Газдарды тазалау және кептіру әдістері. Газдарды тазалау. Күкіртті мұнайды өңдеу кезінде алынған мұнайзауыт газдары құрамында әрдайым күкірттісутегін және басқа да күкіртті қосылыстар болады. Күкіртсутегі шикізат ретінде сұйытылған газды пайдаланатын каталитикалық процестердің катализаторларының жұмысын нашарлатады, күкірттісутегінің тұрмыстық сұйытылған газда болуына мүлдем жол берілмейді. Белсенді күкіртті қосылыстардың болуы газ өңдейтін қондырғылардың жабдықтарына кері әсер етеді, аппараттар мен құбырлардың белсенді коррозиясын тудырады.
Күкіртсутектен ГФҚ-ға жіберілетін газдар ғана емес, тауарлық сұйытылған көмірсутекті фракциялар да тазартылады. Тауарлық фракцияларды тазарту сілтіні немесе регенерацияланатын реагенттерді - үшкалийфосфатты, моноэтаноламинді қолдана отырып жүргізіледі.
Газды кептіру. Газды кептіру кезінде суды қатты және сұйық сіңіргіштер қолданылады, олар келесі талаптарға жауап беруі тиіс: жоғары ылғал сыйымдылығы, яғни сіңіргіштің массасы немесе көлемі бірлігіне мүмкін көбірек ылғал сіңіру қабілеті; жақсы регенерациялануы; қызмет ету мерзімі үлкен. Белсенді қатты сусіңіргіштерден алюминий тотығы, силикагель, синтетикалық цеолиттер (молекулалық елек), ал сұйық сусіңіргіштерден ди- және триэтиленгликольдер қолданылады.
МӨЗ-де сұйықтықты кептіру, әдетте, диэтиленгликольмен (ДЭГ) жүргізіледі. Шық нүктесі ДЭГ құрғату кезінде -20 °С дейін төмендеуі мүмкін.
Қатты кептіргіштердің көмегімен кептіру тереңдігі айтарлықтай артады. Мысалы, алюминийдің белсенді тотығы газды шық нүктесіне дейін - 70 °С кептіреді.
Цеолиттер газдағы ылғалдың мөлшерін 0,001% - ға дейін және шық нүктесін-75°С төмен температураға дейін төмендетеді.
Газ қоспаларын бөлу тәсілдері. Газ қоспасын жеке компоненттерге немесе одан әрі өңдеуге жарамды техникалық фракцияларға бөлу үшін мынадай процестер қолданылады: конденсация, компрессия, абсорбция, ректификация, адсорбция. ГФҚ-да бұл процестер әртүрлі комбинацияларда біріктіріледі.
Конденсация-газдардың бөлінуінің бірінші сатысы. Конденсация арқылы газ екі фазалы сұйықтық- газ жүйесіне айналады, содан кейін газ бен сұйықтыққа механикалық бөлінеді. Конденсация кезінде суытушы агент ретінде ең алдымен суды немесе ауаны пайдаланады. Конденсацияланатын компоненттердің санын арттыру үшін суытушы агент ретінде буланатын аммиак, фреон немесе көмірсутекті газдар - пропан және этанды пайдалана отырып, конденсация температурасын төмендету қажет. Суытушы агент ретінде пропан мен аммиакты пайдаланған кезде конденсация температурасын - 40°С дейін, этанды - 80оС дейін қолданған кезде төмендетуге болады.
Компрессия-конденсациямен бірге газ бөлу схемаларында қолданылады. Газ қысымы жоғарылаған кезде көмірсутектер конденсациясының неғұрлым қолайлы жағдайлары жасалады. Сығымдалған (сығылған) газдан ең алдымен неғұрлым ауыр компоненттер конденсацияланады.
Абсорбция-бұл онымен байланысқа түсетін газдың жекелеген компоненттерін сұйықтықпен (абсорбентпен) сіңіру процесі.
Газдарды бөлу кезінде адсорбция аз таралады. Адсорбция беті тармақталған кейбір қатты заттардың (белсендірілген көмір, силикагель және т.б.) әртүрлі газ компоненттерін іріктеп сіңіру қабілетіне негізделген.
Достарыңызбен бөлісу: |