М. Е. Лобашев к. В. Ватти

жүктеу 8,1 Mb.

Pdf просмотр

бет	52/275
Дата	29.04.2022
өлшемі	8,1 Mb.
	#38344
түрі	Лекция

1 ... 48 49 50 51 52 53 54 55 ... 275

Lobashev

Зиготалардың тіршілік
қабілеті бірдей болмаған кезде ажырауының өзгеруі.
Англияда  ірі  қараның  (Воз  іаигиз)  декстер  деп  аталатын  тұқымы  бар.  Олардың
дене қүрылысы өте іркілдек келеді. Осындай жануарларды өзара шағылыстырған
кезде ұрпағы 2 : 1 қатынасында декстерге және қалыпты қүрылыо ты керри деп
аталатын  жануарға  ажырайды.  Белгілердің  осы-лайша  ажырауы  декстер  деп
аталатын  ірі  қараның  гетерозиготалығынан  деп  болжауға  болады.  Мұндай
болжаудың  дұрыс  екендігін  декстер  мен  керриді  шағылыстырудың  нәтижесі
кәрсетті.  Мұндай  шағылыстыру  нәтижесінде  декстер  мен  керриге  ажырау
нәтижесі  1  :  1  қатынасындай  болады.  Демек,  декстер  генотипі  —
Аа,
керри
генотипі —
аа.
Мүндай
Аа
гетерозиготалы жануарларды өзара шағылыстырғанда,
оның  үрпағында  бел-гілердің  ажырауы  мендельдік  —  1
АА  :
2
Аа
:  1
аа
болуы
тиіс еді, оның орнына 2
Аа
: 1
аа
болады, ал гомозиготалы декстер
АА
ешқашанда
байқалмайды.  Ал  бүзаулардың  шамамен  1/4  бөлігі  не  эмбриональдық  кезінде
немесе  туғаннан  кейін  көп  ұзамай  өліп  қалады.  Олардың  өлуінің  негізгі  себебі
сүйегінің,  әсіресе  бас  сүйегінің  кемістігінен  болады.      Мұндай      бұзаулар
  —
«бульдогтар» деп аталады.
Сонымен декстер типінің тұқым қуалауын мынадай   түрде көрсетуге болады:
  Демек,  ірі  қараның  декстер  деп  аталатын  типІнің  дене  құрылысын
анықтайтын  доминантты  аллель,  организм  дамуында  тұқым  қуалайтын
рецессивті  кемістікпен  байланысты  және  го-мозиготалы  жағдайда  өлімге
шыратады, яғни екі белгіні анықтайды.
Сол  сияқты  екі  әсер  үшін  де  рецессивті  болатын  гендер  де  белгілі.  Қөптеген
өсімдіктер арасында хлорофилл түзе алмайтын және өздері тұқым қуалайтын ақ
түсті альбинос формалар белгілі. Мүндай ақ түсті өскіндер тіршілік ете алмайды.
Мысалы,  бидайда  көк  жасыл  бояу  доминантты  да,  бояусыз  болу  ре-цессивті.
Егер  гетерозиготалы  жасыл  түсті
Аа
өсімдіктерді  ша-ғылыстырса,  олардың
үрпағы 1
ЛА
: 2
Аа
: 1
аа
қатынасындаажырауы тиіс немесе 3 көк жасыл: 1 түссіз
өсімдік  пайда  бола-ды.  Ал  хлорофилі  жоқ
аа
өскіндер  еледі,  егер  ересек

есімдіктер бояуын ескеретін болсақ, онда ажырау тіпті табылмайды.

жүктеу 8,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 48 49 50 51 52 53 54 55 ... 275