Лекция 0cағат Практикалық сабақ 15 сағат ожсөж- 45 сағат CӨЖ 45 сағат Емтихан семестрде
ОЖСӨЖ:Биотикалық құрамдастық туралы концепция. СОӨЖ мазмұны
жүктеу 1,97 Mb.
|
ОЖСӨЖ:Биотикалық құрамдастық туралы концепция. СОӨЖ мазмұны: СӨЖ: Кемірушілер СӨЖ мазмұны: 23. Thiobacillus туысы қандай бактериялар? 24. Жіп тәрізді темір бактериялар? 25. Марганец тұздарын тотықтыратын бактериялар? 26. Бір клеткалы темір бактериялар? 27. Виноградский Clostridium pasteranium бактериясын қашан ашты? .
Топырақ микроорганизмдерін микроскопия-лық зеттеу әдістері. 1 г топырақтағы микроорганизмдерді санау. Табиғаттағы заттар айналымына топырақ микроорга-низмдерінің қатысы Топырақ микроорга-низмдерін зерттеудің экологиялық әдістері Практикалық сабақ тақырыбы: Практикалық сабақ мазмұны: ОЖСӨЖ: Топырақ саңырауқұлақтарына сипаттама СОӨЖ мазмұны: 1. Зигомицеттер класында қанша түр бар? 2. Mortierella ramanniana саңырауқұлағы қайда тіршілік етеді? 3. 1 гектар топырақтағы саңырауқұлақтардың салмақ мөлшері? 4. Зигомицеттер класындағы жәндіктердің паразиттерін атаңыз? 5. Аскомицеттер класының түр саны? 6. Peziza, Sordaria туыстарының саңырауқұлақтары қай класқа жатады? СӨЖ: Берілген материалды оқып,ОЖСӨЖ- да көрсетілген сұрақтарға жауап беру. СӨЖ мазмұны: Қолданылатын әдебиет: А)Негізгі5,7,10,11,12,13,14,15. Б)Қосымша. 1,2
№7 дәріс Тақырып :. Саңырауқұлақтар мен олардың жалпы сипаттамасы. Таксономиялық сипаттамасы Дәріс мазмұны: Топырақ саңырауқұлақтары. Саңырауқұлақтар әлеміне жалпы сипаттама. Топырақтағы олардың биомассасы,олардың өсімдік қалдықтарының ыдырауына топырақ түзілудегі ролі. Әдебиеттер: : 1. Бабьева И.П., Зенова Г.М. Биология почв. М. Изд. МГУ. 1989. – 336 с. 2. Виноградский С.А. Микробиология почвы. М. 1953. 3. Даменова Н.С. Топырақ биологиясының практикумы 4.Добровольский Г.В., Гришина Л.А. Охрана почв. –М. МГУ. 1985. 5. Красильников Н.А. Микроорганиз мы почвы и высшие растения. М. 1958. 6.Разумовская З.Г., Чижеик Г.Я. Лабораторные заниятия по почвенной микробиологии. Изд. МГУ. 1960.
А)Негізгі 5,7,10,11,12,13,14,15. Б)Қосымша 1,2,3,4,5.
№ 8 дәріс: Тақырып: Қыналар. Жалпы сипаттамасы. Топырақ түзу процесіндегі олардың қызметі Дәріс мазмұны: Құрылысы мен көбеуі. Саңырауқұлақтар мен қыналардың бір-біріне әсері. Қыналар биоценозы. Әдебиеттер: : 1. Бабьева И.П., Зенова Г.М. Биология почв. М. Изд. МГУ. 1989. – 336 с. 2. Виноградский С.А. Микробиология почвы. М. 1953. 3. Даменова Н.С. Топырақ биологиясының практикумы 4.Добровольский Г.В., Гришина Л.А. Охрана почв. –М. МГУ. 1985. 5. Красильников Н.А. Микроорганиз мы почвы и высшие растения. М. 1958. 6.Разумовская З.Г., Чижеик Г.Я. Лабораторные заниятия по почвенной микробиологии. Изд. МГУ. 1960.
.СӨЖ: 1. ОСӨЖ жоспарында көрсетілген сұрақтарды талқылау. Конспектерді тексеруге дайындау. СӨЖ мазмұны: Қолданылатын әдебиет: А) негізгі1,2, 5,7,15 12 кредит сағат. Практикалық сабақтардың жоспары. Топырақ қабатындағы каөк,жасыл,сары жасыл балдырлард клеткасы бар препараттарды сипаттап жазу. Практикалық сабақ тақырыбы: Практикалық сабақ мазмұны: Қолданылатын әдебиет: 5,7,10,11,12,13,14,15,12-14 бет. ОЖСӨЖ : Қыналар биоценозы.. СОӨЖ мазмұны: СӨЖ :1. ОЖСӨЖ жоспарында көрсетілген сұрақтарды талқылау. 2 . Конспектерді тексеруге дайындау. СӨЖ мазмұны: Қолданылатын әдебиет: А) негізгі1,2 5,15, 5 апта 13 кредит сағат № 9 дәріс Тақырып :. Прокариоттар. Топырақ прокариоттарының құрамы Дәріс мазмұны:.Клетка құрылысының ерекшелігі.Бактериялар:морфологиялық топтары және физиологиялық көптүрлілігі.Прокариоттардың топырақтағы топтар құрамы. (грамотрицальді бактериялар,грамположительный бактериялар)микоплазмалар.Археобактериялар. Әдебиеттер: 1. Бабьева И.П., Зенова Г.М. Биология почв. М. Изд. МГУ. 1989. – 336 с. 2. Виноградский С.А. Микробиология почвы. М. 1953. 3. Даменова Н.С. Топырақ биологиясының практикумы 4.Добровольский Г.В., Гришина Л.А. Охрана почв. –М. МГУ. 1985. 5. Красильников Н.А. Микроорганиз мы почвы и высшие растения. М. 1958. 6.Разумовская З.Г., Чижеик Г.Я. Лабораторные заниятия по почвенной микробиологии. Изд. МГУ. 1960.
2.Берілген тақырыптың біреуіне реферат жазу. 3.Оқу құралдарын дайындау.
А)негізгі 5,7,10,11,12,13,14,15 14 кредит сағат №10 дәріс Тақырып:. Вирустар және фагтар Дәріс мазмұны: Өсімдіктердің, жануарлардың, балдырлардың, саңырауқұлақтардың, бактериялар мен актиномицеттердің, басқа да организмдердің клеткаларында дамуға. Вирустарға өсімдіктер мен жануарлар паразиттерін, ал фагтарға микроорганизмдер паразиттерін жатқызады.Вирустар мен фагтарда клетка құрылысы болмайды, олар ерекше инфекциялық бөлшектер – вириондар түрінде тіршілік етеді Әдебиеттер: 1. Бабьева И.П., Зенова Г.М. Биология почв. М. Изд. МГУ. 1989. – 336 с. 2. Виноградский С.А. Микробиология почвы. М. 1953. 3. Даменова Н.С. Топырақ биологиясының практикумы 4.Добровольский Г.В., Гришина Л.А. Охрана почв. –М. МГУ. 1985. 5. Красильников Н.А. Микроорганиз мы почвы и высшие растения. М. 1958. 6.Разумовская З.Г., Чижеик Г.Я. Лабораторные заниятия по почвенной микробиологии. Изд. МГУ. 1960.
2.Берілген тақырыптың біреуіне реферат жаз 3.Оқу құралдарын дайындау
29. 1 гектар жерде кездесетін актиномицеттердің салмақ мөлшері? 30. 1 г. топырақта кездесетін саңырауқұлақтар саны? 31. Жоғары сатыдағы өсімдіктермен байланысына қарай саңырауқұлақтарды неше экологиялық топқа бөлуге болады? 32. Зигомицеттер класында қанша түр бар? Қолданылатын әдебиеттер: 1. Бабьева И.П., Зенова Г.М. Биология почв. М. Изд. МГУ. 1989. – 336 с. 2. Виноградский С.А. Микробиология почвы. М. 1953. 3. Даменова Н.С. Топырақ биологиясының практикумы 4.Добровольский Г.В., Гришина Л.А. Охрана почв. –М. МГУ. 1985. 5. Красильников Н.А. Микроорганиз мы почвы и высшие растения. М. 1958. 6.Разумовская З.Г., Чижеик Г.Я. Лабораторные заниятия по почвенной микробиологии. Изд. МГУ. 1960.
Топырақтың микроскопиялық саңырауқұлақтарына сипаттама Практикалық сабақ тақырыбы: Практикалық сабақ мазмұны: Қолданылатын әдебиет:20, 14-15 бет ОЖСӨЖ: Топырақ гидробионттары үшін топырақ ерітінділері тіршілік ортасы. СОӨЖ мазмұны: СӨЖ:1.ОЖСӨЖ -да берілген материалдарды оқып, сұрақтар мен жауап дайындау 2.Берілген тақырыптың біреуіне реферат жаз 3.Оқу құралдарын дайында
А)негізгі 1,2,5,7,10,11,12,13,14,15 6 апта 16 кредит сағат №11 дәріс Тақырып : Топырақ микроорганизімінің биосферадағы зат және энергия алмасу процесіне қатысуы Дәріс мазмұны:Жер бетіндегі биологиялық айналысқа,топырақ және атмосфера арасындағытзат алмасуға,литосферадағы элеменнтерді биологиялық айналысқа түсуде микроорганизмдердің қатынасы. Микроорганиздер зат алмасуының ерекшелігі.Катоболизм мен анобализм. Әдебиеттер: 1. Бабьева И.П., Зенова Г.М. Биология почв. М. Изд. МГУ. 1989. – 336 с. 2. Виноградский С.А. Микробиология почвы. М. 1953. 3. Даменова Н.С. Топырақ биологиясының практикумы 4.Добровольский Г.В., Гришина Л.А. Охрана почв. –М. МГУ. 1985. 5. Красильников Н.А. Микроорганиз мы почвы и высшие растения. М. 1958. 6.Разумовская З.Г., Чижеик Г.Я. Лабораторные заниятия по почвенной микробиологии. Изд. МГУ. 1960. 1
СОӨЖ мазмұны: СӨЖ: Топырақ жәндіктері,олардың тіршілігінің микробиологиялық процеске әсері. Сұраққа жауап дайындау. Жазбаша текстке дайындалу СӨЖ мазмұны: 16. Ұсақ органикалық заттармен қоректенетін ағзалар 17.Геоксендер: 18. Геобионттар: 19. Геофилдер: 5,7,10,11,12,13,14,15
№12 дәріс Тақырып: Топырақтың түзілуіндегі биологиялық процестер. Топырақ микрофлорасы. Табиғи экожүйедегі бактериялардың орны Дәріс мазмұны:.Аноболитикалық процестердің көптүрлілігі,азотты,көміртекті қоректену,автотрофты және гетеротрофты алмасу;микроорганизмдердің өсу факторлары. ;микроорганизмдер биологиялық индикатор сияқты. ;микроорганизмдердіңдің энергия алу жолдары. Әдебиеттер: 1. Бабьева И.П., Зенова Г.М. Биология почв. М. Изд. МГУ. 1989. – 336 с. 2. Виноградский С.А. Микробиология почвы. М. 1953. 3. Даменова Н.С. Топырақ биологиясының практикумы 4.Добровольский Г.В., Гришина Л.А. Охрана почв. –М. МГУ. 1985. 5. Красильников Н.А. Микроорганиз мы почвы и высшие растения. М. 1958. 6.Разумовская З.Г., Чижеик Г.Я. Лабораторные заниятия по почвенной микробиологии. Изд. МГУ. 1960.
Төменгі сатыдағы өсімдіктердің жалпы сипаттамасы. Бактериялар топырақ биотасының негізгі топтарымен жалпы танысу Практикалық сабақ тақырыбы: Практикалық сабақ мазмұны: Қолданылатын әдебиет:2,16-19 бет ОЖСӨЖ: 1.Жазбаша тест өткізу 2.Негізгі терминдерді жаз
Жазбаша текстке дайындалу Эдебиеттер: 5,7,10,11,12,13,14,15.16-18бет. 7 апта 19 кредит сағат №13 дәріс Тақырып : Оттегінің айналымы. Дәріс мазмұны:Негізгі көміртектің, оттегінің айналысы.Фотосинтез және органикалық заттардың минералдануына микроорганизмдердің қатысы.Топырақтағы өсімдіктектес полимердің жалпы схемасы. ОЖСӨЖ: Молекулалық оттегінің зиянды әсері. СОӨЖ мазмұны: Оттегі – жер бетіндегі ең таралғыш химиялық элемент. Ол су құрамының, яғни гидросфераның 86% құрайды, Литосфера минералының жартысын (47%) және атмосфера кең көлемде (23%) таралған. Біздің планетамыздың жоғарғы қабатында ауаның құрамы химиялық реакциялармен анықтайды. Тірі организм биомассасындағы оттегінің шамамен 70% қажетті макромолекуланың құрамына кіреді – ақуыз, май, көмірсу, нклеин және аденозин фосфор қышқылы.Оттегінің айналымы көміртегі циклімен және (көмірсу ц) сутегі айналымымен байланысты. СӨЖ: Биота жөнінде соңғы жаналықтарды әзірлеу. ОСӨЖ берілген сұрақтарға жауап дайындау. СӨЖ мазмұны: Қолданылатын әдебиет: 1. Бабьева И.П., Зенова Г.М. Биология почв. М. Изд. МГУ. 1989. – 336 с. 2. Виноградский С.А. Микробиология почвы. М. 1953. 3. Даменова Н.С. Топырақ биологиясының практикумы 4.Добровольский Г.В., Гришина Л.А. Охрана почв. –М. МГУ. 1985. 5. Красильников Н.А. Микроорганиз мы почвы и высшие растения. М. 1958. 6.Разумовская З.Г., Чижеик Г.Я. Лабораторные заниятия по почвенной микробиологии. Изд. МГУ. 1960. А) Негізгі 5,7,10,11,12,13,14,15 Б) Қосымша1,2,3, 4,5. 20 кредит сағат №14 дәріс Тақырып: . Молекулярлық сутегінің қышқылдануы және ыдырауы. Дәріс мазмұны: ;Топырақтағы микроорганиздер қызметі-сутегінің негізгі көзі.Аэробты және анаэробты жағдайда микроорганиздердің сутегіні пайдалануы.Сутекті бактериялар және олардың практикалық маңызы. Әдебиеттер: 1. Бабьева И.П., Зенова Г.М. Биология почв. М. Изд. МГУ. 1989. – 336 с. 2. Виноградский С.А. Микробиология почвы. М. 1953. 3. Даменова Н.С. Топырақ биологиясының практикумы 4.Добровольский Г.В., Гришина Л.А. Охрана почв. –М. МГУ. 1985. 5. Красильников Н.А. Микроорганиз мы почвы и высшие растения. М. 1958. 6.Разумовская З.Г., Чижеик Г.Я. Лабораторные заниятия по почвенной микробиологии. Изд. МГУ. 1960.
Топырақта сутекті бактериялар микроконсоция түзеді. Бұнда олардың орталығы автотрофтылар. Олардың спутниктері – консументтер қарапайымдылар, микоплазмалар, микобактериялар бола алады. СӨЖ: Биосферадағы химиялық элементердің айналасына микроорганизмдердің әсері. ОЖСӨЖ берілген сұрақтарға жауап дайындау. СӨЖ мазмұны: Қолданылатын әдебиет: А) негізгі 5,7,10,11,12,13,14,15. Б) Қосымша 1,2,3,4,5.
Тірі бактериялардың әртүрлі формаларын микроскоппен қарап суретін салу. Практикалық сабақ тақырыбы: Практикалық сабақ мазмұны: Қолданылатын әдебиеттер:20,бет 29-31 ОЖСӨЖ:Сұрақтар бойынша сұрау СОӨЖ мазмұны: СӨЖ: Аралық емтихан өткізу..ОЖСӨЖ берілген сұрақтарға жауап дайындау. СӨЖ мазмұны: Қолданылатын әдебиет: А) негізгі5,7,10,11,12,13,14,15 5,15 Б) Қосымша 1,2,3,4,5.
№ 15 дәріс Тақырып : Топырақтағы фосфордың пайда болуы. .Дәріс мазмұны: Топырақтағы фосфор қоылыстарының формалары. Фосфарлы органикалық қосылыстардың минералдануы,микроорганимдермен қышқыл түзуші автотрофты және гетеротрофты микроорганизмдермен қиын еритін калций фосфатының жиналу механизмі. Әдебиеттер: 1. Бабьева И.П., Зенова Г.М. Биология почв. М. Изд. МГУ. 1989. – 336 с. 2. Виноградский С.А. Микробиология почвы. М. 1953. 3. Даменова Н.С. Топырақ биологиясының практикумы 4.Добровольский Г.В., Гришина Л.А. Охрана почв. –М. МГУ. 1985. 5. Красильников Н.А. Микроорганиз мы почвы и высшие растения. М. 1958. 6.Разумовская З.Г., Чижеик Г.Я. Лабораторные заниятия по почвенной микробиологии. Изд. МГУ. 1960. ОЖСӨЖ. Фосфордың микробиологиялық құрылымы.. СОӨЖ мазмұны: Топырақтық микроағзалар жер бетіндегі барлық элементтердің айналымына қатысады. Микроағзалар немесе олардың метаболиттерінің қатыспай өтпейтін бірде бір элементі жоқ. Кейбір элементтер ассимиляция процессінде органикалық заттардың құрамына кіріп биологиялық айналым болады, кейбіреулері қышқылданады, қайта құрылады және ериді, минералдардан алынады, қоныс аударады, кешендерге қосылады т. б. Бүкіл ағзалар аз ғана дозада керекті микроэлементтермен байланысты айналымдарда өте маңызды. Олар ферменттер құрамына кіріп, соның белсенділігін анықтайтын болғандықтан олардың ролі көп емес. СӨЖ:Өсімдіктерді фосформен қамтамасыз етуде микроорганизмдердің ролі. Берілген сұрақтарға жауап дайындау. СӨЖ мазмұны: Қолданылатын әдебиет: А) Негізгі 5,7,10,11,12,13,14,15 Б) Қосымша 1,2,3,4,5.
№16 дәріс Тақырып: .Калийдің айналымы . Дәріс мазмұны:.Бірінші және екінші минералды тектерден қыналар мен микроорганиздердің калиді ыдыратуы.Микробтар метоболтінің минералдармен бір-біріне әсері типтері. Әдебиеттер: 1. Бабьева И.П., Зенова Г.М. Биология почв. М. Изд. МГУ. 1989. – 336 с. 2. Виноградский С.А. Микробиология почвы. М. 1953. 3. Даменова Н.С. Топырақ биологиясының практикумы 4.Добровольский Г.В., Гришина Л.А. Охрана почв. –М. МГУ. 1985. 5. Красильников Н.А. Микроорганиз мы почвы и высшие растения. М. 1958. 6.Разумовская З.Г., Чижеик Г.Я. Лабораторные заниятия по почвенной микробиологии. Изд. МГУ. 1960.
Қолданылатын әдебиет: А) негізгі 5,7,10,11,12,13,14,15 Б) Қосымша 1,2,3,4,5. 24 кредит сағат Практикалық сабақтың жоспары. Қарапайымдыларды анықтайтын тәжірибелер қою. Практикалық сабақ тақырыбы: Практикалық сабақ мазмұны: Қолданылатын әдебиет:31-33 бет. ОЖСӨЖ:Аралық емтихан өткізу. СОӨЖ мазмұны: СӨЖ:Гумус түзілудегі микроорганизмдер тіршілігінің маңызы СӨЖ мазмұны: Қолданылатын әдебиет: А)Негізгі5,7,10,11,12,13,14,15 Б)Қосымша1,2,3, 4,5
№17 дәріс Тақырып: Топырақтағы темірдің, марганецтің және алюминийдің айналымын сипаттау. Дәріс мазмұны: Микроптық метаболизмнің сипаттамасы .Хелатизация үгілудің негізгі факторы есебінде. .Өсімдікті темірмен қамтамасыз етудегі микроорганиздердің ролі. Әдебиеттер: 1. Бабьева И.П., Зенова Г.М. Биология почв. М. Изд. МГУ. 1989. – 336 с. 2. Виноградский С.А. Микробиология почвы. М. 1953. 3. Даменова Н.С. Топырақ биологиясының практикумы 4.Добровольский Г.В., Гришина Л.А. Охрана почв. –М. МГУ. 1985. 5. Красильников Н.А. Микроорганиз мы почвы и высшие растения. М. 1958. 6.Разумовская З.Г., Чижеик Г.Я. Лабораторные заниятия по почвенной микробиологии. Изд. МГУ. 1960. ОЖСӨЖ:Әртүрлі типті топырақтағы нитрофикация активтілігі. СОӨЖ мазмұны: Топырақта нитраттардың биологиялық түзілу табиғатын өткен ғасырдың екінші жартысында анықталды.осы процесс қатысатын микроорганизмдер туралыболжамды бірінші айтқан Л.Частер болатын.Амонификация барысында пайда болатын аммикак топырақ бактерияларының әсерінен азот қышқылына дейін тотығады. Бұл құбылысты нитрофикация процесі ,ал оны жүзеге асыратын микроорганизмдерді нитрофикаторлар деп атайды СӨЖ: Топырақ түзілуде биологиялық процестер ОСӨЖ–да көрсетілген сұрақтар бойынша дайындалу. СӨЖ мазмұны: Өлген өсімдік қалдықтарының жиналуы төсеніште немесе топырақтың бетінде қоректік элементтердің қоймасын түзеді,бұл уақыт өте келе топыраққа түседі.Оны өсімдік,микроағзалар пайдаланады немесе гумусты заттарды қалыптастырады.Гумус топырақтағы барлық органикалық қордың 90% құрайды,ол әртүрлі химиялық заттардың жоғары молекулалық қосылыстары, жоғары полимерлі органикалық қышқылды топтан тұрады. Гумустың шығуы жайында әртүрлі ғылыми теориялар бар.Олар экологиялық ,биохимиялық,микробиологиялық гумус түзілістерінің зерттеулері. Қолданылатын әдебиет: А)негізгі 5,7,10,11,12,13,14,15 Б)Қосымша 1,2,3,4,5.
№18 дәріс Тақырып: . Көміртегі айналымы. Фотосинтез және хемосинтез Күрделі көміртекті қосылыстардың ыдырауы Дәріс мазмұны:.Төсімдіктес полимердің жалпы схемасы.Бір көміртектес түзілістердің пайда болуы;бактериалды фотосинтездегі СО2 фиксациясы.Топырақтағы суда еритін углеводтардың аэробты және анаэробты өзгеруі.Ашытудың типтері,оларды ашытушылар. Әдебиеттер1. Бабьева И.П., Зенова Г.М. Биология почв. М. Изд. МГУ. 1989. – 336 с. 2. Виноградский С.А. Микробиология почвы. М. 1953. 3. Даменова Н.С. Топырақ биологиясының практикумы 4.Добровольский Г.В., Гришина Л.А. Охрана почв. –М. МГУ. 1985. 5. Красильников Н.А. Микроорганиз мы почвы и высшие растения. М. 1958. 6.Разумовская З.Г., Чижеик Г.Я. Лабораторные заниятия по почвенной микробиологии. Изд. МГУ. 1960.
А)негізгі 5,7,10,11,12,13,14,15 27 кредит сағат Практикалық сабақтардың жоспары. Эртүрлі бұршақ тұқымдас өсімдіктердің тамыр түйінділерінің суретін салу. Практикалық сабақ тақырыбы: Практикалық сабақ мазмұны: Қолданылатын әдебиет:20,33-34 бет. ОЖСӨЖ:. СОӨЖ мазмұны: жүктеу 1,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау