68
та кеѓ тљрдегi жќне сенiмдi, жалпыѕа бiрдей ћауiпсiздiк
жљйелерi орнаѕанша мџндай елдердi ћарусыздандыру ћажет
деп есептейдi. Англия мен АЋШ, сондай-аћ бейбiт халыћ-
тарды ћаруландыру ауыртпалыѕынан ћџтылуды жеѓiл-
дететiн басћа да мљмкiн шараларѕа ћолдау мен к#мек
бередi.
1941 жылы 14 тамызда Арджентия айлаѕындаѕы аѕыл-
шын линкоры “Принц Уэльский” бортында АЋШ прези-
дентi Рузвельт жќне Џлыбритания премьер-министрi Чер-
чилль фашистiк мемлекеттермен соѕыстыѓ маћсаттары
баяндалѕан декларацияны ћабылдады.
1941 жылы 24 ћыркљйекте Атлантикалыћ хартияѕа
Кеѓес Одаѕы ћосылды.
Хрестоматия по новейшей истории.
Документы и материалы. М., 1971. Т. 3.
Ч. 1. С. 224-225.
БIРIККЕН ЏЛТТАР ДЕКЛАРАЦИЯСЫ
1 ћаѓтар, 1942 жыл.
Осыѕан ћол ћоюшы љкiметтер бџдан бџрын АЋШ
президентi мен Џлыбритания премьерiнiѓ 1941 жылы
14 тамызда “Атлантикалыћ хартия” деген атпен белгiлi
жалпы Декларациясында жарияланѕан маћсаттар мен
принциптердiѓ жалпы баѕдарламасына ћосылып, #здерiнiѓ
жауларын толыћ жеѓу #з елдерiнде ѕана емес, сонымен
ћатар басћа да елдерде адамдардыѓ #мiрiн, бостандыѕын,
тќуелсiздiгi мен ќдiлеттiлiктi саћтау љшiн ћажет жќне
олар ћазiр дљниежљзiн баѕындыруѕа џмтылуы жайлы,
жыртћыш кљштерге ћарсы кљреспен айналысуда деген
сенiммен мынаны мќлiмдейдi:
1) Ќрбiр љкiмет #здерiнiѓ барлыћ соѕыс жќне эконо-
микалыћ ћорларын осы љкiметтер соѕыс жаѕдайларын-
даѕы Љштiк келiсiмнiѓ мљшелерiне жќне оларѕа ћосыл-
ѕандарѕа ћарсы жџмсауѕа мiндеттейдi.
2) Ќрбiр љкiмет осыѕан ћол ћойѕан басћа љкiметтермен
ынтымаћтасып ћимылдауѕа, жаулармен сепаративтiк
уаћытша келiсiм жасамауѕа немесе бiтiмге келмеуге
мiндеттенедi.
Жоѕарыда жарияланѕан Декларацияѕа гитлеризмдi
жеѓу жолындаѕы кљреске материалдыћ к#мек к#рсететiн
басћа да џлттар ћосыла алады.
69
1942 жылы 1 ћаѓтарда Вашингтонда кейiннен “Бiрiккен Џлттар
Декларациясы” деген атпен белгiлi “26 мемлекеттiѓ Декларация-
сына” ћол ћойылды. Декларация гитлершiлдiкке ћарсы коалицияны
ћџрудыѓ формалды аяћталуы болып табылады, ол фашизммен
кљресте халыћтардыѓ кљшiн бiрiктiрiп топтастыруѕа жќрдемдестi.
Хрестоматия по новейшей истории.
Документы и материалы. М., 1971. Т. 3.
Ч. 1. С. 225.
ШАРЛЬ ДЕ ГОЛЛЬДIЃ ЛОНДОН РАДИОСЫНАН
СMЙЛЕГЕН СMЗI
20 ћаѓтар, 1942 жыл.
Ресейдiѓ жеѓiсiне ћуанбайтын бiрде-бiр адал француз
жоћ.
1941 жылдыѓ маусымынан бастап бџл алып майдан-
ныѓ #не бойына шабуылѕа шыћћан, ћуатты техникамен
жабдыћталѕан, жаѓа табыстарѕа жету љшiн алѕа џмтыл-
ѕан, даѓћћџмарлыћтан немесе ћорыћћаннан #з таѕдыр-
ларын Германиямен байланыстырѕан ћолшоћпарлардыѓ
есебiнен бџрынѕыдан да кљшейген герман армиясы ћазiр
орыс ќскерлерiнiѓ соћћысына шыдамай кейiн шегiнуде...
Ћазiргi таѓда Германия љшiн Шыѕыс майдандаѕы
соѕыс — ол ћалыѓ ћар басћан молалар, жаралылар тиеген
сансыз эшелондар, генералдардыѓ мезгiлсiз ћазасы. Ќрине,
жаудыѓ ќскери ћуаты сарћылды деуге ќлi ерте. Бiраћ
оныѓ тарихта бџрын-соѓды болмаѕан адам айтћысыз
жеѓiлiске џшыраѕандыѕына ешћандай кљмќн жоћ...
Француз халћы орыс халћыныѓ кљш-ћуатыныѓ ныѕа-
йып, табыстарѕа жетуiн ћуана ћуаттайды, себебi бџл табыс-
тар Францияны аѓсаѕан арманына — азаттыћ пен кек
алуѕа жаћындата тљседi. Ресейдегi ќрбiр немiс жауынге-
рiнiѓ #лiмi, Ленинград, Мќскеу, Севастопольдаѕы кеѓ далада
ќрбiр немiс зеѓбiрегiнiѓ, ќрбiр џшаѕыныѓ, танкiсiнiѓ ћира-
тылуы Францияныѓ ћайта к#терiлiп, жеѓiске жетуiне
ћосымша мљмкiндiктер бередi.
Мiне, сондыћтан да шайћаста Франция #зiнiѓ ћайта
жаѓѕырѕан кљш-ћуатын Кеѓес Одаѕыныѓ кљш-ћуатымен
бiрiктiредi. Келер шешушi жылда жаумен соѕысып жат-
ћан Франция осы соѕыстаѕы белсендi жќне бќсеѓ џрыс-
тарда, уаћытша баћытсыздыћћа ћарамастан, Ресейдiѓ
табиѕи одаћтасы болып табылады.
70
Жапа шегушi Франция жапа шегушi Ресеймен бiрге.
Соѕысушы Франция соѕысушы Ресеймен бiрге. Торыѕу
торына тљскен Франция тљнек тљбiнен џлылыћ шеруiне
к#терiле бiлген Ресеймен бiрге.
Ш.де Голль. Военные мемуары. М., 1957.
Т. 1. С. 657-658.
АНГЛИЯ МЕН АЋШ ЉКIМЕТТЕРIНIЃ 1942 ЖЫЛЫ
ЕУРОПАДА ЕКIНШI МАЙДАН АШУ ЖMНIНДЕГI РЕСМИ
МIНДЕТТЕМЕЛЕРI
Аѕылшын — Кеѓес коммюникесiнен.
... Келiсс#здер барысында... екi ел арасында 1942 жылы
Еуропада екiншi майдан ћџрудыѓ кезек кљттiрмейтiн
мќселелерi ж#нiнде толыћ келiсiмге ћол жеттi...
Кеѓес — Американ коммюникесiнен.
Келiсс#з жаѕдайында 1942 жылы Еуропада екiншi
майдан ћџрудыѓ кезек кљттiрмейтiн мiндеттерiне ћатыс-
ты толыћ келiсiмге ћол жеткiзiлдi...
1942 жылы Еуропада екiншi майдан ашу туралы Англия
мен АЋШ љкiметтерiнiѓ салтанатты тљрдегi мiндеттемелерi
1942 жылы мамыр-маусым айларында кеѓес делегация-
сымен Лондонда жќне Вашингтондаѕы келiсс#здер уаћы-
тында берiлдi. Екiншi майдан кеѓес-герман майданынан
шамамен 40 гитлерлiк дивизияны ќкетуге бейiмдейтiн
Еуропадаѕы одаћтастардыѓ iс-ћимылы деп тљсiнiстi.
Известия. 1942, 12 июня // Хрестоматия
по новейшей истории. Документы и
материалы. М., 1971. Т. 3. Ч. 1.
С. 228-229.
ЕУРОПАДАЅЫ ФАШИСТIК “ЖАЃА ТЌРТIП”.
“ОСТ” БАС ЖОСПАРЫ
Германияныѓ билеушi
топтары шыѕыста жаѓа жер-
лердi басып алу жоспарларын жасай отырып, герман
љкiмет орындарыныѓ Шыѕыс Еуропа халыћтары ж#нiн-
дегi саясатын егжей-тегжейiне дейiн ойластырды. Басып
алынѕан жердегi халыћты ћандай таѕдыр кљтiп тџрѕан-
дыѕын фашист љкiмет орындарыныѓ т#менде келтiрiлiп
отырѕан ћџжаттарынан к#руге болады. 1941 жылдыѓ
соѓында Гиммлерге баѕынатын империя ћауiпсiздiгiнiѓ
Достарыңызбен бөлісу: |
