М. Е. Лобашев к. В. Ватти

атайды  (23-сурет).  Бұл  жағдайда  рецессивті  форма 
а 
аллелі  бар  гаметаның  бір 
сортын ғана түзеді. Осыған бай-ланысты 
Ғ 
в
 
кезінде буданның бірінші ұрпағында екі 
аллель-дің  кез  келген  біреуінің  көрінуіне  мүмкіндік  туады.  Қарақошқыл  гүлі  бар 
есімдікті Ғ 
в 
кезінде  анализдеу  арқылы  біз  оның  генотипінде  ақ  бояулы  бір  аллелі 
бар  екенін  білеміз.  Сөйтіп, 
Ғ\ 
буданнан  қара  қошқыл  бояудың  аллелі, 
А 
ғана  келуі 
мүмкін. 
Ғ-.
9
 
кезіндегі  екіңші  фено-тип  —  ақ  гүлді  өсімдіктерде  —  рецессквті  ата-
анадан  келген  ақ  бояудың  аллелі 
а 
болады.  Демек,  буданнан  дәл  осындай  рецес-
сивті аллель 
а 
келуі мүмкін. Сонымен, біз мынадай қорытындыға келеміз: буданның 
бірінші  ұрпағында  бір  ғана  генотип  — 
Аа 
бо-луы  мүмкін.  Оның  үстіне,  егер 
Ғ 
3
 
кезінде  доминантты  және  рецессивті  формалардың  ажырауы  1  :  1  қатынасындай 
жүретіні  байқалса,  онда  мынадай  қорытынды  шығаруға  болады:  гибридте 
А 
және 
а 
аллельдері бар гаметалар тең қатынаста түзіледі. 
Сонымен, 
Ғ 
в
 
кезінде белгілердің ажырау ерекшелігіне қарап, буданның генотипін, 
будандар  түзетін  гаметалар  типін  және  олардың  арақатынасын  талдауға  болады. 
Сондықтан  да  будан  организмді  рецессивті  гомозиготалы  бастапқы  формамен 
шағылыстыру анализдеуші деп аталды. 
Анализдеуші  шағылыстыру  арқылы  шыққан  тегі  белгісіз  организмнің  генотипін 
тексеріп  анықтауға  болады.  Мысалы,  гүлі  қара  қошқыл  өсімдіктерді  гүлі  ақ 
әсімдіктермен  шағылыстырған  кезде  алынған  ұрпақтың  бәрінің  гүлі  қара  қошқыл 
болса,  онда  онын,  генотипі 
АА 
болғаны,  яғни  ол  гомозиготалы  доминантты  форма 
болғаны.  Міне,  сондықтан  да  анализдеуші  шағылыстыру  дегеніміз  генетикалық 
анализдің аса маңызды тәсілі болып табылады. 

жүктеу 8,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: