§3.5 Сананың бұзылуы (ауытқуы және өшуі)

Сананың бұзылуының ең басты белгілерінің бірі - болып жатқан құбылысты қабылдаудың өзгеруі. Науқас санасының бүзылуы жағдайында орын мен уақыттағы және жагдайдағы дезориентировка (бейімделмеуі) көрініс береді. Олар айналада неболып жатқанын түсінбейді. Науқас бір уақытта екі жағдайда тұрған кезде екі ориентировка (бейімделу) туады. Мұндай адамдар екі мақсатты болады. Екі ориентировка кейде жағымды және жағымсыз егіздердің симптомдарының қобалжуымен сипатталады.

Сананың өшу (ауытқу) синдромдары. Сананың даурыққан жағдайы тітіркендіргіштердің (ішкі) бірден көтерілуі мен ассоцациялық білімнің қиындығымен ерекшеленеді. Мұндай жағдайда науқастың бетінде еш эмоцияналдық рең байқалмайды, естер өте аз, түс көрмейді, еркі жоғалып, қимылдары бұлыңғыр болады.

Есеңгіреу (оглушение) - қозу табалдырығының күрт жоғарылауы. Мұндай жағдай айналадағы температура жоғарылағанда, наркоздан және зақымнан соң болады. Науқас адам есеңгіреп, сұрақтар алыстан қойылғаңдай, жауапты бірнеше қайталағаннанкейін аз және қысқа сөйлейді.

Көрсетілген сананың өзгеруіне басқа психикалық жағдай елестеушілік, саңдырақ ретіңде білініп, аурудың тәртібі бұзылады. Бұған делириоздық, аметивтік, онейроидтық, сананың қарауытқан түрлері жатады. Сананың қарауытқан түрлері амбулаторлық автоматизм (ауру адам транспортпен жүреді, бірақесіңде ештеңе қалмайды), сомнобулизм (ұйқысұрау, лунатизм - жүйке ауруы, адам ұйқылы күйінде жүреді, кейде өзі білместен әртүрлі істер істейді) - ұйықтаған кезде де білінеді. Сананың бұзылуы - бұл қиын жағдайлар, олар терапевтердің,инфекционистердің, хирургтардың, анестезиологтардың, реаниматологтардыңтәжірибесіңде жиі кездеседі.