М. Е. Лобашев к. В. Ватти

-сурет.  Өзгергіштік  классификациясы.  Мутациялык  және  комбинациялық  өзгерістер  кезінде

жүктеу 8,1 Mb. Pdf просмотр бет 136/275 Дата 29.04.2022 өлшемі 8,1 Mb. #38344 түрі Лекция

61-сурет.  Өзгергіштік  классификациясы.  Мутациялык  және  комбинациялық  өзгерістер  кезінде  модификациялық  және  онтогенездік  өзгергіштік  байқала-ды,  бірақ  схеманы  ауырлатпау  мақсатында олар көрсетілген жоқ.  сіндегі  алуан  түрлілікті  анықтайтын  өзгерісі  де  генотиптің  қасиеттерімен  анықталған.  Фенотиптік өзгергіштік келесі ұрпақта жаңғырмайтындықтан, оны тұқым қуаламайтын  өзгергіштік деп атау едәуір орынды болған болар еді.  61-суретте қойбүлдірген (Ғгаагіа туысы) жапырақтарының өзгергіштігі бейнеленген.  Вертикаль  бойынша  алғандағы  ортада  жапырақтың  онтогенездегі  бір  телімдіден  үш  телімдіге  дейінгі  өзгеруі  көрсетілген.  Бұлонтогенетикалық  өзгергіштік  (уақытка  байланысты  өзгергіштік).  Бірақ  онтогенездің  әрбір  мезгілінде  (горизонталь  бойынша)  белгінің байқалу дәрежесі түрліше бо-луы мүмкін. Мәселен, бір телімді жапырақтың  мөлшері  мен  тіс-шелерінің  саны  әр  түрлі  болуы  мүмкін  және  т.  с.  с.  Бүл  —  мо- дификациялық  өзгергіштік  (кещстіктегі  өзгергіштік).  Схеманың  бұл  бөлігінде  бейыеленген  жапырақтардың  езара  қандай  айыр-машылықтары  болса  да,  олардың  борікің генотипі бірдей бола-ды. Міне, сондықтан да мүндай өгергіштікті фенотнптік  деп атайды.  Егер  ата-аналар  особьтарының  гаметаларында  ген  өзгерісі  болса,  онда  мүндай  зиготадан дамитын есімдіктердің жапырақ-тары бүкіл онтогенез кезеңінде бір телімді  болуы  мүмкін.  Бүл  ©згерісті  мутациялық  деп  атайды  (схемада  —  сол  жақта).  Ша- ғылыстыру  нәтижесінде  генотиптегі  бірнеше  гендердің  комбина-циясы  бес  телімді  жапырақтың  пайда  болуына  әкеп  соғуы  мүм-кін.  Бүл  —  комбинативтік  өзгергіштік  (схемада  —  оң  жақта).  Өзгергіштіктің  мұндай  формаларын  генотиптік  деп  атайды.  Схемада  оны  жеңілдету  үшін  мутациялық  және  комб.инативтік  өзгергіштік  шегіндегі  онтогенездік және модификациялық өз-гергіштік келтірілмеген.  жүктеу 8,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз