Лекция Кіріспе. Электростанциялар және олардың мақсаты

2 Бас ғимараттың құрылысының жалпы әдістері

3 ЖЭС бас ғимаратының құрылысы

4 АЭС бас ғимаратының құрылысы

ЖЭС және АЭС басты агрегаттары және оған жататын көмекші құрылғылар жеке құрылыс кешеніне орналастырылады, оны бас ғимарат деп атайды. Техникалық шешімдер мен құрылғыларды орналастыру және кешеннің құрылыс бөлігін біріктіріп, бас ғимарат компоновкасы деп аталады.

Бас ғимарат компоновкасы әртүрлі факторға байланысты әртүрлі болады. Бірақ барлық жағдайда энергияны өндірудің технологиялық сұлбасына және жеке бөлмелерде орналастырған құрылғыларды сәйкестендіру керек.

ЖЭС бас ғимараттың басты бөлмелері турбиналық және қазандық, ал қосымша – деаэраторлық және бункерлік болып табылады(сурет 1).

а — сыртқы бункерлік бөлік; б — ішкі бункерлік бөлік; в — бункерлі-деаэраторлық бөлікпен бірге; г — орталық шаң заводымен; 1 — турбина бөлігі; 2 — қазандық; 3 — деаэраторлық; 4— бункерлік; 5 — центральный орталық шаң заводымен

Сурет 1. Бас ғимараттың құрастыру типі

Бункерлік және деаэраторлық бөлме қазандық пен турбина аралығында болады. Бұл бөлмелер барлық құрылыста болмайды. ЖЭС бас ғимараттары бункерлік бөлмесіз тұрғызылады. Блоктік ЖЭС деаэраторсыз бөлмелерде құрылыстар түрлері бар.

Бас ғимарат құрылысы жабық болады, егер барлық негізгі құрылғылар бөлмеде болса, жартылай ашық – егер бу қазандықтары ашық ауада орнатылса, ал ашық – егер қабырғалы құрылыстар жоқ болады.

АЭС бас ғимаратының негізгі бөлмесі болып реакторлы және турбиналы табылады. Реакторлық бөлме өзі жеке бокстерге бөлінеді. Бокстің қабырғасы мен есігі биологиялық қорғаныш ретінде роль атқарады. Егер АЭС бірнеше реактор орнатылса, онда көмекші құрылғылар жеке бөлмелерде орналастырылады.

Жекешелендірілген құрылғылар АЭС барлық типінде болады.

АЭС турбина залы ЖЭС турбина залына ұқсас. Құрылысы да біртекті.

ЖЭС және АЭС басты бөлмелерінде жөндеу аудандары орын алады.
2 Бас ғимараттың компоновкасының жалпы әдістері

Бас ғимарат құрылысы техникалық-экономикалық көрсеткіштерге әсер етеді. Құрылыстан капиталды шығындар, үнемділк және құрылғы жұмысының сенімділігі, жұмыс шарты тәуелді болады.

Бас ғимарат құрылысының жоспарлау жұмысына керекті бастапқы мәліметтер болып электрстанция түрі (КЭС, ЖЭО,АЭС) және берілген қуат; басты агрегат түрі мен қуаты; блоктік және блоктік емес электрстанцияның жылулық сұлбасы.

Бекітілген қуат пен негізгі агрегат типі бас ғимараттың құрылысы мен өлшемге тікелей байланысты. Анықталған мағыналар өзіндік габаритті агрегаттар болып табылады, сонымен қатар жағылатын отын түріне де тәуелді. жылулық сұлбалардан қосылған құбыр өткізгіштер қазандық пен турбина арасындағы санына байланысты.

Бас ғимарат құрылысы анықтаудың үлкен саны оның жұмыс істеу түріне тәуелді.

Құрылыс көрсеткіші болып меншікті көлем (м3/МВт) және аудан (м²/МВт), сонымен қатар меншікті капиталды шығын(руб/МВт).

АЭС үшін құрылыс түрін таңдау техникалық-экономикалық көрсеткіштерге ғана тәуелді емес.

Заманауи ЖЭС бас ғимараттары тұйық түрде болады, бұл кезде негізгі және көмекші құрылғылар бөлмеде ешқандай қосалқы бөлшектерсіз біріктіріледі.

Кейбір соғысқа дейінгі тұрғызылған ЖЭС (Игумновская ТЭЦ, Казанская ТЭЦ-3, Орская ТЭЦ и др.), жабық құрылыста салынған. Ашық құрылыстар қарағанда жабық құрылыс шығынның аз болуымен және құрылысқа кеткен капиталды шығынның азаюымен ерекшелінеді.

Қазандық бөліктің құрылысы орнатылатын қазандықтар мен отын түріне байланысты. Барлық заманауи қазандықтар төменге шығаратын шаңдық газдар болып табылады. Бұндай қазандықтар құрылысы турбиналық залға фронтпен тұрғызған тиімді, ал түтін сорғыш, желдеткіш, түтін құбырлары нолдік белгіде болады.

Заманауи ЖЭС құрылғының жартысы таза ауада тұрғызылады. Түтін сорғыш пен желдеткіш газмазутты ЖЭС климаттық жағдайға қарамай орнатылады. Сулы күл ұстағыш 15° С төмен болмайтын температурада орнатылады.

Түтінді құбырлар қазандықтың сыртқы қабырғасынан (20÷40)м аралықта болады. Құбырдың қымбаттығын ескере отырып, бір құбыр бу қазандығына минималды санымен болады.

Сепараторлар мен циклондар бункердің жоғарғы бөлігінде орнатылады. Одан төмен (15÷18) м,шаңдық бункер, оның жанында – шикі отын бункері орналасқан. Бункер қабатында отын беретін конвейер галереясы орналасады.

Гидро шаң соратын жүйесі бар станцияның сорғы құрылысы қазандық аралығында орны болады. Қуатты ЖЭС сорғыны қазандықтан жеке бөлмеде орнатады. Қазандықты қолдану ауданы (9÷11) м биіктікте болады. Ауданда жеке және топтық басқару щиті орналасады, ал құрылғыдан – отын қоректену.

Күл бөлмесінде шлак жоятын құрылғы орнатылады. Бұл жерде диірмендер мен шаң дайындайтын желдету жүйесі орналасады. Бөлме төбесінде ыстық ауа үрлегіш орнатылады.

Ғимараттың жоғарғы биіктікте орналасқандықтан жолаушы көтергіш лифтілер орналасады. 500 МВт қуатқа дейін блоктарда бір лифт екі блокқа келеді; жоғары қуатта – бір лифт бір блокқа келеді. Блоктік емес ЖЭС бір лифт төрт қазандыққа арналған.

Турбинаның көлденең орналасуы кезінде бас ғимараттың құрылыс түрі – оң және сол. Бас ғимаратқа салынған құбыр өткізгіш капитал бағасы 1,5 ден 8% дейін болады. Бу параметрі жоғары болған сайын оның бағасы да қымбат болады.

Конденсациялық бөлменің нолдік белгісінде көмекші құрылғы (қоректік және конденсатты сорғы, регенеративті қыздырғыш, май және газ суытқыштар) қолданылады.

Деаэраторлар әрқашан жоғары қабатта орналасады. Бұл кезде қосымша су іріктеу қоректік сорғыларды сору кезінде пайда болады, ол олардың жұмыс сенімділігін арттырады.

Турбиналық залдың желдетуі аэрациялық шамды табиғи конвекциядан өткенде, ғимарат басында орнатылады. Өте үлкен аралық болатын болса, онда шатырда шам орнатылмайды, ал ауа ағыны желдеткіш көмегімен жүзеге асады.

ЖЭС бас ғимаратын анықтайтын құрылыс факторы АЭС үшін де қолданылады. Қосымша талап ретінде радиционды қауіпсіздікті ішкі және ғимараттың сыртқы жағынан және апаттық құрылғыны оқшаулау қамтамасыз етіледі.

Заманауи АЭС бас ғимараты ашық және жабық түрде болады. Жабық түрде реакторлы және турбиналы бөліктер және арасында орналасқан деаэраторлық бөлмеде бір-біріне тығыз байланысты.

Ашық құрылыс кезінде реакторлы бөлік жеке ғимаратта ерекше құрылыста болады. Реактордан (10÷20) м алыс орналасқан ғимаратта турбиналы құрылғы орналасады.

Қазіргі кезге дейін құрылыстың қай түрі тиімді екендігі жөнінде көптеген пікірталастар болып жатыр: біздің елдегі АЭС (Белоярская, Нововоронежская, Ленинградская и др.) жабық түрде орнатылған.

Ал шетел елдерінде (Великобритания, США,Франция и др.) көптеген жағдайда ашық құрылыс түрі алынады. Бірнеше АЭС ашық қондырғы ретінде турбиналы құрылғы орнатылған.

Ашық түрдегі құрылыс бөлігінде бас ғимарат қарапайым архитектуралық формаға ие, ол қазіргі заманғы ЖЭС тән. Қабырғалар ғимаратта зауытта жасалған темірбетонды типтік әдістермен салынады. Реакторлы және турбиналы бөліктер арасында арақашықтық болмауынан біріккен құбыр өткізгішпен қамтамасыз етіледі. Жалпы бұл ғимараттық ашық түрінен қарағанда арзанырақ болуымен ерекшелінеді. Сонымен қатар жабық түрде сенімділік деңгейі де жоғары.

Бас ғимарат бөлмесінің құрылысы негізі екі бөлікке бөлінеді: қатты тәртіп пен таза. Қатты тәртіп бөлігіне реактор бөлмесі мен басқа да бөлмелер жатады.

Турбиналы бөлікке барлық АЭС сұлбасына байланысты бөлінуі мүмкін. Екі контурлы сұлба кезінде бу радиоактивті емесғ, сондықтан турбиналы бөлік таза бөлікк жатады; бір контурлы АЭС – қатты тәртіп бөлігіне жатады.

Реакторлы бөлік құрылысы. Құрылыс АЭС сұлбасы мен негізгі техникалық құрылғы таңдауымен анықталады.

Реактордан басқа бұнда ПГ, көлем компенсаторлары, айналыс сорғысы, сепараторлар. Көптеген қосалқы құрылғылар мен қондырғылар орнатылады: барботерлер, жылуалмастырғыштар, суыту контурлы сорғы, газгольдерлер, твэлдер ұстайтын бассейн, транспортты-технологиялық құрылғы, желдету қондырғысы.

Барлық реакторлы бөлмелер онда орналасу шарты бойынша үш категорияға бөлінеді. Бірінші категорияға қызмет көрсетілмейтін бөлмелер, онда адамдардың реактор жұмыс жасаған кезде болмауы тиіс. Екінші категорияға жартылай қызмет көрсететін бөлмелер, онда адамдар белгілі бір уақытқа ғана жұмыс атқарады. Ал үшінші категория – қызмет көрсететін бөлмелер, онда жұмыс уақыты кезінде жұмысшылар тұрақты жұмыс атқарады.

Реакторы бар бөлмелердің біреуіне твэл жұмыс істейтін бассейн орнатылады. Реактор қасына шахтада барботерлер бокстары, көлем компенсаторлары, сепараторлар, айналыс сорғысы орнатылады.
Өзін-өзі тексеру сұрақтары
1 Бас ғимараттың құрылыс түрі?

2 Бас ғимараттың құрылысын жоспарлау кезінде бастапқы мәліметтер болып не табылады?

3 ЖЭС бас ғимаратының құрылыс ерекшелігі неде?

4 АЭС бас ғимаратының құрылыс ерекшелігі неде?

2 Теплоэнергетика и теплотехника: Тепловые и атомные электрические станции: Справочник. Под общ. ред. чл.-корр. РАН Клименко А.В. и проф. Зорина В.М. – М.: Издательство МЭИ, 1999. – 522 с.

3 Рыжкин В. Я. Тепловые электрические станции. / Под ред. В. Я. Гиршфельда. – 3-е изд., перераб. и доп. – М.: Энергоатомиздат, 1987. – 328 с.

4 Маргулова Т.X. Атомные электрические стан­ции. – М.: Высшая школа, 1984.

2 АЭС радиоактивті шөгінділер.

3 ЖЭС жылуэнергетикалық құрылғылардың тазалау әдістері
1 Шөгінділер пайда болу механизмі.

Электрстанцияда қолданылатын коррозия өнімдері суда болады, олар еріген түрде (бөлшек өлшемі < 0,001 мкм),коллоидты түрде (0,001÷0,1 мкм), өлшенген түрде(> 0,1 мкм) болады.

Шынайы жағдайда коррозия өнімін орын ауыстыру жағдайы суда орналасады, және барлық үш түрде болады, олардың арасында динамикалық тепе-теңдік орнатылады. Жалпы концентрация артқан кезде өлшенген коррозия өнімі артады. Көптеген зерттеулерге сүйенетін болсақ, бөлшек өлшемдері (0,5÷5,0) мкм аралықта болады.

Жылумеханикалық құрылғының ішкі бетіне шөгінділердің пайда болуы келесі жағдайларға байланысты: бөлшектерді өлшем, форма, бөлшектің химиялық құрамы, беттің жағдайына, сұйықтықтың химиялық және физикалық жағдайы, жылдамдық бойынша орналастыру.

Шөгінді пайда болу процессін екі деңгейге бөлуге болады: бетке бөлшектерді орналастыру мен бетке бөліктердің бекітілуі. Шынайы жағдайда жылуэнергетикалық құрылғыда турбулентті ағындар орын алады. Белгілі болғандай турбулентті ағында үш бөлік болады: ядро, ауыспалы бөлік, шеткі ламинарлы қабат.

Ламинарлы қабат шеткі қабатқа бекітіледі, ал турбуленттілік онд орын алмайды. Бұл қабатта жылдамдық кішігірім қабатта оның шекарасындағы өлшем белгілеріне тәуелді болады.

АЭС жұмыс істеген кезде сулы жылутасымалдағышта радионуклидтер жиналады, сондықтан реакторлы контурдың радиоакивті судың пайда болуын туғызады. Радионуклидтердің жалпы концентрациясы 10³ Ки/кг аспауы керек. Радионуклидтердің пайда болу көзі болып ядролық отын, су, бор қышқылы табылады. Радионуклидтердің концентрациясы тек радионуклидтердің жалпы санының 1/3 бөлігін ғана құрайды. Сондықтан АЭС радиациялық қондырғының жұмысы кезінде изотоптардың белсенділігі оның отындық пайда болуына ,ал оның жұмысы тоқтағаннан кейін коррозияға тәуелді болады.

Радиоактивті коррозия өнімдері үш жолмен пайда болады: реактордың активті бөлігінде құрылыс материалдардың коррозия өнімдерінің суға тасымалдануы; реактордан алыс бөлігінде құрылыс материалдардың радиоактивті емес өнімдерінің суға тасымалдануы; реактордың активті бөліктен коррозия өнімдерден пайда болатын шөгінділер бетін суға қайта тасымалдау есебінен жүзеге асады.

Радиоактивті шөгінділердің ерекшелігі болып окисті беттің тереңдігі нуклидтер диффузиясы табылады. Бұл бет металл бетімен тығыз байланысты және оны жою үшін құрылғыны алдымен жұмысын тоқтатуды қажет етеді.

Окисті қабат, радиоактивті тасымалдаушы негізінен окисті формадан (FeCr₂0₄, NiFe₂0₄) тұрады. Аралас окисті формалар (FeCr₂0₄, NiFe₂0₄) болады, бұған үш валентті окисті ерітінді формадағы (Сг₂0₃) кіреді. Окиселді толық сақтан радионуклидтерді жою мүмкін емес. Активацияны тоқтау әдістерінің қиындығының бірі болып саналынады.

Радиоактивті шөгінділердің саны монотонды түрде уақыт өте келе артады. Және белсенділігі бір деңгейде болады.

Органикалық отында жұмыс істейтін қазандықтардың жылуэнергетикада химиялық тазалаудың екі негізгі түрі болады – қосар алдындағы және пайдаланудағы.

Қосар алдындағы тазалау әртүрлі дақтарды жоюды, олар монтаждау мен орын ауыстыру процесіне кіреді.

Қосар алдындағы тазалаудың бірнеше түрі белгілі, олар келесі реагенттер үшін қолданылады: 3—5%-ті тұз қышқылының ерітіндісі, ингибритті уротропин 0,4—0,5% және ОП-7 0,1 %; тұз және гидразин қышқылы 30 мг/кг, лимон қышқылы 2—3%- ертіндісі,

Пайдалану кезіндегі тазалаудың негізгі міндеті болып құрылғыны пайдалану кезінде пайда болған шөгінділерден тазарту табылады. Пайдалану кезіндегі тазарту кезінде тұз қышқылы, моноаммонийцитрата және комплексондар қолданылады. Комплексондар басқа реагенттерден қарағанда ерекшелігі: олар токсинді емес, сақтау мен пайдалану кезінде қарапайымдылығы.


Өзін-өзі тексеру сұрақтары
1 Шөгінділер не себепті пайда болады?

2 Құрылғы жұмысына шөгінділер қалай әсер етеді?

3 АЭС қандай шөгінділер болады?

4 Химиялық тазартудың неше әдісі бар?

5 Пайдалану алдындағы тазартудың ерекшелігі неде?

6 Пайдалану тазартудың ерекшелігі неде?

2 Теплоэнергетика и теплотехника: Тепловые и атомные электрические станции: Справочник. Под общ. ред. чл.-корр. РАН Клименко А.В. и проф. Зорина В.М. – М.: Издательство МЭИ, 1999. – 522 с.

3 Рыжкин В. Я. Тепловые электрические станции. / Под ред. В. Я. Гиршфельда. – 3-е изд., перераб. и доп. – М.: Энергоатомиздат, 1987. – 328 с.

4 Маргулова Т.X. Атомные электрические стан­ции. – М.: Высшая школа, 1984.

2 Құрылғыны жөндеуді ұйымдастыру

3 Агрегат пен блоктарды пайдалану тәртібі

4 Блоктардың іске қосу сұлбасы.

Электрстанцияны пайдалану мемлекеттік комиссияның қабылдау актісін басталады. Монтаждау жұмыстары біткен соң және акт жазылмай тұрып құрылғыны сынақтық іске қосу жұмыстары жүргізіледі. Бұл кезең бірнеше айдан бірнеше жылға созылуы мүмкін, бұл кезде электрстанция сынақтық пайдалану деңгейінде болады. Егер ешқандай жетіспеушілігі болмаса, онда электрстанция жұмысқа тұрғызылады.

Электрстанцияны пайдалану келесіге байланысты болады:

келесі негізгі шешімдер:

- құрылғының сенімді жұмысы мен тұтынушыларға үзіліссіз энергиямен қамтамасыз ету;

- берілетін энергияның сапасының қалыпты жұмыс істеуі – жиіліктер мен электрлік тоқ кернеуі, қысым мен бу мен ыстық су температурасы, жүктеменің диспетчерлік кестесін орындау және энергияны жоспарлы шығару;

- барлық электрстанция мен жеке агрегаттардың техникалы-экономикалық көрсеткішін қамтамасыз ету.

Кезекші жұмысшыларды дайындау жұмыс орындарында тәжірибелі жұмысшылардың қарамағында өтіледі. Қайтадан іске қосылған электрстанцияны жұмысқа дайындаған кез құрылыс кезеңі мен бір түрде жұмыс істейтін электрстанциямен қатар жұмысқа кіріседі. Оң көзқарасқа ие болған жағдайда кезекші жұмысшы өздік жұмысқа ие бола алады.

Бірінші сынақ агрегат немесе блок жұмысқа кіріскен кезде жүзеге асады. Қайтадан орнатылған құрылғылар негізінде гарантиялық сипаттама тексеріледі.

Сынақ нәтижесінен зауытқа шағым түсіріледі – өндіретін құрылғылар, егер оның сипаттамасы гарантияға сәйкес келмесе; тәртіпті документация құрастырылады.

Электрстанция құрылғысының сенімді, үздіксіз және ұзақ жұмыспен қамтамасыз етуін жоспарлы – қайталама жөндеу жұмыстары (ППР) қамтамасыз етеді.

Жөндеу жұмыстары жалпы және ағымдағы болып бөлінеді. Тоқтатылған құрылғыда олар жүзеге асады, бу қосылған барлық сызықтың өшуі есебінен жүзеге асады. Иондық сәулеленудің көзі болатын АЭС құрылғы жұмыс толық тоқтағаннан кейін жөндеу жұмыстары жүргізіледі.

ППР жүйесіне кірмейтін жөндеу жұмыстың ерекше түрі болып апаттан кейінгі және қалыпқа келетін келеді. Екіншісі құрылғының ұзақ уақыт жұмыс істемегеннен кейін және табиғи апатқы ұшыраған кезде жүзеге асады.

Жалпы жөндеу жұмысы (КР) агрегат пен блоктардың ревизиядан кейін және жеке құралдар мен механизмдердің анализінен кейін жүзеге асады. Жалпы жөндеу жұмыстары кезінде ірі іс-шаралар және құрылғыны жақсарту жұмыстары атқарылады. Жалпы жөндеу жұмыстар 2-3 жылда бір рет жасалынады.

Ағымдағы жөндеу жұмыстары жалпыдан қарағанда жұмыс көлемі аз болады. Бұл кезде тек сенімділігі төмен және негізгі агрегаттар мен блоктардың үнемділігі төмендеген құрылғылар ауыстырылады. Ағымдағы жөндеу жұмыстары жеке құралдар мен механизмдердің ластануына байланысты жоспарланады. Ағымдағы жөндау жұмыстар арасы бірнеше ай құрайды.

Жөндеу циклы әртүрлі құралдар мен механизмдердің жұмыс істеу ресурстары негізінде жоспарланады. АЭС жөндеу циклы бір түрлі электрстанция жұмыс жасаған кезде толытырылып, кейінен атқарылады.

Агрегат пен блоктың жөндеу кезіннде тұруы оның жоспарланатын жұмыс көлеміне тәуелді болады. Әртүрлі агрегат пен блок құрылысының КР 25 тен 40 күнге, ТР – 18-20 күн, РТР – 37 күнге созылуы мүмкін

Электрстанциядағы жөндеу жұмыстары келесі жұмыс кезегімен жүзеге асады. Жыл басталғанда барлық құрылғылардың КР және ТР күнтізбелік кестесі жасалынады. Жөндеу жұмыстарына бір ай қалғанда нысан бойынша көлем туралы мағлұматтар жиналады.

Құрылғылардың жөндеу жұмыстары аяқталғаннан кейін электрстанцияның бас инженері басқаратын комиссия тексеру өткізеді. Ағымдағы жөндеуден қабылдаған соң комиссияны цех басшысы басқарады. Тексеру біткен соң жасалған жөндеу жұмысының сапасына баға беріледі.

Агрегат пен блоктардың негізгі тәртібі ретінде іске қосу мен тоқтату тәртібі, жүктеме астында жұмыс, резервте болуы жатады.

Іске қосу тәртібі кезекті операцияның жүйесі орын алады, ол автоматты құрылғылар мен жұмысшылар болып табылады.

Іске қосуға дайындау жабуды тексеруден басталады және барлық киімдерді жөндеуге берілген кезде басталады.

АЭС реакторын іске қосу кезінде айналымдағы контур жылутасымалдағышпен толтырылады, реактивтілік шамасы тексеріледі, стерженьдер деңгейі тексеріледі. Содан кейін контурды қыздыру 100—150° С біртекті қысымды көтеру өндіріледі. Жылутасымалдағыштар температурасы электрқыздырғыштар жұмысымен немесе (ВВЭР-210) айналушы сорғы жұмысы есебінен жүзеге асады.

Іске қосу - жұмыс температурасы блок және оның қыздыру элементі пайдалануға тарту операциясы болып табылады. Бастау кезінде (араздыққа) бу қазандықтары пештің және тұрақты алауының құрунан бастап отынға от бергенен басталады. Қысымды көтеру басында жөндеу бастау үшін фланецтер, олар барлық монтаждау жұмыстарын атқарады.

Кеңейту қоймасының және бағдары үшін қол жетімді барабанда біркелкі бақыланады. Термиялық пештер жүктемесі толғанда, яғни 30% номиналды болғанда, өтпелі негізгі отын басталады. Диірмен және басқа да жабдықтар көмір-дисперсиялық жүйелерін іске қосу үшін, отын оттықтың жұмысы үшін жеткізіледі. Бу желісі шығарғаннан бастап, қысым соңына қарай номиналды болады.

Бастау және реттеуші қақпақтар жолаушыларды отырғызу ротор арқылы бумен турбинадан басталады. Жылыну турбинасы біртіндеп бу ағынының артуына және өсу қарқыны турбина түріне рұқсат етілген температурадан аспайды, бұл ротордың революция санымен жүргізіледі. Қыздыру соңына қарай ротор номиналды құнымен қосылады.

Жұмысына қосу және жүктеме пайдалануға қорытынды жиынтығы болып табылады. Бу қазандықтары тең шығу камерада қысым және бу қыздырғыш жалпы бу құбырға енгізілген. Отын мен ауаның берілуін және қосымша қыздырғыштарды қосуын ұлғайту арқылы нөмірді тез теру жүктемесі қосылады.

Ыстық резерв режимі әлсіз су айналымы және шағын бу отынмен от қазандықтарында қолдауы көрсетіледі. Генераторы желіден ажыратылмаған кезде резервін иіру турбина үшін бос немесе моторлы режимінде беріледі және мотор ретінде жұмыс істейді.

Суық жағдай тарапынан бірлік басқаннан қысым мен температураны арттыру, ал бу ұрпақтың үздіксіз ұлғайту параметрлерді жылжымалы амалдары жүргізілуді. Содан кейін ыстық бу құбырлары, турбиналар мен қазандық күйдіруден кейін дереу басталады.

Жоғарыда аталған операциялар кезінде бу параметрлері үздіксіз өсіп келеді және номиналдан 30% жүктеме блок 15 операциялық мәндерге жетеді. Жеке параметрлер бойынша қозғала бастаған неғұрлым қолайлы болып табылады: 1,5-2 есе бастапқы уақыты 30-40% - ға төмендеді және ұшыру операциялар отын шығыны төмендетеді.

Құбырлар мен фитингтер бірге стартер деп аталатын, бірақ пайдаланылған және блок өшіріңіз және төтенше ажырату жүктеме кезінде, бірақ қосалқы «триггер» схемасын қалыптастырады. Көп мақсатты схемасы оған талаптарды құрайды. Схемасы мынадай қамтамасыз етуі тиіс:

а) сақтау жылы жабдықтармен ең аз уақыт, кез келген жылу жай-күйі құрылғыны іске қосыңыз;

б) бастау мен жекелеген операциялар саны аз тоқтату үшін қолданылады. Автоматты құрылғылармен оларды орындауға қабілеттілігі;

в) бос құймаңыз блок жүктемені ұстап немесе өз қажеттіліктерін жүктеп;

г) түтін экрандар және стартап-екі рет блоктар бойынша алдын ала белгілі бір қысымды сақтау - ғимараттар бірін ажырату қабілеті;

е) ең төменгі отын тұтыну және конденсат шығындармен экономика бастапқы-тоқтату операциялар.

Схемасын іске қажеттілігі бір рет арқылы жылу электр станциялары үшін қазандықтарды пайдалану уақыт пайда болды. Болашақта орта бу қызып және барлық режимдерде үшін жылу жолына қалыпты жағдайын қамтамасыз ету қажеттігі туралы ЖЭС пайдалануға байланысты жақсартылған схемасы. Қазіргі уақытта блок ЖЭС барлық қарамастан қазандықтың түріне стартап тұйықталу жабдықталған.

ЖЭО уақытта біздің еліміз және шетелде басталған тізбек үшін екі негізгі параметрлер: интеграцияланған бөлгіші және сыртқы бөлгіш (1-сурет) бар.

Екі жағдайда да, ыстық бумен құбыр алдында тұйықталу кіріктірілген клапан OT орнатылған. Айдау клапаны алдында пештер қабырғаларынан бу-су қоспасы судан бу бөліп үшін қызмет етеді бөлгіш, жіберіледі, онда дроссель клапан Ар-1, бар. Кіріктірілген клапандар және клапан экрандар іске қосу және тоқтату кезінде бірге жұмыс қысымы сақталады.

1 – парагенді жолдарының тракт ; 2 – бу қыздырғыштың шығуы, 3 – орнатылған сепараторлар; 4 - жинаушы; 5 - деаэратор; 6 - клапанды артық бу; 7 -- РОУ; 8 - БРОУ; 9 - турбина конденсаторы; 10 - кіріктірілген айналма клапаны; 11 - бөлгіш айналыс; 12 - сепараторлар клапанды бу; 13 - от кеңейткіш; OT - салынған клапан; Ар-1, Ар-2, доктор 3, доктор 4 - құбырлар сепараторлардан туралы дроссель клапандар; ГӨЗ-1, ГӨЗ-2 - негізгі бу клапандар; PPH, ППГ - суық және ыстық қайта қыздыру бу құбырлар бу.

3 Электрстанцияны пайдалану кезінде қандай негізгі шешімдер қабылданады?

4 Құрылғының сынағын не үшін жүргізеді?

5 ППР жүйесі деген не?

6 Жөндеу жұмыстарының қандай түрлері болады?

7 Құралдың пайдалану тәртібіне не кіреді?

8 Іске қосу схемасының қандай түрлері болады?
Қолданылған әдебиеттер
1 Стерман Л.С. Тепловые и атомные электростанции – М.: МЭИ, 2000. – 456с.

2 Теплоэнергетика и теплотехника: Тепловые и атомные электрические станции: Справочник. Под общ. ред. чл.-корр. РАН Клименко А.В. и проф. Зорина В.М. – М.: Издательство МЭИ, 1999. – 522 с.

3 Рыжкин В. Я. Тепловые электрические станции. / Под ред. В. Я. Гиршфельда. – 3-е изд., перераб. и доп. – М.: Энергоатомиздат, 1987. – 328 с.

4 Маргулова Т.X. Атомные электрические стан­ции. – М.: Высшая школа, 1984.