Кәсіпорынның негізгі міндеті болып саналатыны

Күрделі жөндеуде негізгі қорлардың объектісін түтастай алғандағыны салыстырғанда тозу мерзімі азырақ жекелеген бөліктерін қалпына келтіруді айтады.

Машиналардың, жабдыктардың жэне көлік кұралдарының күрделі : жөндеуі де бір жылдан астам мерзімде агрегатты толык бөлшектен барлык тозған детальдары мен бөлшектерін ауыстыратын немесе ^ қалпына келтіріп агрегатты қайта жинауды және сынақтан өткізуді, жүйелі түрде жүргізіліп отыратын жөндеуді айтады. |

Негізгі қорлардың тозу ысырабын азайту оларды жақсылап пайдалану жолымен, негізгі керсеткішінін деңгейлерін қор қайтарымы, ауысымдылық коэффициенті, жабдыктау жіктемесінің коэффициентін арттыруы мүмкін.

Аталған екі жағдайдада негізгі капиталдың қүны жойылады төмендейді, өйткені еңбек қүралдарының бағасы олардын ; пайдалылығымен есептелінеді белгіленеді.

Аталған екі жағдайдада негізгі капиталдың қүны жойылады төмендейді, өйткені еңбек қүралдарының бағасы олардын ; пайдалылығымен есептелінеді белгіленеді.

қаражаты жыл сайын жасалып отыратын, амортизациялық жарналардан қүралады.

Негізгі қорлардың табиғи және сапалық тозу олардың қүнының экономикалық Осы жағдай амортизациялык қор құруға мэжбүр етеді. Осы қордың , орнын толтыру амортизациялық аударым түрінде өнім , өндіруге кеткен шығындарға қосылады. Амортизация - бүл шығарылатын өнімге негізгі өндірістік қор қүнының бірте-бірте ауысуы. Ол ақшалай қаражатының қорлану мақсатында негізгі қорлардың толық жэне ішінара қалпына келтіру үшін іске асырылады.

Амортизациялық аударымды өтелім мөлшеріне жэне өзінін балансында түрған негізгі күрал-жабдықтардың баланстық қүнына сәйкес кәсіпорын ай сайын жасап отырады. Өтелім мөлшері мемлекет белгілеген негізгі қорлардың кұнын өтеудің жылдык проценті болып табылады жэне өтелім мөлшерінің жылдық сомасын аныктайды. Басқаша айтқанда, өтелім мөлшері - бүл жылдық амортизациялық аударымның негізгі өндірістік қорлардың құнына процент есебіндегі қатынасы. Амортизациялық аударымның мөлшері олардың қызмет мерзімі

есепке алғанда бастапқы негізгі қорлардың кұны амортизацияның мөлшерімен аныкталады.

Осыған байланысты амортизацияның мөлшері мына форімуламен есептеледі

Мүнда негізгі корлардың жыл ішіндегі амортизация мөлшері, % Қбқ- негізгі қорлардың бастапкы құны Қж- жойылу құны,

Мқ - негізгі қорлардың қызмет мерзімі.

Машиналардың, жабдыктардың жэне көлік кұралдарының күрделі : жөндеуі де бір жылдан астам мерзімде агрегатты толык бөлшектен барлык тозған детальдары мен бөлшектерін ауыстыратын немесе қалпына келтіріп агрегатты қайта жинауды және сынақтан өткізуді, жүйелі түрде жүргізіліп отыратын жөндеуді айтады. |

Негізгі қорлардың тозу ысырабын азайту оларды жақсылап пайдалану жолымен, негізгі керсеткішінін деңгейлерін қор қайтарымы, ауысымдылық коэффициенті, жабдыктау жіктемесінің коэффициентін арттыруы мүмкін.

Амортизация мөлшері негізгі қорлардың күнын өтеудегі жылдык проценті болып есептелінеді. Ол экономикалық тұрғыдан негізделіп, негізгі қорлардың өз уакытында орнын толтырып түруы қажет. Оларды есептегенде мақсатка сәйкес негізгі қорлардың кызмет мерзімдерін келесі факторларға сай дұрыс аынқтау өте қажет негізгі корлардың төзімділігі сапалық тозу техникамен қайта жарақтандырудағы келешекке арналған жоспар жабдықтау балансы жаңғырту және күрделі жөндеу мүмкіндігі.

Кәсіпорын негізгі қорлар жөнінде пайдаланатын есептеу

техникапарын, жаңа үдемелі материалдар, аспаптар мен жабдықтарды

шығаруды ұлғайту үшін тездетілген төлемді колдауы мүмкін, ал ескірген

техникапарды жалпылама өзгертетін жағдайда өнімдерді экспорттауды

кеңейту.

Амортизациялык қор - негізгі қорлардьщ жүмыс істеу үшін арналған ерекше ақшалай резерв болып табылады. Ол капиталдық салымдардың

қаржылық ресурсы ретінде есептеледі. Амортизациялық қор негізгі

корладың қарапайым жүмыс істеуіне арналған, ескі негізгі қорларды жаңа құралдармен ауыстыру, әрине, қүнына тең болатын қүралдармен

ауыстырады. Алайда, ғыльши-техникалық прогрестің жылдам езгеруіне

байланысты амортизация негізгі қорлардың жұмыс істеуін кеңейтілген

қайнар көзі ретінде қабылданады.

Жылдам техникалық прогрестің шарттарында эрдайым жаңа

техникалардың жаңартулары болып жатады, жаңа жэне жоғары өндірістік , механизмдер мен аппараттардын түриері ескі техникаларды ауыстырып тұрады.

Негізгі қүралдар, айтып өтелік, өндірістік үрдісте саны көп өндірістік

циклдарға катысып, ұзақ уақыт бойы қызмет етеді, уақытысымен тозу процесіне үшырап, табиғи нысанын сақтай отырып, бөліктермен өз қүндылығын дайындалатын өнімге ауыстырады. Осындай негізгі қорлардың ерекшелігі оларды неғүрлым қажетті және пайдалануға тиімді етіп жасалынады.

Амортизацияның әдістері ,

Амортизация кәсіпорында ай басында бар негізгі қүралдарға есептеледі. Кіріске алынған негізгі қүралдар келесі айдың бірінен басталып есептеледі, ал шығысқа шығарылған негізгі құралдар келесі айдан бастап есептеуі тоқтатылады.

Ол бухгалтерлік есеп шоттарының жүмыс жоспарында 2420 «Негізгі қүралдардың құнсыздануы мен амортизациясы» шотында жүргізіледі. № 16 ХҚЕС талаптарына сәйкес амортизацияның 4 әдісі бар:

• кұнды біркелкі есептеп шығару эдісі;

• өндірістік эдіс;

• кумулятивтік әдіс;

• кемімелі-калдық эдісі. .

Құнды біркелкі есептеп шығару эдісі.

Қүнды біркелкі есептеп шығару әдісі неғүрльш қарапайым әдіс болып саналады. Осы эдіс бойынша объектінің амортизацияланатын қүны негізгі кұралдардың жүмыс істейтін мерзімінің ішінде шаруашылық субъектісінің шығындарына бір калыпты косылып отырады. Амортизациялык аударым мөлшері тек кана объектінің жұмыс істеу мерзімінің ұзактығына байланысты деген болжамға негізделген. Әр есепті жылда негізгі құралдарға есептелетін амортизациялық аударым сомасы ' осы негізгі құралдарының барлық пайдалану мерзімінде амортизацияланатын сомасын, яғни бастапқы кұн мен қалдық кұнының айырмасын объектінің пайдалану кезеніндегі есеп беретін жылдардың санына бөлу арқылы есептеліп шығарылады. Бү_л әдіс бойынша, яғни құнды біркелкі есептен шығару әдісі колданылғанда негізгі ку-ралдарға есептелетін амортизациялық аударым сомалары жыл сайын тү-ракты мөлшерде жүргізіледі. Өндірістік әдіс.

Бүл әдіс объектінің пайдаланылатын уақытына емес, оны пайдалану нэтижесіне негізделген. Кумулятивті әдіс.

Кумулятивті әдіс- латын тілінен аударғанда өсу, жиналу деген мағынаны білдіреді. Кумулятивті эдіс деп айтылуының себебі осы әдіс бойынша негізгі құралдарға амортизациялық аударым сомасын есептейтін формуланың алымы негізгі кұралдардың пайдалану мерзімінің қалған жылдар санына тең болып, ал бөлімі ол активтің пайдаланатын барлық жылдар мерзімі сандарының қосындысына тең болуына байанысты. Кемімелі - қалдық әдісі.

НАЗАРЫҢЫЗҒА

НАЗАРЫҢЫЗҒА

РАХМЕТ!!!