірін гүл ете алады.

36 
Yirminci kural 
Yolun ucunun nereye varacağını düşünmek 
beyhude bir çabadan ibarettir. Sen sadece 
atacağın ilk adımı düşünmekle yükümlüsün. 
Gerisi zaten kendiliğinden gelir. 
Жиырмасыншы ереже 
Жолдың 
соңында 
не 
болатынын 
не 
болмайтынын ойлай беру – ақылсыздың ісі, 
босқа күш-жігерді жұмсау демек. Сен жәй 
ғана алғашқы қадамыңды қалай, қай жерде 
басатыныңды ғана ойлауға құқылысың. 
Қалғаны ниетіңе байланысты өздігінен 
келеді. 

37 
Yirmi birinci kural 
Hepimiz farklı sıfatlarla sıfatlandırıldık. Şayet 
Allah herkesin tıpatıp aynı olmasını isteseydi, hiç 
şüphesiz öyle yapardı. Farklılıklara saygı 
göstermemek, kendi doğrularını başkalarına 
dayatmaya 
kalkmak, 
Hakk’ın 
mukaddes 
nizamına saygısızlık etmektir. 
Жиырма бірінші ереже 
Пенде әлемге өзіне тән ерекше сипаттары бар 
дара тұлға ретінде келді. Егер Алла адамды 
айна-қатесіз етіп жаратуды қаласа, сөзсіз 
жасар еді. Адамның бойына туа бітті берілген 
қасиеттеріне, болмысына, түр-келбетіне сын 
айтумен, өзінде барды өзгелерде жоқтымен 
кемсіту не өзін артық санау Жаратушының 
шексіз іліміне құрметсіздік көрсету болады. 

38 
Harflerden bir saray taptım kendime. 
Koridorları aşk, duvarları aşk, taht odası 
aşk... 
~ 
Іші әріптерге толы бір мекен таптым.
Дәліздері махаббатқа толы, қабырғалары 
махаббатпен әсемделген, ал бөлмелері 
махаббаттың хош исіне бөленген...

39 
Yirmi ikinci kural 
Hakiki Allah aşığı bir meyhaneye girdi mi orası 
ona namazgah olur. Ama bekri aynı namazgaha 
girdi mi orası ona meyhane olur. Şu hayatta ne 
yaparsak yapalım, niyetimizdir farkı yaratan, 
suret ile yaftalar değil.

40 
Жиырма екінші ереже 
Аллаға шынайы құлшылық ететін пендесі 
үшін мейлі ішімдіктің мекені болса да, мейлі 
арсыздықтың мекені болса да барлық жер 
Алламен байланыса алатын намазханның 
мекені болады. Керісінше жүрегінде титтейте 
болса Аллаға деген шынайы ықыласы жоқ, 
аузынан ішімдігі түспейтін пендесі үшін 
Алланың үйі болған мешітке кірсе де, ол оған 
арақ-шарап ішетін мекен сияқты болып 
қалады. Мына жалған дүниеде адам не іс 
қылса да, ең бірінші ниеті, жүрегіндегі иманы 
Алла алдында сұралады екен, түр-әлпеті не 
өмір сүрген ортасы емес.

41 
Yirmi üçüncü kural 
Yaşadığımız hayat elimize tutuşturulmuş 
rengarenk ve emanet bir oyuncaktan ibaret. 
Kimisi oyuncağı o kadar ciddiye alır ki ağlar, 
perişan olur onun için. Kimisi eline alır almaz 
şöyle bir kurcalar oyuncağı, kırar ve atar. Ya aşırı 
kıymet verir ya kıymet bilmeyiz. Aşırılıklardan 
uzak dur. Sufi ne ifrattadır ne tefritte. Sufi daima 
orta yerde... 

42 
Жиырма үшінші ереже 
Өмір сүріп жатқан мына өмір - қолымызға 
берілген түрлі-түсті ойыншық сияқты. 
Кейбіреулер ол ойыншықты соншалықты 
қадір тұтады, барында нарында беруге дайын 
болады, тіпті ол үшін қайғыға салынып 
жылайды. 
Ал 
кейбіреулер 
үшін 
ол 
ойыншықтың 
қадір-қасиеті 
де 
жоқ,
сындырып, лақтырып тастауға дайын тұрады. 
Біз пенделер мына өмірді не асыра 
бағалаймыз, не бағасына жете бермейді 
екенбіз. Шектен шығудан алыс болайық. 
Шынайы иман еткен мұсылман үшін дүние 
тым арзан да емес, тым қымбатта емес болуы 
керек. Алланың құлы әрқашан орта жолда 
өмір сүреді.

43 
Yirmi dördüncü kural 
Madem ki insan eşrefi mahlukattır, yani 
varlıkların en şereflisi, attığı her adımda Allah’ın 
yeryüzündeki halifesi olduğunu hatırlayarak, 
buna yakışır soylulukta hareket etmelidir. İnsan 
yoksul düşse, iftiraya uğrasa, hapse girse, hatta 
esir olsa bile, gene de başı dik, gözü pek, gönlü 
emin 
bir 
halife 
gibi 
davranmaktan 
vazgeçmemelidir.

44 
Жиырма төртінші ереже 
Адам баласы – жаратылыстардың ішіндегі ең 
көркемі hәм ең қадірлісі. Ол Алланың мына 
әлемдегі өзіне құлшылық ететін халифасы 
екенін есте сақтай отырып, өзін осы бір 
құрметке лайық ұстауы керек. Егер адам 
жоқшылықта өмір сүрсе, бәле-жаладан көз 
ашпаса, тіпті түрмеге түссе, тұтқынға алынса 
да, басын тік ұстап, еңсесін түсірмей, көзі 
ашық, көңілі кең халифа сияқты әрекет етуді 
тоқтатпауы керек. 

45 
Her hakiki aşk, umulmadık dönüşümlere yol 
açar. Aşk bir milad demektir.
~ 
Әрбір шынайы махаббат күтпеген 
өзгерістерге әкеледі. Махаббат – 
адамның дүние есігін жаңадан ашуы.

46 
Yirmi beşinci kural 
Cenneti ve cehennemi illa ki gelecekte arama. 
İkisi de şu an burada mevcut. Ne zaman birini 
çıkarsız, hesapsız ve pazarlıksız sevmeyi 
başarsak, cennetteyiz aslında. Ne vakit birileriyle 
kavgaya tutuşsak; nefrete, hasede ve kine 
buluşsak, tepetaklak cehenneme düşüveririz. 
Жиырма бесінші ереже 
Жәннат 
пен 
жаhаннамды 
ешқашан 
болашақтан іздеме. Екеуі де дәл қазір, осы 
әлемде болуы бек мүмкін. Егер біз 
пенделерден 
ешнәрсе 
күтпей,
көреалмаушылықсыз, есепсіз, себепсіз бір-
бірімізді жақсы көре алсақ, демек шын 
мәнінде жәннатта болғанымыз екен. Егер де 
өмірімізді жеккөрушілікпен, біреуге кек 
сақтаумен, қызғанышпен және өкінішпен 
өткізетін болсақ, сөзсіз тозақтың мекеніне 
түскеніміз. 

47 
Yirmi altıncı kural 
Kainat yekvücut, tek varlıktır. Her şey ve herkes 
görünmez iplerle birbirine bağlıdır. Sakın 
kimsenin ahını alma; bir başkasının, hele hele 
senden zayıf olanın canını yakma. Unutma ki 
dünyanın öte ucunda tek bir insanın kederi, tüm 
insanlığı mutsuz edebilir. Ve bir kişinin saadeti, 
herkesin yüzünü güldürebilir. 

48 
Жиырма алтыншы ереже 
Ғалам – бір бүтін болмыс, бір ғана 
жаратылыс. Барлық жаратылыс көзге 
көрінбейтін жіптермен байланғандай бір-
біріне өте тығыз байланысты. Ешқашан 
біреудің ақысына кірме, өзіңнен әлсіздерге 
жәбір көрсетпе, пайдаң тимесе де, зияның 
тимесін. Есіңде болсын, әлемнің бір 
бұрышындағы жалғыз пенденің қайғысы 
бүкіл адамзатты бақытсыз етуі мүмкін. Сол 
секілді бір адамның бақыты барша адамзатқа 
қуаныш сыйлауы мүмкін.

49 
Yirmi yedinci kural 
Şu dünya bir dağ gibidir, ona nasıl seslenirsen o 
da sana sesleri öyle aksettirir. Ağzından hayırlı 
bir laf çıkarsa, hayırlı laf yankılanır. Şer çıkarsa, 
sana gerisindeki şer yankılanır. Öyleyse kim ki 
senin hakkında kötü konuşur, sen o insan 
hakkında kırk gün kırk gece sadece güzel sözler 
et. Kırk günün sonunda göreceksin her şey 
değişmiş olacak. Senin gönlün değişirse, dünya 
değişir.

50 
Жиырма жетінші ереже 
Бұл әлем – таудың жаңғырығы іспетті, оған 
қалай үн қатсаң, тура сондай жауап аласың 
демек. Аузыңнан жақсы сөз шықса да, жаман 
сөз шықса да, сол жауапты естігенің; бұл 
таудағы жаңғырық деп аталатын заңдылық. 
Ал өмірдегі мәні - ‘жақсы сөз – жарым ырыс’ 
деген мағынаға саяды. Егер де кімде-кім сен 
туралы жаман ниетте сөздер айтса, сен ол 
адам туралы қырық күн бойы тек қана жақсы 
сөздер айт. Қырық күннен кейін жүрегіңде 
ешқандай өкпе-реніштің орын алмағанын 
байқайсың. Ойың түзу болса, мына әлем 
өзгеріп шыға келеді.

51 
Akıl ve mantığın hudutları gayet keskin 
olabilir. Ama aşktan tüm sınırlar ve ayrımlar 
silikleşir... 
~ 
Ақыл мен логиканың шекарасы өте 
айқын болуы мүмкін. Бірақ махаббатта 
барлық шекаралар мен бөліп жару 
жойылады. 

52 
Yirmi sekizinci kural 
Geçmiş, zihinlerimizi kaplayan bir sis 
bulutundan ibaret. Gelecek ise başlı başına bir 
hayal perdesi. Ne geleceğimizi bilebilir, ne
geçmişimizi değiştirebiliriz. Sufi daima şu an’ın 
hakikatini yaşar.
Жиырма сегізінші ереже 
Өткен шақ - санамызды жауып алған тұман 
ғана. Ал болашақтың өзі ой-қиялдың пердесі. 
Біз болашақты біле де, өткенді өзгерте де 
алмаймыз. Аллаға шынайы иман еткен 
мұсылман адам әрқашан қазіргі сәттің 
шындығымен өмір сүреді.

53 
Yirmi dokuzuncu kural 
Kader, hayatımızın önceden çizilmiş olması 
demek değildir. Bu sebepten, ‘ne yapalım 
kaderimiz böyle’ deyip boyun bükmek cehalet 
göstergesidir. Kader yolun tamamını değil, 
sadece yol ayrımlarını verir. Güzergah bellidir 
ama tüm dönemeç ve sapaklar yolcuya aittir. 
Öyleyse ne hayatının hakimisin ne de hayat 
karşısında çaresizsin. 

54 
Жиырма тоғызыншы ереже 
Тағдыр - бүкіл өміріміз алдын-ала жазылып 
қойды, бітті дегенді білдірмейді. Сондықтан 
"мен не істей аламын, тағдырыма осы 
жазылған екен " деп айту – надандықтың, 
Алланың білімінен алыс болғандығымыздың 
белгісі. Тағдыр бізге бүкіл өмір жолымызды 
емес, тек қиылыстарды ғана көруге 
бағытталған. Бағыт - айқын, бірақ осы 
жолдағы бұрылыстар мен айналма жолдарды 
күтіп алу, өте білу жолаушыға берілген 
мүмкіндік. Демек сен өз өміріңе үстемдік ете 
де алмайсың hәм өмір атты күресте дәрменсіз 
де емессің. 

55 
Otuzuncu kural 
Hakiki Sufi öyle biridir ki başkaları tarafından 
kınansa, ayıplansa, dedikodusu yapılsa, hatta 
iftiraya uğrasa bile, o ağzını açıp da kimse 
hakkında tek kelime kötü laf etmez. Sufi kusur 
görmez. Kusur örter. 
Отызыншы ереже 
Аллаға шынайы иман еткен мұсылман – 
сондай сабырлы адам, басқалары ғайбаттап 
жатса да, айып тақса да, тіпті жала жапса да, 
аузынан өзгелер туралы ешқандай жаман сөз 
шықпайды.
Аллаға шынайы иман еткен мұсылман адам - 
өзгелердің кемшілігін сөз ететін емес, 
жасыратын адам.

56 
Çünkü aşk, hayatın asıl özü, esas gayesidir 
~ 
Себебі махаббат - өмірдің шынайы мәні 
hәм басты мақсаты. 

57 
Otuz birinci kural
Hakk’a yakınlaşabilmek için kadife gibi bir kalbe 
sahip olmalı. Her insan şu veya bu şekilde 
yumuşamayı öğrenir. Kimi bir kaza geçirir, kimi 
ölümcül bir hastalık, kimi ayrılık acısı çeker, 
kimi maddi kayıp... Hepimiz kalpteki katılıkları 
çözmeye fırsat veren badireler atlatırız. Ama 
kimimiz bundaki hikmeti anlar ve yumuşar; 
kimimiz ise, ne yazık ki daha da sertleşerek çıkar. 

58 
Отыз бірінші ереже 
Жаратқанмен байланысу үшін пенденің 
махаббатқа толы барқыт жүрегі болуы керек. 
Әр адам өз тағдырына қарай жүрегіне 
махаббат дәнін әртүрлі себеді: бірі апатқа 
ұшырайды, бірі айықпас дертке шалдығады, 
бірі ажырасудан зардап шегеді, енді бірі 
материалдық жағынан жоқшылықтың күйін 
кешеді... Осылайша бәріміз жүректегі 
қаттылықпен күресуге мүмкіндік беретін 
қиындықтарды бастан кешіреміз. Кейбіріміз 
мұның 
хикметін 
түсініп, 
жүрегімізді 
жұмсартамыз, ал кейбіріміз өкінішке орай, 
одан да қатал жүректің иесі болып шығамыз. 

59 
Otuz ikinci kural 
Aranızdaki bütün perdeleri tek tek kaldır ki, 
Tanrı’ya saf bir aşkla bağlanabilesin. Kuralların 
olsun ama kurallarını başkalarını dışlamak yahut 
yargılamak için kullanma. Bilhassa putlardan 
uzak dur, dost. Ve sakın kendi doğrularını 
putlaştırma! İnancın büyük olsun ama inancınla 
büyüklük taslama! 

60 
Отыз екінші ереже 
Алламен байланысқа шығуды қаласаң, 
арадағы кедергі болған барлық перделерді 
бір-бірлеп алып тастап отыр. Сонда ғана 
Алланың махаббатын сезіне аласың. Өзіңнің 
нәпсіңе арналған ережелерің болсын, бірақ 
оны өзгелерді айыптау не кемсіту мақсатында 
қолданба. Әсіресе пұттарға табынудан 
бойыңды алыс ұста досым! Және өзің дұрыс 
деп білген қағидаларыңа табынудан да сақ 
бол. Бір Аллаға деген сенімің берік болсын 
бірақ 
сенімің 
сені 
тәкаппарлыққа 
ұрындырмасын.

61 
Otuz üçüncü kural 
Bu dünyada herkes bir şey olmaya çalışırken, sen 
HİÇ ol. Menzilin yokluk olsun. İnsanın 
çömlekten farklı olmamalı. Nasıl ki çömleği 
tutan dışındaki biçim değil, içindeki boşluk işe, 
insanı ayakta tutan da benlik zannı değil, hiçlik 
bilincidir.
Отыз үшінші ереже 
Мына әлемде бәрі БІРЕУ болуға тырысып 
жатқанда, сен ЕШКІМ бол. Ақырғы барар 
жерің ЕШ нәрсе болсын. Адам өзін 
қарапайым шөлмектен артық санамауы керек, 
яғни шөлмекті шөлмек қылатын сыртқы 
пішіні емес ішіндегі бос кеңістігі. Аслында, 
адамды адам қылатын оның сыртқы болмысы 
емес, бәлки ішкі ЕШКІМ ЕМЕСПІН деген 
терең таным түсінігі. 

62 
Aşık olmayana aşk kuru bir kelimeden 
ibaret. Yarı palavra, yarı safsata.
~ 
Ғашық болмаған адам үшін махаббат 
деген жәй ғана құрғақ сөз. Жартылай бос 
сөз, жартылай қате түсінік. 

63 
Otuz dördüncü kural 
Hakk’a teslimiyet ne zayıflık ne edilgenlik 
demektir. Tam tersine, böylesi bir teslimiyet son 
derece güçlü olmayı gerektirir. Teslim olan insan 
çalkantılı ve girdaplı sularda debelenmeyi 
bırakır; emin bir beldede yaşar. 
Отыз төртінші ереже 
Ақиқатқа бойұсыну әлсіздікті не енжарлықты 
білдірмейді. Керісінше ақиқатқа бойұсыну 
hәм сену көп күшті талап етеді.
Ақиқатқа бойұсынған адам өмір атты ағынды 
суда тырбаңдап қарсы жүзуді емес, бәлки 
аманат деп білген өмірін уайымсыз сүреді.

64 
Otuz beşinci kural
Şu hayatta ancak tezatlarla ilerleyebiliz. Mümin 
içindeki münkirle tanışmalı, Tanrı’ya inanmayan 
kişi ise içindeki inananla. İnsan-ı Kamil 
mertebesine varana kadar gıdım gıdım ilerler 
kişi. Ve ancak tezatları kucaklayabildiği ölçüde 
olgunlaşır.
Отыз бесінші ереже 
Бұл өмірде біз тек қарама-қайшылықтармен 
ғана дами аламыз, өсеміз және алға қарай 
қадам жасаймыз. Мұсылман адам өз ішіндегі 
күнәhармен, ал Аллаға сенбейтін адам 
ішіндегі Аллаға деген сенімімен танысуы 
керек. Адам кемелдікке жеткенше өз 
нәпсісімен 
күресе-күресе 
өмір 
сүреді. 
Сондай-ақ адамның рухани тұрғыдан пісіп 
жетілуі өз кемшіліктерін қабылдап, онымен 
жұмыс жасауына тікелей байланысты.

65 
Otuz altıncı kural
Hileden, desiseden endişe etme. Eğer birileri 
sana tuzak kuruyor, zarar vermek istiyorsa, Tanrı 
da onlara tuzak kuruyordur. Çukur kazanlar o 
çukura kendileri düşer. Bu sistem karşılıklar 
esasına göre işler. Ne bir katre hayır karşılıksız 
kalır, ne bir katre şer. O’nun bilgisi dışında 
yaprak bile kıpıldamaz. Sen sadece buna inan!

66 
Отыз алтыншы ереже 
Адамдардың 
арсыздығына, 
алдаумен 
ғұмырын кешіріп жатқандығына бола 
уайымға салынба. Егер әрдекімнің саған 
деген жаман ниеті болса, Алланың да оларға 
беретін жауабы барын есіңе ал. Өзгелерге ор 
қазсаң, өзің түсесің деген. Бұл - өмірдің әділ 
заңдылығы. Демек, бір түйір жақсылық 
жасасаң да, не бір түйір жамандық жасасаң да 
қайтарымы бар. Мына әлемде жапырақтың 
өзі себепсіз, Жаратқанның ілімінсіз жерге 
түспейді. Тек қана осыған сен! 

67 
İnanç aşk gibidir. İspat istemez. Mantıksal 
bir açıklama beklemez. Ya vardır ya da yok.
~ 
Сенім махаббат сияқты. Оған дәлел 
қажет емес. Ол логикалық түсініктеме 
күтпейді. ‘Не бар, не жоқ’ дейді.

68 
Otuz yedinci kural 
Tanrı kılı kırk yararak titizlikle çalışan bir saat 
ustasıdır. O kadar dakiktir ki sayesinde her şey 
tam zamanında olur. Ne bir saniye erken, ne bir 
saniye geç. Her insan için bir aşık olma zamanı 
vardır, bir de ölmek zamanı.
Отыз жетінші ереже 
Алла – Шебер, Ол өте мұқият жұмыстың 
нәжижесінде жасалған сағаттың Ұстасы.
Оның әрбір ісі – тиянақты, ұқыпты 
жасалатыны соншалықты, бәрі уақытында 
болады. Бір секунд кеш не бір секунд ерте де 
емес. Әр адамға ғашық болуы үшін де hәм 
өлуі үшін де өз уақыты белгіленген. 

69 
Otuz sekinizinci kural 
‘Yaşadığım hayatı değiştirmeye, kendimi 
dönüştürmeye hazır mıyım?’ diye sormak için 
hiçbir zaman geç değil. Kaç yaşında olursak 
olalım, başımızdan ne geçmiş olursa olsun, 
tamamen yenilenmek mümkün. Tek bir gün bile 
öncekinin tıpatıp tekrarıysa, yazık. Her an her 
nefeste yenilenmeli. Yepyeni bir yaşama doğmak 
için ölmeden önce ölmeli.

70 
Отыз сегізінші ереже 
‘Сүріп жатқан өмірімді, өзімді өзгертуге 
дайынмын ба?’ деп сұрау ешқашан да кеш 
емес. Қай жасқа келдік, қандай жетістіктерге 
жеттік я жетпедік, өмірдің мәнін білуге 
асықтық я асықпадық бәрін-бәрін өзгертуге, 
қалпына келтіруге болады. Тек жүректе сенім 
болса, әрекетке-берекесін беретін Алла сені 
ұмытпайды. ‘Мұсылман адамның бір күні бір 
күніне ұқсаса, нағыз өкініш осы’ деген. 
Адамның жаратылысы әр секунд, әр тыныс 
алған сәті үшін жаңарып отыратындығы 
сияқты, адамның әр күні мен әр арман-
мақсаттары да өзгеріп, дамып отыруы керек. 
Жаңа өмірді бастауы үшін адам өлмей тұрып 
өлуі керек.

71 
Otuz dokuzuncu kural
Noktalar sürekli değişse de bütün aynıdır. Bu 
dünyadan giden her hırsız için bir hırsız daha 
doğar. Ölen her dürüst insanın yerini bir dürüst 
insan alır. Hem bütün hiçbir zaman bozulmaz, 
her şey yerli yerinde kalır, merkezinde... Hem de 
bir günden bir güne hiçbir şey aynı olmaz. Ölen 
her Sufi için bir Sufi daha doğar.
Отыз тоғызыншы ереже 
Құраушылар өзгерсе де, жалпы көрініс 
өзгермейді. Бұл дүниеден кеткен әрбір ұры 
үшін оның орнына тағы бір ұры дүниеге 
келеді. Өлген әрбір адал адамды тағы бір адал 
жақсы адам алмастырады. Яғни келіп кетіп 
жатқан жақсы-жаман адамдар болса да, мына 
ғалам өз заңдылығын өзгертпейді, өзгеріп, 
өзгертіп жатқан тек жолаушылар. Басқасы өз 
орнында демек.

72 
Kırkıncı kural 
Aşksız geçen bir ömür beyhude yaşanmıştır. 
Acaba ilahi aşk peşinde mi koşmalıyım mecazi 
mi, yoksa dünyevi, semavi ya da cismani mi diye 
sorma! Ayrımlar ayrımları doğurur. AŞK’ın ise 
hiçbir sıfata ve tamlamaya ihtiyacı yoktur. 
Başlıbaşına bir dünyadır aşk. Ta tam 
ortasındasındır, merkezinde ya da dışındasındır, 
hasretinde. 

73 
Қырқыншы ереже 
Махаббатсыз өмір бос, қуыс кеуде тасыған 
ғұмыр іспетті. Ғашықтықтың қай қырын, қай 
түрін алайын, иләhи ғашықтық па, бейнелі 
ғашықтық па, дүниелік бір ғашықтық па, Ай 
мен Күнге деген ғашықтық па? деп сұрама. 
Ғашықтықты бөліп жарма, ол біртұтас кемел 
ұғым. Бір күмәнді сұрақтың жауабы да 
күмәнді болады. Махаббат сипаттауға не 
толықтыруға мұқтаж емес. Махаббат - өз 
алдына дара әлем. Сен оның не ортасында, не 
сыртында, не ішінде емессің. Махаббат – 
жүрегі сағынышқа толы адаммен бірге.

74 
Aşk yeryüzündeki en eski, en dirençli 
gelenektir... 
~ 
Махаббат - жер бетіндегі ең көне әрі ең 
тұрақты дәстүр...