Кәсіпорын жұмыскерлерінің еңбек өнімділігі. Анықтау әдістері және оны арттыру жолдары

Еңбек өнімділігі кәсіпорындағы еңбек ресурстарын пайдаланудың тиімділігін сипаттайды және еңбек жағдайын ұйымдастыруға, өндірістің экономикалық және әлеуметтік факторларына байланысты болады.

R_cп – кәсіпорын жұмыскерлерінің тізімдік құрамы;

Т – өндіріс көлемі орындалған күнтізбелік уақыт мерзімі.

Еңбек өнімділігін арттыру кәсіпорынның ең маңызы міндеттерінің бірі болып саналады. Кәсіпорынның еңбек өнімділігін арттыру көп факторларға байланысты болады. Солардың ішінде ең негізгілерін атап айтсақ:

• 
  жабдыққа техникалық қызмет көрсету деңгейін арттыру;
  
• 
  жаңа техниканы енгізу, қызмет көрсету технологиясын және жабдықтарды жөндеуді жетілдіру;
  
• 
  жұмысты, энергия сапасын және жабдықтардың сенімділігін автоматтаныру мен бақылауды телемеханизациялау негізінде басқаруды жетілдіру;
  
• 
  өндірісті басқару құрылымын жетілдіру еңбекті ұйымдастыруды жақсарту: еңбекті нормалау, еңбекті ғылыми ұйымдастырудың алдыңғы қатарлы тәжірибелерін енгізу, жұмыскерлердің еңбек ету жағдайын және жұмыс орнын жақсарту, еңбек үрдістерінің қауіпсіздігін қадағалау;
  
• 
  кәсіпорынның жұмыскерлерінің әлеуметтік қажеттіліктерін қанағаттандыруды ұйымдастыру – олардың өмір сүру жағдайын және әрбір жұмыскердің еңбегінің өнімділігін арттыруда материалдық және моральдық ынталандыруды жүзеге асыру және жетілдіріп отыру.
  

Энергетикалық шаруашылық өндірісте әртүрлі энергия түрімен қамтамасыз етеді және кәсіпорын немесе цехтың жабдықтарын пайдалануды, жөндеу жүргізу жұмыстарын жүзеге асырады.

Энергетикалық шаруашылықтың міндеттері:

• 
  өндіріс үшін энергияның керекті барлық түрлерімен үздіксіз қамтамасыз ету;
  
• 
  энергетикалық жабдықтарды, құрылғыларды толық қуатымен пайдалану және жұмысқа қабілетті түрінде ұстап тұру;
  
• 
  тұтынылатын энергия түрлеріне кететін шығындарды азайту.
  

Оның бөлімшелеріне кіретіндер:

• 
  қосалқы станса: трансформаторлық, аккумоляторлық, релелік байланыс, сигнализация;
  
• 
  қазандық: жылумен қамту, сумен қамту, ауамен қамту, отынмен қамту, канализация, желдету;
  
• 
  бөлшектеу-жинау: слесарлық, механикалық, сынақтық, электр монтажды, жинақтау.
  

• 
  энергия үнемдеуге арналған қондырғыларды орнату;
  
• 
  энергия тұтыну сұлбасын жетілдіру;
  
• 
  техникалық үрдістерді жетілдіру;
  
• 
  өндірістік үрдістерді автоматтандыру, есепке алу, оның пайдалануын қадағалау;
  
• 
  энергетикалық шаруашылықтағы жабдықтардың конструкциясын өзгерту;
  
• 
  энергетикалық ресурстарды нормалау, есептік-аналитикалық әдістерін қолдану;
  
• 
  энергетикалық ресурстарды пайдалануды жақсартуға ынталандыру.
  

• 
  нормативтер жасау;
  
• 
  энергия түрлеріне деген сұранысты жоспарлау;
  
• 
  энергетикалық баланстарды жасау;
  
• 
  жоспарлы-сақтық жөніндегі жұмыстарды жоспарлау;
  
• 
  энергия түрлерімен қамтамасыз етуді жоспарлау;
  
• 
  оперативті жоспарлау (барлық энегия түрлеріне);
  
• 
  жабдықты жөндеу жұмысын жоспарау;
  
• 
  жөндеудің техникалық құжаттарын жасау;
  
• 
  жөндеу жұмыстарының сапасын қадағалау;
  
• 
  энергетикалық жабдықтарды пайдалану ережесін бақылау;
  
• 
  энергия шығынын қадағалау.
  

Энергетикалық баланс белгілері бойынша:

• 
  стратегиялық;
  
• 
  тактикалық;
  
• 
  жоспарлы және есептік.
  

• 
  жалпы (кәсіпорын, цех)
  
• 
  жеке (жабдықтар) болып бөлінеді.
  

Баланстарды құрау кәсіпорынның энергетикалық жүктемелерінің режімі мен энергия өндіруші қондырғылардың режімдерін жобалау арқылы жүзеге асады.

1. 
   Кәсіпорынның негізгі және қосалқы өнімдерінің барлық энергия отын түрлерінің қажеттілігін есептейді (жылытуға, желдетуға, жарықтандыруға, шаруашылыққа және өндірістік емес қажеттер үшін кететін энергия мен отын шығындары).
   
2. 
   Электр энергиясын тұтынудың нормативтік шамасы.
   

• 
  өзінің энергия өндіруші қондырғыларының ресурстары және сырттан алынатын отын алуының мүмкіндіктерін анықтау;
  
• 
  энергия өндіруші қондырғының жұмыс режімін жобалау, олардың жүктемесінің жұмыс графигін салу;
  
• 
  сырттан келетін энергия көлемін анықтау.
  

Осыдан кейін кәсіпорынның энергия өндіруші қондырғыларының энергетикалық балансы жасалады. Ал отын балансы олардың түрлерімен белгіленеді.

Есептік энергетикалық баланс отын мен энергия ысырабын нақты есепке алу арқылы жүзеге асады. Әрбір бөлімдегі энергияға сұранысы энергетикалық балансты құру кезінде олардың жеке элементтері бойынша және энергия шығыны бойынша есептеледі. Мысалы, 9-шы кестеден кәсіпорынның энергетикалық балансын көруге болады.