Көліктік логистиканы дамытудың негізгі бағыттары Уажанов Маргулан Уалханович

Достық қайта тиеу станцасында «ҚТЖ» ҰК» АҚ-ның, ҚҰЭА және «Кедентранссервис» компанияларының бірлескен көмегімен пойыздың шекара арқылы тез арада өтуі ұйымдастырылды. «Электрондық пойыз» жобасы аясында алдын-ала рәсімдеу кедендік, ақпараттандырылғанның арқасында контейнерлік құрам 1,5 сағатта рәсімделді. Ұшқыштық пойызды тар жолдан кең жолға ауыстыру тез уақытта, яғни 10 сағатта жүзеге асты.

Жүйеленген жұмысқа және пойызға «шапшаң пойыз» атауы берілгеніне байланысты контейнерлік пойыз Қазақстан территориясын 3 қарашада аттанып, Достык-Илецк-Красное-Брест-Малашевиче-Пардубице бағытымен жіберілді, 3087 шақырым қазақстан бөлігін тәулігіне 768 шақырыммен 3 күн 22 сағатта өтті.

2012 жылдың 9-шы қарашасында жергілікті уақыт бойынша күндізгі сағат 12-де, 14 күнде 10 569 км-ді қашақтықты өткеріп, контейнерлік пойыз тағайындалған станцаға Пардубице Чех қаласына келді. Бұл контейнерлік пойызда ең бірінші Кедендік ұйымдағы мемлекеттердің кедендік органдарымен жүк туралы ешқандай транзиттік декларациясыз алдын-ала, ақпарат алмасу қолданылды. Электрондық декларация контейнерлік пойыздың шапшаңдауын қамтамасыз етті.

Жобаның бірегейлігі — көліктік логистика саласындағы әлемдік көшбасшылармен белсенді өзара қарым-қатынас орнату үшін «Ғаламдық әріптес» аясында «ҚТЖ» ҰК» АҚ және Interrail Holding AG бірлескен күшімен ұйымдастырылған бірінші контейнерлік пойыз.

Сонымен қатар Ухань-Пардубице ұшқыштық пойызы ҚХР-нан Еуропаға дейін Қазақстан территориясында меншікті жылжымалы құраммен- фитингтік платформа, телім бойынша тасымалдау жүргізу «1520» стандартына сәйкес, «Кедентранссервис» АҚ-ның жіберу шартына сәйкес бірінші транзиттік пойызы.

Контейнерлік пойыздарды дамыту ҚХР-нан Еуропаға дейін жүк дәлізі бойынша Қазақстан арқылы өткізу бүгінгі күні басымдылыққа ие. «Чунцин-Дуйсбург» жобасын,Ухань-Чехия ұшқыштық контейнерлік пойызын «Қазақстан-Жаңа Жібек Жолы» ғаламдық жобаның тағы бір бөлігі деп атауға болады.

Достық станциясында жүк айналымы 30 пайызға өсті. «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ өткен жылдың сәйкес мерзімімен салыстырғанда алғашқы апталардың қорытындысын осылай деп бағалады.

Жалпы алғанда Қазақстан Республикасының негізгі тауарлар тобы бойынша экспортының құрылымын төмендегі 3 суреттен көруге болады.

3сурет. Қазақстан Республикасының негізгі тауарлар тобы бойынша экспортының құрылымы[3].

Орталықты құрудың басты алғышартына 2016 жылға қарай Қазақстанды аймақтың сауда, логистика және іскерлік хабы ретінде қалыптастыруды қамтамасыз ету.

«КЛДҰО» АҚ құру мақсаты «ҚТЖ» ҰК» АҚ алдына қойылған біріктірілген логистика операторы қызметінің аясында көліктік-логистика жүйесін дамыту, сонымен қатар логистика қызметінің толық спектрін көрсету болып табылды.

Көліктік саясат сұрақтары бойынша шешімдерді қабылдау үшін, ақпараттық-сараптамалық қамтамасыз ету, сүйемелдеу, сонымен қатар тәжірибелік кепілдемелерді жасау арқылы елдің көліктік-логистика әлеуетіне көмектесу — Орталық үшін қызметтің келешегі бар бағыттары болмақ. Логистика орталығы сонымен қатар, сала мамандары үшін конференциялар мен бизнес-форумдарды, біліктілікті арттыру бойынша іс-шараларды ұйымдастыруды, көліктік логистика туралы бірыңғай, ақпараттық порталды құруды және Қазақстан Республикасындағы логистика операторлары мен экспедиторлық компаниялар үшін жолсілтеме анықтамасын шығаруды жоспарға қойып отыр.

«Көліктік логистиканы дамыту Ұлттық орталығы» АҚ экономика және қоғамның көлік қызметтері бойынша мұқтаждарын толық қамтамасыз ету үшін көліктік логистиканы оқу мен дамыту және көліктік-коммуникациялық кешен дамуын қамтамасыз ету саласында тиімді жұмысты қалыптастырып атқарады. Орталық көліктік логистика саласындағы барлық жаңа бизнес-бастамалар мен жобалардың үйлестірушісі, көліктік-логистика зерттеулері саласындағы стратегиялық серіктестік, Supply Chain Management провайдері және логистика саласындағы ассоциациялар мен форумдар өзара әрекетінің үйлестірушісі ретінде шығады

Мақсаттары:

Қоғам көліктің барлық түрлерімен халықаралық жүк  тасымалдауларының және сыртқы  экономикалық және  транзиттік жүк ағымдары нарығындағы өзгерістердің тұрақты мониторингін жүзеге асыру мақсатында құрылған.

Қазақстан Республикасындағы тиімді көліктік-логистикалық секторын дамыту мен қалыптастыруға көмектесу Қоғамның негізгі қызметі болып табылады.

Алға қойылған мақсаттарды жүзеге асыру Жарғысына сәйкес, Қоғам қызметтің төмендегі түрлерін жүргізеді:

Қазақстан Республикасының көлік саясаты және көліктік-логистиканы дамыту саласында зерттеулерді жүргізу;

көліктік-логистика саласында перспективалы бағыттарды және транзиттік жүк, ағымдары үшін коридорларды анықтау бойынша зерттеулерді жүргізу;

Қазақстан Республикасы мен шетелде көліктік-логистика қызметтері нарығының маркетингтік зерттеулерін жүргізу;

көліктік-логистика қызметтерінің саласында сараптамалық қорытындыларды жасау мен инвестициялық жобаларды сүйемелдеу, логистика қызметтерінің экспорттық әлеуетін жүзеге асыру үшін стратегиялық жобаларды анықтау;

көліктік-логистика қызметтерін дамыту сұрақтары бойынша мемлекеттік органдарға, өндірістік кәсіпорындарға, қоғамдық ұйымдарға және жеке тұлғаларғақпараттық және кеңестік қызметтерді көрсету;

көліктік-логистика саласын дамыту сұрақтары бойынша конференциялар мен бизнес-форумдарды өткізу, сонымен қатар көліктік-логистика қызметтерінің саласында мамандарды даярлау бойынша тренингтер мен семинарларды өткізу;

көлік пен логистика және сала бастамаларының бизнесін нығайту саласында ассоциациялармен өзара әрекеттесу;

ортақ зерттеулерді жүргізу, техникалық тапсырмаларды даярлау, ортақ кепілдемелер мен ұсыныстарды жасау сұрақтары бойынша отандық және шетелдік сарапшылармен, кәсіпорындармен, дамыту институттарымен, халықаралық институттармен және басқа да ұйымдармен өзара әрекеттесу;

түрлі форматтар мен басылымдарда әдістемелік, анықтамалық-ақпараттық әдебиеттерді, ғылыми және сараптамалық зерттеулер нәтижелерін дайындау, басып шығару және тарату;

көліктік-логистика қызметтерін дамыту индикаторларының жедел мониторингі үшін мәліметтердің ақпараттық-статистикалық базасын құру;

Қазақстан Республикасының көліктік-логистика секторына инвесторлар мен транзиттік, ағымдарды тарту, көлік логистикасы саласында қазіргі заман механизмдерін енгізу бойынша маркетингтік шараларды өткізу.

Қазақстан Республикасының Көлік және коммуникациялвр министрлігінің ақпараттарына сүйенсек тақаудағы 5-10 жылда елімізде 20-ға жуық көліктік-логистикалық орталықтар құру қажет деп отыр. Оның 15-сі орташа көліктік-логистикалық орталықтары, барлық облыс орталықтарныда құрылса ал 5-і ірі аймақтық орталықтарында құрылады дер отыр. Мұндай орталықтар желісін құрмай, ірі көлемдегі транзитті елге тару күрделі болады деп отыр.Қазіргі қалыптасқан көліктік-логистикалық қызмет көрсету нарығы жеткіліксіз дамыған, тек қана сонғы екі-үш жылда ғана осы бағдарламаны іске асырудың ірі жобалары пайда болды.[4]

Министрлік өкілдерінің айтуы бойынша логистикалық орталықтарды құру жобасының жетістігі жобаға әлемдік көліктік құрылымдарын, жүк жіберушіліерді, оның ішінде Қытайдың, Оңтүстік-шығыс Азия елдерінің, Европаның, Ресейдің жүк жіберушілерін тартумен байланысты деп отыр.

Сонымен қатар логистикалық орталықтарды құруда қазақстан бизнесінің лидерлерінің инвестициялық мүмкінділігі және бірлесіп жұмыс жасау ұсыныстары да қарастырылуда.

Қазақстан логистикасы және теміржол инфрақұрылымы дамыған әлемдегі 40 елдің қатарына енуге ниетті

«Қазақстан темір жолы» компаниясы 2020 жылға дейін Дүниежүзілік банктің рейтингіндегі Қазақстанның логистикалық даму индексін 86-дан 40-шы орынға дейін көтеру мақсатын көздеп отыр.
Бұл туралы бүгін ҚР Премьер-Министрі Серік Ахметовтың қатысуымен «ҚТЖ ҰҚ" АҚ-ның 2012 жылдың қорытындысы мен 2013 жылдың басым бағыттарына арналған кеңесте аталған компанияның басшысы Асқар Мамин мәлім етті.

Дүниежүзілік банктің логистиканы дамыту индексінің мақсатты мән-мағанасын ескере отырып, біз өзіміздің алдымызға 155 елдің ішінде 2020 жылы 40-шы орынға жету мақсатын қойдық. Ол үшін бізге орта мерзімді кезеңде, яғни 2015 жылға қарай рейтингтегі 86-шы орыннан 50-шігеауысуды қамтамасыз ету қажет», — деді А. Мамин.

 2013 жылдың жоспарларына тоқталған ҚТЖ басшысы, жүк айналымы жылына 236,7 млрд. көлемінде жоспарланып отырғандығын жеткізді.

Сонымен қатар жолаушылар тасымалы айналымы 16 млрд. жолаушы-шақырымнан кем болмайды деп күтілуде. Бұдан бөлек кіріс 922 млрд. деңгейінде, таза табыс 125 млрд. теңгеден төмен болмайды деп болжануда.

Ал Алматы облысы Панфилов ауданындағы "Алтынкөл" темір жол бекеті келесі жылдан бастап тәулігіне 1700 контейнерді тиеуге қол жеткізбек. Бекет басшысы Вячеслав Мироновтың айтуынша, қазір олар күніне 217 контейнер тиеуде. 2012 жылдың 22 желтоқсанында алғашқы пойызды қабылдаған олар қазірдің өзінде 1миллион  350 мың тонна жүк тиеп, қазақстандық жаңа рекордқа қол жеткізіп отыр.

"Достық" темір жол бекеті жүк тиеуде өзінің алғашқы миллион тоннасына 4 жылдан кейін ғана қол жеткізген болатын. Біз бұл межені биыл 1 қыркүйекте бір жылға жетер-жетпес уақыттың ішінде бағындырдық. Тиелген жүктің көлемі бүгінгі таңда тәулігіне 217 контейнерді құрауда. Ондағы ең жоғарғы тәуліктік көрсеткіш 350 контейнер болды.