Кіріспе Етістікті мектепте оқытудың мақсаты мен міндеттері 1

Көсемше

Сөйлемде баяндауыш, көсемше тек

пысықтауы, анықтауыш, қана жіктеледі.

толықтауыш болады.

Көсемшенің есімшеден айырмашылығын венн-диаграммасы арқылы салыстыруға болады.

ІІ Мағынаны тану. Кітаппен жұмыс.

207-жаттығу. Мақал-мәтелдерден көсемшені тауып, олардың қай жақта жіктеліп тұрғанын айтыңдар және тұлғалық талдау жасап, сөйлемнің қай мүшесі екенін анықтаңдар.

1. 
   Дұшпан күлдіріп айтады,
   

2. 
   Досы көпті жау алмайды,
   

3. 
   Асқар тау алыстан көрінеді.
   
4. 
   Сын түзелмей, мін түзелмейді.
   
5. 
   Ат баспаймын деген жерін үш басар,
   

6. 
   Ақылды адам айтқызбай біледі,
   

7. 
   Адамды түсіне қарап таныма, ісіне қарап таны.
   

Джик-со стратегиясы бойынша 208-жаттығуды орындау. Шарты: Оқушыларды үш топқа үш-үштен бөліп алып, мәтінді де үш топқа бөліп беремін. әр топ өз бөлігімен танысып, қайтадан өз жанұяларына келеді де, сол бөліктерді айтып береді. Сол кезде барлық оқушы мәтінмен жете таныс болады.

1. 
   Қазақтар ертеден көшіп-қонып мал шаруашылығымен айналысқан. Қазақстанның оңтүстігіндегі халықтар диқаншы әрі өте атқұмар болған. Қазақтар «киіз үй» деп аталынатын жер беті іспетті дөңгелек келген, шаңырағы мен керегелері ағаштан жасалып, сыртынан киізбен қапталған үйлерде тұрған. Қазақ үйінің ішіндегі сандық, домбыра, әр түрлі шаруашылыққа қажетті заттар қазақ халқының қазынасы, өнері болып есептеледі. Әр заттың өзіндік ерекше орны, мәні бар. Күнделікті пайдаланылатын заттар ағаш, жүн, тері және сүйектен жасалған.
   
2. 
   Бозбалалар мен атқұмарлар жүйрік, сұлу атқа құмар болған. Аттарды ерекше салтанатпен әсемдеп, баптап мінген. Аттың ер-тоқымын нағыз жтеріден ежелгі қазақтың дәстүрі бойынша әсемдеп жасаған. Әйелдер ер-тоқымы тіпті шебер зергерлікпен әшекейлеп, жасалынған. Қазақ зергерлері мен шеберлерінің талғамы өте жоғары болған. Зергерлер күмістен әр түрлі бағалы әсемдік заттар жасаған, олар ғасырлардан-ғасырларға мұра болып жеткен.
   
3. 
   Қазір қазақтар мықты салынған үйлерде тұрады. Бірақ бұрынғыдай тамаша шабандоздар, дала төсі әрдайым аттарға толы. Қазақтың көркем өнері өшкен жоқ, ғасырлардан ғасырларға нығайып, өсіп, көркейіп келеді.
   

ІІІ Ой толғаныс. Оқушыларға «Қазақ» деген тақырыпта шағын эссе жазғызамын.Эсседе көсемшелер қатыстырылуы керек.

Үйге тапсырма: Үйде көсемше қатыстырылған ұлт, халық туралы қанатты сөз жазып келу. Оған синтаксистік талдау жасату.

Бағалау. Сабаққа белсене қатысқандарды бағалау.

Адамзат қоғамын алға апаратын құдіретті күш – білім. Ал жас мемлекетіміздің болашағы – бүгінгі мектеп оқушылары. Оларға бірдей талап қойып, олардың табиғи қабілеттерін, нақты мүмкіндіктерін анықтап, соған негіздеп оқыту – бүгінгі күннің өзекті мәселесі. Ол үшін мектеп ұжымдары, әр мұғалім күнделікті ізденіс арқылы барлық жаңалықтар мен өзгерістерге батыл жол ашарлық қарым-қатынас жасаулары керек. Оқыту түрлерін, әдістері мен құралдарын одан әрі жетілдіріп, тиімді тәсілдерді нәтижелі қолданудың жолдарын іздестірулері қажет-ақ.

Ал мектепте көсемшені оқыту барысында осындай шығармашылық ізденіспен қатар, жаңа педагогикалық технологияларды, тиімді әдіс-тәсілдерді дұрыс, қолайлы етіп таңдай білуі керек. Сондай жағдайда көсемшені тиімді оқыту арқылы, оқушы бойында мынадай әдет-дағдылар қалыптасады:

1. Оқушы өзін-өзі батыл, еркін сезінеді. Үйреніп жатқан көсемшеге деген қызығуы артады.

2. Өзіне бөлінген тақырып /көсемше/ бойынша сөйлеу барысында ізденуге, шығармашылықпен жұмыс істеуге, тіпті өзінің бүкіл түйсігін, сана-сезімін белгілі бір мәселеге /көсемшеге/ жұмсауға үйренеді.

Оқу-тәрбие үрдісінде оқытудың инновациялық әдіс-тәсілдерін пайдаланғанда оқушыны субъект тұрғысынан қарастырғанда оқытудың нәтижелі, білімнің сапалы болатындығы және ең бастысы, оқушылардың көсемшеге деген жауапкершілігі, қызығуы күшейеді, оқушының өз бетінше жұмыс істеуге ынтасы оянып, оның ізденушілік, шығармашылық, зеттеушілік қабілеттері артады, зейіннің дамуына мүмкіншілік жасайды, байқампаздықты танытады, оқушының танымдық іскерлігін белсенді дамытады, жауаптылық, сыншылдық, өзін сынау, бастамашылдық және өзіне баға беру әрекетін дамытады.

1. 
   Бұзаубақова Қ.Ж. Жаңа педагогикалық технология.
   

2. 
   Исаев С.М. Қазіргі қазақ тілі Алматы, «Қайнар» 1993.
   
3. 
   Исаев С.М. Назарғалиев К., Даулетбекова Ж.,
   

4. 
   Исаев С.М. Қосымова Г. Қазақ тілі 7-сынып.
   

5. 
   Қараев М.Ә., Қазақ тілі Алматы, «Ана тілі» 1993.
   
6. 
   Құлмағамбетова Б. Қазақ тілін оқыту методикасы Алматы, «Мектеп» 1988 ж.
   
7. 
   Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан-2030» Ел Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы Алматы, «Кітап» 1998 ж.
   
8. 
   Рахметова С. Қазақ тілін оқыту методикасы. Алматы, «Ана тілі» 1991.
   
9. 
   Исабаев Ә. Қазақ тілін оқытудың дидактикалық негіздері Алматы, “Қазақ университеті” 1993ж