системаға енгізілген, жасанды жолмен синтезделген, белгілі бір қүрамды
полирибонуклеотидтер оған и-РНК ретінде әсер ете алатындығын кәрсетті.
Жасанды жол-мен синтезделген, қүрамына тек қана урацил (полиуридил
қыш-қылы, поли-У) енген информациялық РНК-ны
Езсһегісһіа соіі-
ден
алынған клеткасыз системаға орналастыру арқылы белгілі бір қүрамды
белокты синтездеуді қамтамасыз етуге мүмкіндік туды. Синтезделген
полипептидті талдағанда ортада барлық амин қышқылдарының болуына
қарамастан, оның құрамына бір ғана амин қышқылы, атап айтқанда,
фенилаланин
кіргені
анық-талды,
яғни
полиуридил
қышқылы
полифенилаланин синтезде-луіне жағдай жасаған. Сонымен, генетикалық
кодтың бірінші сөзі: амин қышқылыньщ полипептидтік тізбекшесіне
фенилала-ниннің енуін бақылайтын триплет урацил — урацил — урацил
(УУУ) оқылды.
(7Л.
Ниренберг, Г. Корана. және басқалардың зерттеулері ар-қасында
қазіргі уақытта барлық амин қышқылдарына арналған триплеттер
анықталған (5-таблица). Әрбір амин қышқылына бірнеше триплеттер —
кодондар сәйкес
келетініне, яғни кодтың өзгергеніне назар аударыңдар.
5 - т а б л и ц а
ЦЗонымен, ДНК — клеткадағы түкым қуалау информациясын тасушы.
Онтогенезде информацияның жүзеге асуы үнемі жүріп отырады, бірак и-
РНК синтезі митоздық циклдегі белгілі бір кезеңге, яғни хромосомалар
деспиральданған күйде болатын ин-терфазаға сәйкестендірілгещ Бүл
процесті ооциттердің «лампа щеткалары» түріндегі хромосомаларынан
деспиральданған учас-келер —
пуфтер
пайда болған кезде қос
қанаттылардың алып хромосомаларынан бақылау ыңғайлы. Түқым қуалау
информа-циясын бір үрпақтан екінші үрпақка тасымалдауды клеткалар-дын,
бөлінуі процесінде ДНК жүзеге асырады. Бүл жағдайда хромосомалар
тығыз спирализация күйінде болады (2-тарауды караңыз).
Алайда, ДНҚ бәрін де атқара а*лады деп есептеу дүрыс бол-мас еді. Ол
ферменттер, нуклеотидтер және оған негіз қалайтын ДНК. міндетті түрде
болатын жағдайларда ғана репликациялана (екі еселене) алады, өйткені оған
көбеюдің матрицалы механиз-мі тән. Белоктар (ферменттер) мен бастапқы
өнімдер болған кезде де ДНК қызмет атқара (и-РНК синтезі) алады.
Достарыңызбен бөлісу: