Артериалды қан қысымын анықтау

Артериалды қан қысымын анықтау

1. 
   Чейн-Стокс тыныс – дем алу қимылдарының оқтын – оқтындығымен сипатталады, дем алу қимыладырының арасында біртіндеп және тыныс толық тоқтап қалғанша үзілістер болады (опноэ).
   
2. 
   Биота тынысы – қалыпты, ырғақты тыныс алумен сипатталады, ол арасында 1 минутке дейін созылатын ұзақ үзілістермен отырады.
   
3. 
   Куссмауль тынысы – қалыпты сирек тыныс алу циклдерімен, шум дем алу және дем шығаруы күшеюімен сипатталады (диабет комасы).
   

Астма – тұншығу приступы

Дене қызуын өлшеу

Дене кызуын өлшеу және тіркеу техникасы

Әдетте, дене кызуын күніне 2 рет өлшейді, таңертең және кешке - 7-8 сағ және 16-і7сағ. Көрсеткіштерді дене кызуын тіркеу парағына белгілейді.

• 
  карта номері
  
• 
  палата номері
  
• 
  наукастың аты-жөні
  
• 
  уакыты
  
• 
  ауру күші
  
• 
  ауруханада болған күні
  
• 
  таңертеңгілік және кешкілік дене кызуы
  
• 
  тыныс алуы, дене салмағы, ішілген сүйыктык, зәрдің тәуліктік
  мөлшері
  
• 
  нәжісі
  
• 
  ванна
  

• 
  субфебрильді дене кызуы (37 және 38°С арасы)
  
• 
  орташа жоғары немесе фебрильді (38 және 39°С арасы)
  
• 
  жоғары (34 және 41 °С арасы)
  
• 
  өте жоғары немесе гиперпиретикалык -41 °С-тен жоғары
  Бұл жағдайда өмірге қауіпті ауыр нервтік өзгерістер болады.
  

• 
  түрақты кызба (ҒеЪгіз сопііпиа). Ұзак уакыт бойы жоғары дене кызуы болады, тәулік бойы - таңертеңгілік және кешкілік деңе кызуының айырмашылығы 1°С-тан аспайды.
  
• 
  әлсіздендіретін қызба (ГеЬгіз гетііепв)'- дене қызуы жоғары, тәуліктік ауытқуы - 1°С-тан жоғары, таңертен 37°С жоғары. Туберкулез, ірінді ауруларға, ошақты пневмонияға, іш сүзегінің III стадиясына тән.
  
• 
  интермиттерленген кызба (ГеЬгіз іпіегтіПепз) - қалыпты дене кызуы кезеңімен алмасатын дене қызуының қысқа уакытқа өте жоғары көтерілуі. Безгек ауруында байкалады.
  
• 
  Толқын тәрізді кызба (ІеЬгіз ипёиіаіз)- кезеңді түрде дене қьізуының көтерілуі , кейін қалыпты деңгейге түсуі. Мүндай «толқындар» ұзақ уакыт бойы біріккен соң бірі қайталанып тұрады.
  
• 
  қайта келетін кызба (ГеЬгіз гесигепз) жоғары дене кызуы кезеңінің қызбасыз кезеңмен қатаң түрде алмасуы.
  
• 
  қызбаның керісінше түрі (іеЬгіз іпуегза) - таңертеңгілік дене кызуы кешкілікке карағанда жоғары болады.
  
• 
  бұрыс кызба (іеЬгіз ігге§иіагІ5) - әртүрлі және дұрыс емес тәуліктік ауытқулармен ерекшеленеді. Бұл қызбаны атипикалық деп атайды.
  
• 
  Гектикалық кызба - дене қызуының тәуліктік бойы 2°С-тен 4°С-ке дейін
  түсуі. Мүндай жағдайда қатты әлсіздік және көп тер бөлінумен
  сипатталады. Туберкулездің ауыр түрінде, сепсис, лимфогранулематозда
  байқалады.
  

Оқушылардың білім деңгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау.

1. 
   Брадипноэ дегеніміз не?
   

Б) тыныс алудың төмендеуі

В) тыныс алу жетіспеушілігі

Г) ентікпе

Д) тұншығу

2. Тамыр соғу ырғақтығы қалай сипатталады?

А) артериядағы қанның жалпы мөлшері

Б) минутына тамырдың соғуына

В) артерия қабырғасына түскен күшпен

Г) тебірену амплитудасымен

Д) тамыр соғутолқынының бір қалыптылығымен

3. 
   Гипертония дегенісіз не?
   

Б) қан қысымының төмендеуі

В) қан қысымының жоғарлауы

Г) тамыр соғуының тапшылығы

Д) пульстік қысым

3. 
   Тамыр соғуының тапшылыгы дегеніміз не?
   

Б) егерде тамыр соғу ырғақтығы біріңгай уақыт аралығында пайда болса

В) қан айналым көлемінің азайуынан және әлсіз толуынан байқалады

Г) артерия қабырғаларының тербелу амплитудасы азайғанда

Д) тамыр соғу толқыны баяу көтерілгенде және төмендегенде

3. 
   Тамыр соғуы қай кезде кенеттен жиілейді?
   

Б) Ұйықтағанда, дәрі қабылдағанда, физикалық күш түскенде

В)Толқыну, атмомференың әсері, алькогольді және дәрі – дәрмекті қабылдағанда, физикалық күштің әсерінен

Г)Мимен жұмыс істегенде, жүгіргенде, қызба істегенде

Д) Физикалық жаттығулар кезінде, демалғанда, тамақ қабылдағанда

3. 
   Тахикардия дегеніміз не ?
   

Б) Әлсіз тамырдың соғуы

В) Тамыр соғуының тапшылығы

Г) Тамыр соғуының жиілеуі

Д) Ырғақты тамыр соғуы

7. Тамырдың соғуы дегеніміз не ?

А) Сол жақ қарыншадан ортаға түскен қан

Б) Бір минутта артерия қабырғасының ырғақты тебіренуі

В) Артерия қабырғасының элластикалық жиырлуы және кеңейюі

Г) Жүректің оң жақ қарыншасының жиырлуы және артериялардағы қанның қимылы

Д) Венозды тамырдағы қанның қимылы

8. Тыныстың қай көрсеткіші науқасты бақылау кезінде анықталмайды

А) Жиілігі

Б) Көлемі

В)Ырғағы

Г)Түрі

9. Тамыр соғуы, дененің қай бөліктерінде анықталады

А) Ұйқы артериясы, саусақ буыны

Б) Жамбас артериясы, өкпе, бауыр артериялары

В) Шынтақ артериясы, жүрек, ұйқы, самай артериялары

Г) Шынтақ венасы, самайда

Д) Самай, ұйқы артериясы, білезік, сан артериялары

10. Жүрек жиырлуының жиілігі төмендегілерге сәйкес

А) Минутына 16-20

Б) Минутына 40-70

В) Минутына 60-80

Г) Минутына 70-90

11. Дені сау адамның тамырының соғуына сипаттама

А) Аз, әлсіз, ырғақты

Б) Баяу толуы, күшті, ырғақты

В) Жақсы толықтығы, күшті, ырғақты

Г)Әлсіз толуы, күшті ырғақсыз

12. Пульстік қысым

А) Тамыр соғуының жиілігі

Б) Тамыр соғуының күштілігі

В) Тамыр соғуының толықтығы

Г) Систолық және диастолық қысым арасындағы айырмашылық

13. Артериядағы тамыр соғуын анықтау үшін білезік сүйегі басылады:

А) Бір саусақпен

Б) Екі саусақпен

В) Үш саусақпен

Г) Барлық саусақтармен

14. Қалыпты жағдайда ересектерде тыныс алу жиілігі:

А) Минутына 12-14

Б) Минутына 16-18

В) Минутына 22-24

Г) Минутына 26-28

Д) Минутына 30-32

15. Брадикардия дегеніміз не ?

А) Тамыр соғуының төмендеүі

Б) Ырғақты тамыр соғуы

В) Тамыр соғуының жиілеуі

Г) Әлсіз тамыр соғуы

Д) Аритмия

СИТУАЦИЯЛЫҚ ЕСЕПТЕР:

1. Мейірбике ауыр жағдайдағы науқастың қасына барып оның тыныс алу жиілігін науқасқа білдіре отырып және де оның бір минуттай әдеттегідей демалу қажеттігін айтты. Мейірбикенің тактикасын бағалаңыз.

2. Науқастың екі қолына да гипс қойылған. Тамыр соғуын білезік артериясында анықтап болмайтын жағдай. Мұндай жағдайда науқастың тамыр соғуын қалай анықтайды.

3. Науқастың тамыр соғуын санау кезінде, мейірбике науқастың ырғақсыз тамыр соғуын анықтады. Мұндай жағдайда пульсті қалай дұрыс анықтап температура парағын жазу керек. Тамыр соғуын анықтау үшін қанша уақыт қажет.

4. Мейірбике науқастың қан қысымын –өшеу кезінде тонды есітпеді. Манжеттен ауаны шығармастан 10 секунд өткеннен кейін мейірбике қан қысымын қайта өлшеді. Және де тондарды естімеді. Үшінші рет қайта өлшегенде тондарды есітті. Мейірбикенің іс-әрекетін бағалаңыз.
11. Сабақты қорытындылау: 5 мин (6%)

оқытушымен кері байланыс, практикалық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады.