Кіріспе
Қазақстан Республикасының 2007-2009 жылдарға бағытталған
өлшеудің біреғейлігін қамтамасыз ету жүйесі бойынша мемлекеттік
дамудың
Бағдарламасы
жалпы
ұлттық
шаралар
жоспарын
орындаудың сеттік графнгінің 23.3 пунктімен сэйкес дайындалган.
Бұл жоспар 2006 жылдың 1 наурызынан Қазақстан халқына
ҚР-ның
Президентінің
Жолдауын
іске
асыру
туралы
«Қазақстанның ең бәсекелесті әлемнің 50 елінің санына қосылу
Стратегиясы» жэне ҚР Өкіметінің 2006-2008 жылдарға (ҚР-ның
2006 ж 31 наурыздағы №222, 8.6 пуню ті қаулысымен бекітілген)
арнапған.
ҚР-ның
2007-2009
жылдары
элеумеггік
экономикасының орташа шұғыл даму жоспарымен дайындалған
(екінші кезең), (ҚР-ның Өкіметінің 2006ж 25 тамызынан №822, 7.2
пунктті қаулысымен бекітілген). ҚР-ның дамуының индустриалды-
инновациялық Стратегиясын 2003-2015 жылдарда іске асыру
бойынша (ҚР-ның Өкіметінің
2006ж 30 маусымда №609
қаулысымен) іс-шаралар жоспары бекітілген.
Метрологияныц негізгі мацсаты
— өлшеудің дэлдіктік
шынайылыгын бағалау мүмкіндігі жэне практикада, гылыми
зерттеулер кезінде, дайындағанда, өндірісте, өнімдерді сынақтау
жэне
бақылауда,
материалды,
қорларды
есепке
алғанда,
тасымалдағанда, медицинада жэне барлық іс-әрекеттің салаларында
- өлшеудің бірегейлігінің базасында олардың дэлдігіне жэне
шындығына жету.
Қазіргі уақытта тауардың жэне қызметтің хапықаралық
жаһандық
рыногының
әлемі
жағдайында
тауардың
еркін
қозғалуының бірегей қагидасы қүрастырылған: «бір стандарт», «бір
өлшеу»,
«бір
сертификат».
Осы
қагиданы
орындаудағы
метрологияның рөлі - қайталап өлшеулер және сынақтауды
болдырмау,
қорларды
үнемдеу,
материалдарды,
уақытгы,
қызметкерлерді, қаржыны үнемдеуге жету.
Жаһанданудың
әлемдік
үдірісінде
Қазақстан
Республикасының
инфраструктурасын
метрологияның
жэне
метрологиялық қамтамасыз етудің негізгі мақсатгарын іске асыруда
тиімді қатысуы үшін барлық мүмкіндіктер бар.
Республикада шығарылатын жэне шеттен алып келетін өлшеу
қүралдарының сапасын бағалау мақсатымен сынақтау жэне
метрологиялық аттестаттау
жүргізіледі,
олардың
нэтижелері
8
бойынша ҚР-ның метрологиялық өлшеу құралдары (МӨҚ)
Мемлекеттік реестрге енгізілген: 4447 өлшеу құралдарының
бекітілген
типтері,
1804
өлшеу
құралдары
метрологиялық
аттестаттаудан өткен, 944 заттардың құрамы және қасиеттері жэне
материалдардың стандарттық үлгілері,
3421 тіркелген растау
эдістемеліктері пайдәлануга рүқсат етілген.
Метрологиялық жұмыстар бойынша өлшеу құралдарын
растау,
калибрлеу,
өлшеуді
орындаудың
әдістемеліктерін
метрологиялық аттестаттау эрекетінде осы түрінен аккредиттелген
371 заңды тұлғалар шұғылданады, 587 заңды тұлгалар өлшеу
құралдарын өндіруге және жөндеу құқыгына лицензиясы бар. 2007
жылы
зертханааралық
салыстырумен
аккредиттелген
37
метрологиялық қызмет қамтылған, олар өлшеу қүралдарын
калибрлеуге,
тығыздықты,
электрлік
жэне
геометриялық
шамаларды растау құқығына ие.
Атап өту керек, көрсетілген нэтижелі сандар жыл сайын өсіп
отырады.
Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік
метрология жүйесі
1.1 Метрология салалары
Метрология —
ол өлшеу туралы ғылым, эдістер, және
өлшеулердің бірегейлігін қамтамасыз ететін қүралдар жэне қажетті
дәлдіктерге жетудің тәсілдері.
Қазіргі замангы метрология үш саладан түрады: заңдылық
метрология,
іргелілік
(ғылыми),
тэжірибелік
(қолданбалы)
метрология.
Өлшеудің сапасы жэне дэлдігі арқылы зертеліп, дайындалған
қағидалық жаңа аспаптар, өлшейтін қүрылгы, техниканың қайсібір
өрісі болмасын анықталып, ғылымның жэне өлшеу техникасының
жоғары
жылдамдықпен
озып,
ілгерілеуі-
ол
метрологияны
көрсетеді.
« ' ;
• < <
Заңдылыц метрология
- өзара байланыста жалпы ережелердің
жыиынтыгын қүрайды. Сонымен қатар, өлшенудің бірегейлігін
қажет ететін жэне регламенттеуді талап ететін жэне басқа да
сүрақтарға
мемлекет
тарапынан
бақылауды
қажет
ететін
метрологияның бөлімі.
Заңдылъщ метрология
- метрологиялық эрекеттердің, заңдар
жэне заңнамаларды, мемлекеттік метрологиялық қызмет арқылы
тэжірибеге енгізетін, мемлекеттік реттеу қүралы болып табылады.
Заңдылық метрологияға: сынау жэне өлшеу қүралдарының
типтерін бекіту жэне растау, калибрлеу, сертификаттау жатады.
Заңдылық
метрологияның
ережелері
жэне
нормалары,
үсыныстар халықаралық мекемелердің сэйкестік қүжаттарымен
үйлесімделген. Сондықтан, заңдылық метрология халықаралық
экономикалық
жэне
сауда
байланысын
жетілдіреді
жэне
халықаралық метрологиялық қатынастардың түсінушілікке келуіне
септігін тигізеді.
Теориялық метрология
— оның мақсаты, метрологияның
іргелілік негіздерін терең зерттеп дайындау.
Қолданбалы
метрология
—
оның
мақсаты,
теориялық
метрологияның
зерттеулерін
жэне
заңдылық
метрологияның
жагдайларын тәжірибеде пайдалану.
ю
Достарыңызбен бөлісу: |
